ABD, Montrö tartışmasının neresinde?

Dış Politikayla İçli Dışlı’da T24 dış politika yorumcusu Barçın Yinanç ve T24 Dış Politika Editörü Metin Kaan Kurtuluş, Avrupa Birliği liderlerinin Ankara ziyaretinde yaşanan protokol krizi ve Montrö Anlaşması ile ilgili tartışmaları ele aldı. 

Yinanç, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in protokol ekibinin Covid-19 sınırlamaları nedeniyle Türkiye’ye gelmediğine dikkat çekerken, Cumhurbaşkanlığı protokolünün AB Konseyi lideri Charles Michel’in ekibi tarafından yapılan bu teklife itiraz etmesi gerektiği görüşünü sundu. Yinanç, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı aldığı bir dönemde bir kadın lidere sandalye ayrılmamasının, sadece Tükiye'de değil, Avrupa'da da yaşanan cinsiyet eşitliği sorununun dünya basınında gündeme gelmesine neden olduğunu söyledi. Yinanç, yaşananların AB içinde de kriz yarattığını vurguladı.

Kurtuluş da AB liderlerinin görüşmede ve sonrasında yaptığı insan hakları vurgusunun, Komisyon ve Konsey’in, söylemlerinde insan hakları ve demokrasi gibi konulara öncelik vermesinin Avrupa Parlamentosu ve farklı çevreleden gelen baskı sayesinde olduğunu ifade etti.

Montrö tartışmasının hem iç hem de dış boyutu olduğuna dikkat çeken Yinanç, bu tartışmaları iktidarın Kanal İstanbul’u meşrulaştırmak için kullanabileceğini ifade etti. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip  Erdoğan’ın Montrö ile ilgili ‘’daha iyisini bulana kadar değiştirmeye niyetimiz yok’’ ifadelerini hatırlatarak, Cumhurbaşkanı’nın ‘’daha iyisi olabilir’’ mesajı vermeye çalışıyor olabileceğini dile getirdi. Yinanç, Karadeniz’in abd donanmasının hiçbir kısıtlamaya tabii olmadan giremediği neredeyse tek alan olduğuna dikkat çekti ve bunda Montrö’nün oynadığı kritik rolü anlattı. 

Montrö tartışmalarının Ukrayna-Rusya krizini de yakından ilgilendirdiğini ifade eden ikili, Ukrayna ile Türkiye arasındaki kapsamlı askeri işbirliği anlaşmalarına dikkat çekti. Kurtuluş, Ukrayna lideri ile Erdoğan’ın 10 Nisan’da Ankara’da gerçekleştireceği görüşmenin krizde Türkiye’nin ne tür bir rol oynayacağı belirleyici olacağını söyledi. Kurtuluş, görüşmenin Türkiye - Rusya arasındaki hassas dengeler açısından da özellikle Moskova tarafından dikkatle takip edileceğini ifade etti.

Yinanç ve Kurtuluş, izleyicilerine 14 Nisan’da Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias’ın Türkiye’ye yapacağı ziyaretin ve ABD’nin Irak’tan askerlerini çekme kararının radarlarında kalmasını tavsiye etti.