SON AKŞAM YEMEĞİ     X  X  X Yönetmen: Levent Onan Senaryo: Ayla Hacıoğulları, Vilmer Özçınar Görüntü: Veli Kuzlu Müzik: Mustafa Yazıcıoğlu Oyuncular: Engin Şenkan, Onur Tuna, Azra Aksu, Pelin Akil, Necip Memilli, Mustafa Kırantepe, Yasemin Baştan, Nehir Gökdemir, Tuğba Daştan, Aslı Tandoğan, Cemal Hünal Cinegenna Pictures, 2023

Cumhuriyet’imizin tam 100. yılını kutlamak elbette çok önemli bir olay. Böylesine bir yıldönümü her ulus için önemlidir. Bizim için haydi haydi... Çünkü biz aynı zamanda, tam altı yüzyıl sürmüş tarihin en büyük imparatorluklarından Osmanlı’nın yerine kurulan çağdaş bir yönetim biçiminin yüzyılını da kutluyoruz. Elbette bu yaşamsal değişimin büyük ve eşsiz lideri Mustafa Kemal Atatürk’ü de bol bol anarak...

Sinema da bu konuda elinden geleni yaptı, yapıyor. Zübeyde-Analar ve Oğullar’dan sonra birden ekranlara gelen iki Atatürk filmi birden!.. Birini son dakikada aniden çıkarıverdiler; kendi adıma yetişemedim. Ama anladığım kadarıyla çok yakında bir kanalda arz-ı endam edecekmiş!.. Ben ilk baştan beri çok özgün bir tasarı olduğuna inandığım bu filmi görüp yazmayı seçtim. Doğrusu, pişman da olmadım...

Film önce bize hasta yatan bir anneyle küçük kızını tanıtıyor. Küçük Elif, Osmanlı’dan beri saray mutfağının baş aşçısı olan Ahir Usta’nın torunudur. Ve annesinin ölümünden sonra Ankara’ya, dedesinin yanına gider. Sonrasında Cumhuriyet’in ilanından bir gün önce, 28 Ekim gecesi Çankaya köşkünün mutfağında hikayenin tüm kişileri bir araya gelir. O sırada henüz harf devrimini yapmamış ülkede gazeteler eski harflerle Cumhuriyet fikrinden söz etmektedir.  Ve yakışıklı bir Mustafa Kemal sofrada şöyle demektedir: “Cumhuriyet fikrini yalnız aşçıya değil, herkese soracağız. Önemli olan halkımızın bunu benimsemesidir.”

Başlarda kendisinden ‘paşa’ diye söz edilen Mustafa Kemal, henüz fesli veya sarıklı adamlarla çevrilidir. Artık 70 yaşına gelmiş olan Ahir Usta’nın torunu Elif de Çankaya’da ilgiyle karşılanır. Öylesine uyanık bir kızdır ki... Eskiden dedikleri gibi, sanki büyümüş de küçülmüş...

Ama o akşamki yemek önce tam bir facia olacakmış gibi olur. O günlerin kıtlığında gereken malzeme bulunup getirilememiştir. Ahir usta kendisiyle aşık atmaya çalışan yamağı Yakup’la da ayrıca uğraşır. Araya Latife Hanım da girer: Mustafa Kemal’in evleneceği (ama sonradan ayrılacağı) o güzel ve zarif kadın... Ancak filmin asıl ana teması elbette o gece ve o yemeğin hikayesidir. Özellikle bir kolunu Çanakkale’de bırakmış olan Ahir Usta’nın malzeme yokluğuyla savaşması; civardaki açık çarşıdan ya da yeşilliklerden balık alması ya da mantar toplaması veya tavşan bulup pişirmesi gibi...

O gece gerçek bir yemek yarışması yaşanır. Mustafa Kemal’in kimi ünlü sözleri onun ağzından duyulur: “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir”, “Hasta adam artık iyileşemez”  ya da “Yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğim” gibi... Sonunda bin bir güçlükle hazırlanan yemek listesi şöyle olur: hünkar tarhana çorbası, marmarina, saray kebabı, helva-i hakani... Ama ilginçtir, Kemal bunların hiçbirine dokunmaz bile... Bir ara ağzından bir “Diş sorunum var” lafı duyulur. Ama bu çorba içmesine bile nasıl mani olur, anlamadım!..

Sonuç olarak bu temelde bir ‘mutfak filmi’ olur çıkar. Ama dünyanın en önemli mutfaklarından birine sahip olan Türkiye için, bu yadırganmaması gereken bir şeydir. Ancak filmin hayli naif olduğunu söyleyelim, hem de yaratıcılarından yapımcı Selim Tuncer’in ağzından... Öte yandan ayni bina içinde yukarıda yemek yenirken aşağı katta kopan kıyamet de inandırıcı olmuyor. Film bence fazla stilize, romantize ve idealize edilmiş.

Ama ben yine de sevdim. Çünkü temelde özgün bir yaklaşım, hiç denenmemiş bir tür... Yani 100. yılını kutlayan Cumhuriyetimizle mutfağımızın birleşimi... İlginç bir müziği var, sanki bir kadın şarkıları toplamı... Ayrıca dekor, köstüm ve atmosfer çalışması da dikkate değer.

Ve oyuncular... Mustafa Kemal’de yakışıklılığı ve delici bakışlarının yanı sıra halkıyla diyaloğa açık, çağdaş bir politikacı ve bir millet yaratacak bir dahi olarak Onur Tuna gayet iyi. Engin Şenkan’ın Ahir Usta’sı dört dörtlük... Latife Hanım’da Pelin Akil, sinirli aşçı Yakup’ta Mustafa Kırantepe, talihsiz aşçıbaşı Mahmut’ta Necip Memilli, İngiliz komutan Wilson’da emektar Cemal Hünal da  yeterince iyiler.

Hele küçük Elif’te Azra Aksu... Yeni Cumhuriyet kuşaklarını öylesine iyi temsil ediyor ki... Umarım parlak bir geleceği olur. Diğer oyuncular da iyi seçilmişler; iyi oynuyorlar.

Sonuç olarak Cumhuriyetçiler kadar yemek düşkünleri de görmeli. 

Yarın: Çok Aşk