“Cari açığın düşürülmesi için ilaç, petrokimya, enerji, makine/teçhizat ve yazılım gibi sektörlerdeki yatırım projelerine verilecek destekler önceliklendirilecektir.”
İki ay önce Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından alayı valayla kamuoyuna açıklanan Yeni Ekonomik Program’da böyle deniyordu.
Açıklanan programın mürekkebi kurumadan, geçen hafta, üç sektörde kallavi vergi indirimlerine gidildi. Bir sektördeki indirimler de uzatıldı. Elbette öncelikli olarak destekleneceği açıklanan ilaç, makine, yazılım gibi sektörlerde değil. Yeni Ekonomik Program’da adları dahi geçmeyen mobilya, beyaz eşya, otomotiv ve inşaat, vergileri yine indirilen.
Şu satırlar da Yeni Ekonomik Program’dan:
“Hazine ve Maliye Bakanlığı sıkı mali disiplinle enflasyonla mücadeleye destek verecektir.”
Şu satırlar da:
“Vergi tabanını genişletmek ve vergide adaleti tesis etmek için etkinliği olmayan istisna, muafiyet ve indirimler kademeli olarak kaldırılacaktır.”
İktidarın fikriyle zikri bu kadar farklıyken yatırımcılar, Yeni Ekonomik Program’a nasıl inansın?
Nitekim vergi indirimlerinin açıklandığı gün yabancı yatırımcılar, “Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu” diyen raporlar yayınladılar.
Yatırım bankası JP Morgan şöyle diyordu mesela:
"Vergi indirimleri yatırımcılara, siyasetçilerin piyasalarda iyileşme görür görmez izledikleri politikaları nasıl kolayca sulandırabileceğini hatırlattı… Vergi indirimlerinin Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya’nın sıkı para politikası ihtiyacının altını çizdiği, şahin denebilecek konuşmasından saatler sonra gelmesi, özellikle dikkat çekiciydi… Yerel seçimler öncesinde ekonomi politikalarının daha da sulandırılmasına dair endişeler gündemden düşmeyecektir."
İktidar neden Yeni Ekonomi Programı’nda vaat ettiği sıkı mali disiplini bozma pahasına vergi indirimine gitti?
“Çünkü inşaat ve otomotivde işler iyi gitmiyor” denebilir. Peki yazılım, ilaç veya makine sektöründe iyi mi gidiyor? Veya yayıncılıkta, kültür sanatta her şey güllük gülistanlık mı? İnşaatın, otomotivin, beyaz eşyanın ayrıcalığı ne? Mali disiplini neden onlar için bozuyoruz?
Çünkü birkaç ay sonra yerel seçimler var. İnşaat, otomotiv ve beyaz eşya, milyonlarca kişinin çalıştığı sektörler. İktidar yerel seçimler öncesinde işsiz ordusunun genişlemesini istemiyor.
Kısacası siyasetin ekonominin önüne geçtiği günlere geri döndük. Piyasalardaki yalancı bahar kimseyi kandırmasın, JP Morgan’ın yukarıda alıntı yaptığım raporunda olduğu gibi herkes, her şeyin farkında.
Sadece yabancı yatırımcılar mı? Şu sözleri, bugüne kadar hep AK Parti’yi desteklediğini söyleyen bir sanayiciden dinledim:
“Krizin kök nedeni, az üretip çok tüketip, üretim açığı nedeniyle borçlanılmasıdır. Çözüm ise çok üretip az tüketip, üretim fazlasını dışarıya satarak döviz stokunu artırmaktan geçer. Alman’ın otomobilinin veya yüzde 71’i ithal girdiden oluşan beyaz eşyanın tüketimini artırmak için vergileri indiren, krizle böyle mücadele eden biri, kamu ekonomisi bir yana, bakkal ekonomisini de bilmiyor olmalıdır.
Vergi indirimleri, ithalatı artıracağı için döviz talebini de artıracaktır. Tüketim ve faiz oranları doğru orantılıdır. Tasarruf edenlerin sayısı artar, kredi talep edenler azalırsa faiz düşer. Tüketimi teşvik etmek ise faizi artırır. Birisi hem tüketimi teşvik ediyor, hem de faizin düşeceği beklentisini ortaya koyuyorsa, ortada bir tutarsızlık var demektir.
Enflasyon ve tüketim de doğru orantılıdır. Enflasyonla mücadele ediyorsanız talebi kısmak zorundasınız. Vergi indirimleriyle tüketimi teşvik edip enflasyonu düşüreceğini söylemek iktisat kanunlarına aykırıdır.
Nasıl çok yemek yiyip zayıflamayı ummak fiziğe aykırıysa…
Bu millete çok çalışma ve az tüketme dışında yol gösterenlere dikkat etmeliyiz.”
İş dünyası, özellikle de Anadolu’daki sanayiciler bugüne kadar her şeye rağmen AKP’yi desteklemeye devam etmişti. Ama şimdi ilk kez AKP’ye olan güvenin hızla eridiğine dair güçlü işaretler geliyor.
Sahi bugün iş dünyasında bir seçim yapılsa kim kazanır acaba? Başka bir yazıya…
