Türkiye’de 720 bin çocuk ekonomik gelir getirici bir faaliyette çalışıyor. Kibarcası böyle... Bir de doğrudan yazalım: Türkiye’de 720 bin çocuk işçi var! 20 yaş altına getirilen sokağa çıkma yasağı onları nasıl etkileyecek?

720 bin çocuğun yüzde 30.8’i tarımda, yüzde 23.7’si sanayide, yüzde 45.5’i hizmetlerde çalışıyor. Çocukların büyük kısmı (yüzde 35.9) çalışma gerekçesini "hane halkının ekonomik faaliyetine yardımcı olmak" olarak açıklıyor. Bunlar tarlada, pazarda, ailesine yardım edenler. Zaten çocukların yüzde 36.2'si ücretsiz aile işçisi...

Aile işinde çalışanların büyük bölümü köyde, tarlada... Onların sokağa çıkma yasağına rağmen çalışmaya devam edeceğini söylemek kehanet olmaz.

Hizmet sektöründe çalışan çocuklar, yani lokantadaki komiler, berberdeki çıraklar, kahvedeki garsonlar zaten işyerlerinin kapanması nedeniyle işsiz kalmıştı. Bu gruptaki çocukların çalışma hayatından çıkmalarının ailelerinin refah seviyesinde düşmeye neden olacağını ama hanede çalışan başkaları da olduğu için sokağa çıkma yasağının bir yıkıma yol açmayacağını söyleyebiliriz. (Çocukların yüzde 23.2’si "hanehalkı gelirine katkıda bulunmak" için çalışıyor.)

Çocukların yüzde 6.4'ü ise "kendi ihtiyaçlarını karşılamak" için çalışmak zorunda. Bu gruptakiler için sokağa çıkma yasağı acı sonuçlar doğuracak. Sokağa çıkma yasağı ilan ederken 20 yaşın altındaki çalışanlare hiçbir koşul aranmaksızın işsizlik maaşı bağlanacağını da açıklamak gerekirdi.

Çocuk işçi çalıştıran KOBİ’ler ve atölyeler de yasaktan etkilenecekler. Sanayide çalışan çocuk sayısı 170 bin. Çocuk sanayi işçileri daha çok Anadolu şehirlerinde, KOBİ’lerde çalışıyorlar. "Anadolu kaplanları" yeni işçiler bulmak zorunda kalacaklar.

Peki ya gençler? Çocukluktan çıkan ama henüz 20 yaşını geçmeyenler?

Türkiye İstatistik Kurumu, genç işgücünü incelerken 20 değil 15-24 yaş arasındaki çalışanları baz alıyor.

Türkiye’de 15-24 yaş grubunda 12 milyon 971 bin 396 genç var. Genç nüfus, toplam nüfusun yüzde 15,8'ini oluşturuyor. Bu gruptakilerin yaklaşık 2 milyonu bir işte çalışıyor. 20-24 yaş arası için sokağa çıkma yasağı yok. 17-20 yaş arası genç işgücü için elimizde net bir veri mevcut değil. Ama yüz binler olduğunu söyleyebiliriz.

15-24 yaş grubunda tarımda ücretsiz aile işçiliği yapanların oranı daha az: Yüzde 16,6. Sanayide çalışanlar daha fazla: Yüzde 30. Bunlar organize sanayi bölgelerinde çalışan "proleterya"dan çok ustasının yanında bir "zanaat" öğrenen gençler... Cem Karaca’nın şarkısında, "Ustam seslendi uzaktan, oğlum al takımları" diye anlatılan çıraklar... Ustaları bir süre takımları kendileri alacak. Bir kısmı ise yerlerini yeni çıraklara, belki de göçmenlere bırakacak... 

20 yaş altına sokağa çıkma yasağı doğru ama eksik bir adım: Çalışan gençlere ve çocuklara koşulsuz işsizlik maaşı bağlanmalı.