TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Atalık, 2016 faaliyet raporuna göre, zarar ettiği iddia edilen 25 şeker fabrikadan Ağrı, Alpullu, Çarşamba ve Susurluk'un çalıştırılmadığını bu nedenle 90.5 milyon lira zarar göründüğüne dikkat çekti. Ataklık, çalışan fabrikalar ve şeker enstitüsüne bakıldığında Türkşeker’e ait şeker fabrikalarının 2016 yılında 58.6 milyon lira kâr ettiğini ifade etti.
Fabrikaların çalıştırılmama nedeni olarak, çiftçilerin yeterli miktarda şeker pancarı üretmemesinin gösterildiğini vurgulayan Atalık “Şeker pancarının halen havza bazlı destekleme modelinde desteklenecek ürünler içine alınmaması ve 2001 yılında çıkarılan Şeker Kanunu’yla üretim kotası getirilmesi nedeniyle hızlı bir gerileme içine girildi” dedi.
Atalık, Tarım Kanunu’na göre çiftçiye verilecek desteklerin milli gelirin yüzde 1’inden az olamayacağını, ancak 2018 için verilecek desteğin milli gelirin sadece 0,4’üne karşılık gelen 14,5 milyar lira düzeyinde kaldığını söyledi.
Üretimde büyük düşüş
Atalık, üretimi durdurulan fabrikalar özelinde incelendiğinde ise ortaya çıkan durumu şöyle sıraladı:
– Ağrı Şeker Fabrikası için üretim yapan köy sayısı 2002 yılına göre 2016’da yüzde 80, çiftçi sayısı da yüzde 95 geriledi,
– Alpullu Şeker Fabrikası için bu sayılar sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 90,
– Çarşamba Şeker Fabrikası için yüzde 97 ve neredeyse yüzde 100,
– Susurluk Şeker Fabrikası için yüzde 72 ve yüzde 92…
ZMO, Türkşeker’in 25 fabrikası üzerinden konu değerlendirildiğinde ise aynı dönemler için bu fabrikalara şeker pancarı üreten köy sayısının yüzde 56, çiftçi sayısının da yüzde 82 gerilediğine dikkat çekti.
Ekim alanları bitti
Türkşeker’e üretim yapan köy ve çiftçi sayısına paralel şeker pancarı ekim alanında da önemli düzeyde gerileme yaşandı. 2016’da 2002’ye göre;
– Ağrı Şeker Fabrikası için şeker pancarı ekimi yapılan alan yüzde 90,
– Alpullu Şeker Fabrikası için yüzde 77,
– Çarşamba Şeker Fabrikası için neredeyse yüzde 100 ve
– Susurluk Şeker Fabrikası için yüzde 78 küçüldü.
Türkşeker’in fabrikaları genelinde ekim alanındaki gerileme aynı dönem için yüzde 30 düzeyinde gerçekleşti. Ancak, aynı dönem için şeker pancarı verimindeki artışla birlikte üretim 12.8 milyon tondan 13.1 milyon tona yükseldi.
Sorun hammadde yetersizliği
Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Atalık, ortaya çıkan tabloyu şöyle değerlendirdi: “Bu veriler çerçevesinde şeker fabrikalarımızın gerçekte zarar etmeyecekleri, buna karşın mevcut politikalarla zarar ettirildikleri açıkça görülmelidir. Türkşeker’e ait fabrikaların sorunu, üretim kısıtlaması ve buna bağlı hammadde yetersizliğidir. Bunu aşmanın yolu da çiftçiyi üretime yönlendirecek tarım politikasının tesis edilmesi ile pancardan şeker üretiminin önündeki engellerin kaldırılması olmalıdır. Sorunu çözmek yerine şeker fabrikalarını özelleştirmek, birçok fabrikanın kapatılması ve pancar şekerinin yerini nişasta bazlı şekerin alması anlamına gelecektir ki bu da toplum sağlığı açısından çok daha vahim bir konudur.” (DHA)
