"Tiyatroya ilgili arttı; çünkü insanlar rahatlamak, gülmek istiyor, baskılara karşı reaksiyon gösteriyor"

"2017-2018 verilerine göre İstanbul'daki özel tiyatro seyirci sayısı 1 milyon 200 bin.  Son 2 yılda koltuk kapasitesinde %9'luk; seyici sayısında da %11'lik artış mevcut. Yani tiyatro, Türkiye'de parlayan yıldız diyebiliriz." 

Bu sözler UNIQ Hall ve Etkinlik Alanları Yöneticisi Pangea'nın Genel Müdürü Sonay Yücel'e ait.

Sanatseverlerin kültür tüketimlerine ilişkin rakamlar veren Yücel, kültür üretimi ve tüketiminin hangi yönde şekillendiğini T24'e anlattı. 

Tiyatroya yönelimin son dönemlerde arttığını vurgulayan Sonay Yücel, "Dünyada baskıların çok olduğu dönemde gördüğümüz bir reaksiyon çeşididir" dedi.  

Son yıllarda artan sansür olaylarıyla tiyatroya olan rağbet arasındaki ilişkiyi yorumlayan Yücel, "Sansür olaylarıyla birlikte öncelikle dijitale yöneliş oldu. Dijitalde de yasaklamalar ve kısıtlamalar söz konusu... Tiyatro, kısmen daha özgür bir alan, özgür de kalmalı. Birçok yabancı metinler uyarlanıyor. Bu metinlere sansür koymanız söz konusu değil. Shakespeare'in, Çehov'un eserlerine sansür uygulayamazsınız. Burada daha özgür, oyuncuların istediklerini yapabilecekleri bir alan var" diye konuştu.

Sinemada seyirci düşüşü yaşandığına, dövizdeki yükselişten sonra yabancı sanatçıların konser vermek için Türkiye'ye daha az geldiğine dikkati çeken Yücel, "Bu durum, bu alanlardaki seyirci sayısını olumsuz etkiliyor. Ancak tiyatro öyle değil. Her sezon yeni oyunlar ve güçlü prodüksiyonlar yapılıyor. Bu da tiyatro pastasını ve seyircisini artırıyor" diye konuştu. 

Sonay Yücel, özellikle son yıllarda ünlü isimlerin tiyatro sahnelerinde daha sık yer almasını şöyle yorumladı:

"Dizi sektörü, son dönemlerde 'darboğaz'a girdi, dizi sayılarında azalma ve nitelikte düşüş oldu. Bu da hem oyuncuların vaktini boşa çıkarmış oldu hem de oyunculara, seyirciye kendilerini gösterebilecekleri bir alan yaratmış oldu." 

Türkiye'deki ekonomik ve demokratik durumun sanata olan etkisine ilişkin de konuşan Yücel şu ifadeleri kullandı:

"Ülkede karamsar bir durum var. İnsanlar yorulmuş ve yıpranmış durumda. Komedi üretimi ciddi olarak arttı; insanların gülmeye ve rahatlamaya ihtiyacı var. Öte yandan da ülkenin durumuyla örtüşen metinler çok fazla ortaya çıkmaya başladı. Baskı dönemlerinde yazılmış oyunlar, özgürlük ve demokrasi üzerine yazılmış oyunlar ister istemez daha fazla sergilenmeye başladı..." 

Tiyatrodaki seyirci sayısı

"İstanbul'daki özel tiyatro seyircisinden bahsedecek olursak 2017-2018 verilerine göre yaklaşık 1 milyon 200 bin bilet satışı söz konusu. Son 7-8 yılda ciddi bir artış var. Büyük sahnelerin de açılmış olmasının etkisi var. Son 2 yıldır, salon sayısında %6 civarında bir azalma; koltuk kapasitesinde %9'luk bir artış var.

Seyici sayısında da %11'lik bir artış mevcut. Yapılan işlerin sayısında da bir artış var. Mesela bizim salonumuzda 15'e yakın oyun giriyoruz ve bu oyunlardan 10 tanesi bu sezon yeni çıkıyor. Yani ciddi bir yeni üretim var. Bu durum, İstanbul'daki diğer salonlar için de söz konusu." 

"Ciddi bir vergi yüküyle karşı karşıyayız. Bu yüzden bilet fiyatlarını aşağı çekemiyoruz"

Tiyatro oyunlarının bilet fiyatlarına ilişkin konuşan Yücel şunları söyledi: 

"Bilet fiyatlarında bir artış var ama bu normal. Dünyadaki örneklere bakacak olursak tiyatro çok ucuz bir sanat dalı değil. Önemli oyuncuları sahnede görüyorsunuz, ciddi bütçe gerektiren prodüksiyonlar yapılıyor. Büyük bir salonda yapılan prodüksiyonun maliyeti, oyun 1 sezon boyunca %80-90 oranında dolulukla giderse ancak karşılanabiliyor. İyi prodüksiyonlu bir oyunun ortalama bilet fiyatı 90 lira. Ülkenin bu ekonomik koşulunda tabii ki bu fazla. Ancak konserle ve üst segment sinema biletleriyle karşılaştırıldığında düşük rakamlar"  ifadelerini kullandı. 

"Bilet fiyatlarında bir artış var ama bu normal. Dünyadaki örneklere bakacak olursak tiyatro çok ucuz bir sanat dalı değil. Önemli oyuncuları sahnede görüyorsunuz, ciddi bütçe gerektiren prodüksiyonlar yapılıyor. Büyük bir salonda yapılan prodüksiyonun maliyeti, oyun 1 sezon boyunca %80-90 oranında dolulukla giderse ancak karşılanabiliyor. İyi bir prodüksiyonunu ortalama bilet fiyatı 90 lira. Ülkenin bu ekonomik koşulunda tabii ki bu fazla. Ancak konserle ve üst segment sinema biletleriyle karşılaştırıldığında nispeten düşük rakamlar..."

Öğrenci bileti kategorisi göremiyoruz veya yeterince indirimli değil. Burada, biz mekan sahiplerine ve tiyatro yöneticilerine sorumluluk düşüyor. Salonlarımızın bir bölümünü öğrencilere ayırmamız gerekiyor. Bizim bununla ilgili bir çalışmamız var; 'askıda bilet' gibi uygulamaları hayata geçirip öğrencilere kapasite ayırmayı düşünüyoruz.

Öğrencilerin bize kızmaması gerekiyor maalesef tiyatro ülkede ucuz değil ve çok desteklenmiyor. Devlet ve Şehir Tiyatroları'nın imkanları var ama dünyada sistem böyle değil; devlet, tiyatrolara, kültür, sanat mekanlarına özel fonlar oluşturuyor. Böylece izleyiciler daha az rakamlara bilet satın alabiliyor. 

Bizim ülkemizde bu yok, ciddi bir vergi yüküyle karşı karşıyayız. Bu yüzden bilet fiyatlarını aşağı çekecek durumumuz olmuyor. Devletin genel bir politika oluşturup mekanları ve tiyatroları destekler bir yön bulması lazım. Böylece biz de bu durumu bilet fiyatlarına yansıtabiliriz."

"Sanata her zamankinden daha çok ihtiyacımız var: Kutuplaşmış durumda bizi birleştirecek" 

Sanatın, özellikle tiyatronun birleştirici etkisi olduğuna vurgu yapan Yücel, "Sanata her zamankinden daha çok ihtiyacımız var. Özellikle bölünmüş, kutuplaşmış durumlarda bizi birleştirebilecek tek şey sanat. Dışarıdan kutuplaştırılmış kitleler aynı oyunda buluşup aynı keyfi alıp aynı şekilde alkışlayabiliyorlar. Demek ki sanat bütünleştiriyor. Özellikle tiyatro, birleşmek için önemli bir role sahip" dedi.