Ziraat Odaları Birliği, 2 büyük market ile devletin Et ve Süt Kurumu’nda et fiyatlarını mercek altına aldı. Araştırmaya göre, özel sektör üreticiden ve devletten 4 - 5 kat fazla kâr ediyor
Milliyet'ten Mithat Yurdakul'un haberine göre; Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, özel sektörün eti, Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) 4 - 5 katı kârla sattığını belirterek, devletin alım satım yaparak piyasayı düzenlemesini istedi. Ette bazı çevrelerin tekel oluşturduğunu anlatan Bayraktar, Rekabet Kurulu’na gidebileceklerini belirtti.
Ülke geneline yayılmış 2 süpermarket zinciri ve ESK’dan fiyat alarak bir çalışma yaptıklarını ifade eden Bayraktar, 250 kilogram dana karkastan, yüzde 17 kemik ve yüzde 0.52 de parçalanma firesi düştükten sonra 206 kilogram et kaldığını, bu etin yüzde 30’unun bonfile, kontrfile, biftek, rosto ve pirzola gibi değerli etlerden, yüzde 70’inin ise kıymalık ve kuşbaşılık gibi diğer etlerden oluştuğunu belirterek şu bilgileri verdi:
Devlet müdahale etsin
“Dana kıyma ESK’da 25 lira 75 kuruşken, süpermarketin birinde 31 lira 99 kuruş, diğerinde 32 lira 90 kuruş. Dana kuşbaşı ESK’da 29 lira 40 kuruşken, süpermarketin birinde 33 lira 99 kuruş, diğerinde 39 lira 90 kuruş. ESK, 250 kilogramlık bir karkastan çıkan bonfileyi 210, kontrfileyi 213, bifteği 765, rostoyu 590, pirzolayı 360 liraya, kuşbaşını 1082, kıymayı 2 bin
768 liradan satıyor.
Buna karşın iki süpermarket zinciri 250 kilogramlık karkastan çıkan bonfileyi 320-340, kontrfileyi 293, bifteği 1162-1213, rostoyu 842-934, pirzolayı 561-747, kuşbaşını 1251-1468, kıymayı 3 bin 439-3 bin 537 liradan satışa sunuyor. İki büyük süpermarket arasında bile büyük fiyat farkı oluşabiliyor.
Üretici 250 kilogramlık bir karkastan 498 lira, ESK 538 lira kazanç elde ederken, süpermarketin biri 1907, diğeri 2576 lira kazanç sağlıyor. Bu insafsızlıktır. Eti, özel sektör, ESK’nın 4-5 katı kârla satıyor.”
Bayraktar, “Süpermarketler çok yüksek kârla satıyor. Meyve ve sebze fiyatlarında da bunu takip ediyoruz. Üreticiler ve market arasındaki makasın çok açık olduğunu görüyoruz. Hallerde ve pazarlarda bu makas bu kadar açık değil. ESK’nin bu piyasayı regüle etmek gibi bir görevi var. Piyasaya daha büyük miktarda alım satım yaparak piyasayı düzenlemeli. Kimsenin fahiş kâr etmesine müsaade etmemeli diye düşünüyorum” dedi.
Etteki tekelleşmenin fındıkta da olduğunu anlatan Bayraktar, “Sütte de problem var. Süt konseyinin süt fiyatlarını 1.15 lira açıklamasına rağmen, süt fiyatları 90 kuruşa kadar düştü.
Burada bir spekülasyon görüyoruz. Burada Bakan Bey’in koyduğu üst fiyata uyulmadığını görüyoruz. Buna uyulmuyorsa ESK’yı devreye sokarak piyasada bir istikrar sağlamalı. Araştırıyoruz, Rekabet Kurulu’na götürebilir miyiz diye...” dedi.
Maliyet baskısı etkiliyor
Beside en büyük maliyet kalemini yüzde 69 ile hayvan alımının oluşturduğunu, bunu yüzde 25 ile yem giderlerinin izlediğini belirten Bayraktar, öncelikle besi hayvanı alımı ve yem maliyetlerini düşürücü tedbirlerin hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.
Bayraktar, “Besi hayvanı için buzağı ölümlerini, doğum aralığının uzaması nedeniyle doğurma oranının düşük olmasını, süt fiyatlarında zaman zaman yaşanan istikrarsızlıklar neticesinde damızlıkların kasaba gönderilmesini önleyici tedbirlerin alınması gerekmektedir” dedi.
BİR SIĞIR 7029 TL TUTUYOR
TZOB’un hesaplarına göre, 270 kilogramlık bir sığır 4590 lira. Bunun için 7 ay boyunca harcanan yem bedeli 1872 lirayı, işçilik, enerji, ilaç, aşı, ölüm ve verim kaybı gibi diğer giderler 567 lirayı buluyor. Böylece bir sığır için yapılan harcama 7029 liraya çıkıyor.
Bu sığırdan 316 kilogram karkas elde ediliyor ve kilogramı 23 lira 82 kuruştan, 7527 ediyor. Tüm sürecin sonunda hayvancıya 498 lira kalıyor. Bir AVM ise hayvanın karkasından bir günde 2576 lira kazanıyor.
