Tartışılan video; Putin Erdoğan'ı neden bekletti, görüntüler nasıl verildi, ne anlama geliyor?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, İdlib'deki, kriz için Moskova'da ağırladığı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Türk heyetini, diplomatik teamüllere aykırı olarak 2 dakika boyunca beklettiğine ilişkin video görüntüleri tartışma yarattı. Rusya'nın resmi devlet kanalı Rossiya'nın yayınladığı görüntüler üzerine konan kronometrede Erdoğan ve beraberindeki heyetin 2 dakika boyunca zirvenin yapıldığı salonun önünde bekletildiği görülüyor.

HDP İstanbul Milletvekili Ahmet Şık, Rossiya'nın görüntülerini paylaşırken, "Rusça bilenler yardımcı olursa, Putin’in 2 dakika boyunca kapısında Erdoğan’ı neden bekletildiğini öğreniriz" ifadesini kullandı. Uzun süre Rusya'da gazetecilik yapan Cenk Başlamış, kurucusu olduğu Medya Günlüğü sitesinde Şık'ın bu paylaşımına atıf yaparak, görüntülerin arka planı konusunda bir analiz kaleme aldı. Videonun, Rossiya kanalının her pazar yayımlanan "Moskova-Kremlin-Putin" programında gösterildiğini belirten Başlamış, "Tartışılan video üzerine" başlıklı analizinde, Erdoğan ve Türk heyetinin bekletilmesine ve Rusya diplomasisinde bilinen bir eğilime birlikte dikkat çekti: "Diplomaside yapılan ve yapılmayan her şeyin bir anlamı vardır; yani konuk heyeti özellikle bekletiyorsanız bunun altında karşı tarafa mesaj verme isteği yatar. Bu genel geçer bir kural.  Ruslar İdlib gerginliği ve Türkiye’den yönelen suçlamalara tepki duyduklarını göstermek için gerçekten özellikle bekletmiş olabilir. Ama bu konuda yorum yaparken Putin’in hemen hemen bütün görüşmelere geç kaldığı gerçeğini de akılda tutmak gerekiyor. Bu konu o kadar iyi biliniyor ki, İngiliz Independent gazetesi Putin’in yabancı liderleri bekletmesiyle ilgili bir grafik bile hazırlamış, rekor dört saatten fazla bekletilen Alman Başbakanı Angela Merkel’e ait..  İki dakika bekletmenin “olağan” mı yoksa “özellikle” mi olduğu sorusunun yanıtını sadece Ruslar biliyor."

Türk heyetinin bekletildiği salonda Osmanlı İmparatorluğu'na karşı zaferler kazanmış Rus komutan Aleksandr Suvorov’un portresinin bulunması konusunda  "Aşağılama” olarak yorumlayan çok var. Ama bu yorumu yaparken portrenin çok uzun zamandır orada durduğunu da söylemek gerekiyor. (Muhabir de söylemiş)" görüşünü dile getiren Başlamış, Rus devlet kanalındaki yayın için şu yorumu yaptı: "... Programın tamamında Türkiye ve Türk heyetiyle ilgili olumsuz bir hava bulunduğu, hakaret anlamına gelebilecek ifadelerinin yer aldığı açık. Örneğin, sorun Türk heyetinin beklediği salonda Suvorov’un portresinin bulunması değil, muhabirin bunu izleyenlerin 'gözüne sokarak' vurgulaması. Ya da görüşme yapılan salonda II. Katerina’nın heykelinin bulunduğunu özellikle hatırlatması. Ya da program boyunca 'Türkiye bir buçuk yıldır İdlib'deki yükümlülüklerini yerine getirmiyor' demesi. Belli olmayan ise bunun talimatla yapılıp yapılmadığı.  Elbette talimatla yapılmış olabilir ya da iki ülke arasındaki gerginlikten vazife çıkaran muhabir Türkiye’ye 'vurmak' için bu programı fırsat görmüş olabilir.  Eğer Türkiye ile Rusya’nın arası açık olmasaydı Rossiya kanalı böyle bir program yapar mıydı?  Kesinlikle hayır." 

Gazeteduvar’a değerlendirme yapan Rusya uzmanı Aydın Sezer de, Rus devlet televizyonunda yayımlanan görüntüleri ‘Türk halkının onurunu zedeleyecek bir dille magazin programı’ olarak niteledi. Sezer, “Bir tarafta, ‘Putin herkesi bekletiyor’ diye bilgiçlik taslayanların programın mesajını algılayamaması, diğer tarafta, kime verildiği açık olan mesajın, Türkiye’deki muhalefeti -TBMM’deki değil- dahi incitecek kadar ‘kaba’ olduğunu fark edemeyen Türkiye cahili Rus hariciyesi” eleştirisini dile getirdi.