İşte kendine özgü bir Türk filmi. Hatta en kendine özgü filmlerimizden biri denebilir: özellikle komedi -ya da, belki daha doğrusu, absürd komedi- denen alanda... Öyle olması da doğal; çünkü sonuç olarak bu film sadece bizim için değil; dünya çapında bir komedi dehası olan bir isimden uyarlanmış: Aziz Nesin!...

Demek ki iddialı bir filmle karşı karşıyayız. Nesin'in tam altı hikâyesini birleştiren... Ve film siyah-beyaz olarak başlayınca, şu tavsiyede bulunan: "Mucize anıların karşısına geçin. Ve hayal edin!"

Sonra kendi halindeki elektrik ustası Şahap'ı tanırız. Büyük oyuncu Cengiz Bozkurt'un kişiliğinde... Yeğeni on yıldır Almanya'da yaşamaktadır. Ve üç kişiyle yakın dost olmuştur. Alamancı olmanın moda olduğu o yıllarda... Birden renkliye geçen filmde, bize bir Mucizeler Atölyesi de sunulur. İçinde bol bol Aziz Nesin resmi, portresi vs. içeren... Bu arada Şahap'ın vergi borçları birikmiştir. Ödeyemez ve atölyesi mühürlenir. Karısı Emel ve kardeşi Ali de duruma çok üzülürler.

Bu arada Aziz Nesin esprileri işlemeye başlar. Harika görüntüleriyle, özellikle gece çekilmiş eski sokaklarıyla baş döndüren bir İstanbul'da... Bir kadın öldürülür ve ölüsü adli tıp arabasıyla nakledilir. Ama cesedi arabanın bir türlü kapanmayan kapısından kayarak düşer!... Ve sokaklar boyunca kayıp gider. Polis gelip geçeni sorgulamaya başlar: "Buradan geçen bir ceset gördünüz mü?" diyerek!... Ve biri şöyle bir yargıda bulunur: "Bir kadını öldürebilirsiniz; ama sakın cesedini kaybetmeyin!" Ve sokaklarda cesedin peşinde bir kovalamaca başlar.

Bu arada Kerem adlı bir yakışıklı tanırız. Eşi Yasemin'le kavgalıdır. Merakıysa bir senaryo yazmaktır. Tanık olduğu bu "Bir Ölü Aranıyor" olayı ana esin vermiştir. O sırada Şahap'ın Alamancı dostları da, yanlarına aldıkları gerçek Alman'larla birlikte İstanbul'a gelirler. Hepsi birden Almanca konuştuklarından, filmin o bölümlerinde Türkçe altyazılar okunur!... Ve Şahap ve ailesi onlara o tipik Türk misafirperverliğini göstermeye koyulur. Verilen ziyafette Şahap'ın eşi ve annesinden öylesine bir ikram görürler ki... Tam 23 çeşit yemek gelir; zavallı Almanların boğazına tıkılır. Bu 'döve döve zorla yedirme' birinin ölümüne bile yol açar. Umulan ortaklık başlamadan bitmiştir.

Sonrasında Kerem'in bunlardan esinlenerek yazdığı senaryo büyük ilgi görür. Herkes "Ah, zo!" diye karşılar!... Ama yapımcılar bunu her açıdan ters-yüz etmeye kalkışınca, işler değişir. Olaya bir James Bond gibi yaklaşmak, Hadise'ye rol vermek, Alman kızla Türk sevgilinin romantik macerasına dönüştürmek. Ve kendi ifadeleriyle "evrensel gereklilikler eklemek" derken... Kentte aynalar birer ikişer tepemize düşmeye başlar!...

Bu arada Şahap birikmiş vergi borcunu ödeyip mali durumunu düzeltme çabasına düşer. Ama öylesine sert haşin, hatta zalim bir bürokrasiyle karşılaşır ki... Bu ülkede artık hiçbir hak ve hukuk kalmamış, yasalar uygulanamaz olmuştur. Ve film böylesine bir olaya getirilen bu çok ciddi yaklaşımla sonlara yaklaşır.

Film sonuç olarak tam beklenen yapıda değil. Ben kendi adıma o Aziz Nesin öykülerinin apayrı biçimde anlatılmasını bekliyordum. Oysa öyle olmamış. Bu ne tek bir hikâye; ne de biri bitip öbürü başlayan bir yapıda... Buna karşılık, hikâyelerin tümü usta biçimde yoğrulmuş; alabildiğine serbestçe, özgür ve özgün biçimde perdedeki yerini almış: Nesin'e çok yakışan bir mizahın yer yer absürt biçime dönüşmesiyle... Tüm o 'dolaşan ceset' ya da bitmeyen yemek bölümlerinin gösterdiği gibi... Sondaki bürokrasi eleştirisiyse kimi dostlara abartmalı gözüktü; ama bence gerekli ve de çok önemli bir bölümdü bu...

Tüm bunlarda en büyük başarının yazar-yönetmen Tolga Örnek'e ait olduğu kuşkusuz... 1972 doğumlu sanatçımız 1998'den itibaren kimileri belgesel olan bir avuç film imzalamıştı. Atatürk, Hititler, Gelibolu, Devrim Arabaları, Kaybedenler Kulübü, Labirent, Senin Hikayen, Sen Benim Her şeyimsin... Bence en önemlileri 100 Yılın 100 Türk Filmi kitabıma aldığım Devrim Arabaları ve Kaybedenler Kulübü idi. 8 yıl sonra gelen bu filmi de bence çok hoş. Olcay Oğuz'un görüntüleri, Tamer Çıray'ın müziği, Cengiz Bozkurt'un yanı sıra Şebnem Bozoklu, Galip Erdal, İdil Fırat ve Zerrin Sümer'in oyunları da anmaya değer...

Yarın: MAYMUN ADAM