Ünlü bir kalp cerrahının yumurtayı yasakladığı hastalarından özür dilemesiyle başlayan tartışma, ikiye böldü. Kardiyoloji Derneği karşı, beslenme uzmanlarıysa yumurtadan yana...
Önce diyetisyenler, beslenme uzmanları reklam filminde boy gösterip yıllardır bir numaralı düşman ilan edilen margarinin ne kadar besleyici ve yararlı olduğuna dair açıklamalar yaptı. Bu tartışmanın galibi ortaya çıkmadan benzeri yumurtada yaşanmaya başlandı. Tartışmanın fitilini ateşleyen, ‘Bilinen Yumurtanın Bilinmeyen Yönleri’ adlı uluslararası bir sempozyumda konuşan Memorial Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez’in ağzından dökülenler oldu: “Doktorlar yıllardır yumurtanın kalp ve damar hastalıklarına neden olduğu gerekçesiyle belli bir yaşın üzerindeki kişilerin tüketmemesi veya çok az tüketmesi konusunda uyarıda bulunuyor. Yıllarca hastalarımıza üzerine yumurta sürüldüğü için basit ev pastalarını bile yasakladık. Oysa bugün kolesterolün hayatın devamlılığı için temel taş olduğunu ve kalp hastalıklarında tek sorumlu olmadığını biliyoruz. Bugüne kadar yumurtayı yasakladığımız hastalarımızdan bugün özür diliyorum. Artık yetişkinlerin haftada iki-üç yumurta yemesinde sakınca olmadığını biliyoruz. Çocuklara ise fast food yerine her gün bir yumurta öneriyorum. Bilim adamlarından da zengin Omega 3 içerikli yumurta üretim yollarını geliştirmeye odaklanmalarını rica ediyorum.”
‘Kolesterol lobisini yıkmalı’
Sönmez’in yumurtayla ilgili geç keşfettiği şeyi ‘Taş Devri’ diyetinin mucidi olan Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Hastalıkları Beslenme ve Metabolizma Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Aydın, yıllardır söylüyor. Aydın’a göre yumurta zararlı değil. Dahası kolesterol aslında vücut için gerekli olduğundan her gün yumurta yenebilir.
Aydın, “Yumurta kolesterolü yükselttiği gerekçesiyle suçlanır. Oysa kolesterolün kendisi düşman değil. Kolesterol fobisini, hatta lobisini yıkmak lazım. Bol miktarda kolesterol düşürücü ilaç satılıyor ama yine de koroner kalp hastalığında azalma yok, aksine artış görülüyor. Amerika’da 1900’lerin başında 100 ölümün beşi kalp-damar hastalığındandı, şimdiyse neredeyse 100 ölümden yarısı. Yumurta zararlı değil. İsterseniz günde iki-üç tane yiyin. Ama yumurtanın kalitesi önemli. Köy tavukları yok oldu. Oysa köy yumurtası çok besleyicidir. Yumurtayı rafadan tüketmek en iyisi.”
Yumurtanın yararlı olduğunu savunan bu görüşlere Türk Kardiyoloji Derneği ise karşı. Türk Kardiyoloji Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Ömer Kozan, son dönemde yumurtadaki kolesterolün abartıldığı, kalp ve damar hastalıklarına yol açmak bir yana sağlık için yararlı olduğu yönündeki haber ve yazılar yayımlandığına dikkat çekerek, “Masum görünen bu tür yanlışlar, ülkemizde her 100 ölümün 48’inden sorumlu olan kalp damar hastalıklarının yarattığı toplumsal tehlikeyi körüklüyor” diyor.
Derneğin Kalp Damar Hastalıkları Önleme Projesi ekibinden Doç. Dr. Meral Kayıkçıoğlu da görüşlerini, “Bir yumurta sarısında 200-220 mg. kolesterol var. Yani bir yumurta sarısı yediğimizde günlük kolesterol ihtiyacımızı karşılamış oluyoruz. Kalp-damar sağlığını korumaya yönelik güncel kılavuzlarda yumurta tüketimine veya haftada kaç yumurta yeneceğine dair bir kısıtlama yok. Sadece yumurta tüketimini artırmanın, kolesterol düzeylerini belirgin yükseltmese de 20 yıllık izlemde kalp-damar hastalığı ve ölüm riskini artırdığı saptanmıştır. Bu etki en çok şeker hastalarında görülmüştür. Ancak yine de kimseye yumurta yemeyin denemez” diyerek açıklıyor.
Önemli olan pişirme şekli
Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Esra Güneş’e göreyse yumurtanın yenip yenmemesinden çok, ne şekilde pişirildiği (yağda, rafadan vb.) ve nelerle tüketildiği (sucuklu, etli, peynirli, sebzeli vb.) çok daha önemli: “Yumurtadaki günlük kolesterol miktarı, günlük ihtiyacın yüzde 70’ini karşılıyor. Günlük alınması gereken hayvansal kaynaklı protein miktarını göz önüne alırsak, hayvansal kaynaklı besinlerin (et, süt, yoğurt ve peynir) tüketimine göre yumurtanın her gün yenmesi mümkün olabilir. Bu düzenleme kişinin günlük yediği yiyeceklerin çeşitliliğine göre yapılmalı. Eğer yumurtanın yanı sıra günlük yeme düzeni içinde doymuş yağ asitlerinden ve trans yağlardan zengin besinler (katı yağlar, mayonez, kaymak, krema, cipsler, kurabiye, bisküvi gibi dışarıda üretilen gıdalar gibi) tüketilirse vücut kan kolesterol düzeyinde artış olacağı muhtemeldir.”
