24 Haziran seçimlerini izlemek üzere Türkiye’ye gözlemci olarak gelen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) heyeti, seçim güvenliğiyle ilgili görüşmek istediği Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Sadi Güven ve 6 üyesi tarafından “Boşa çene yoruyoruz” denerek reddedildiği belirtildi.
AGİT gözlemci heyeti, sadece sandık taşıma kararına muhalefet eden 4 YSK üyesiyle görüşebildi. Bu görüşmede AGİT üyeleri, 19 ilde 144 bin seçmenin taşınması kararı, mühürsüz oyların geçerli sayılması, SEÇSİS sisteminin güvenirliliği ile YSK kararlarına yargı yolunun kapalı olmasını gündeme getirdi ve endişelerini ifade etti.
Cumhuriyet'ten Alican Uludağ'ın haberine göre 24 Haziran Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili genel seçimlerini gözlemci sıfatıyla izlemek için önceki gün YSK’ye gelen AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu’ndan heyet, YSK Başkan Vekili Erhan Çiftçi ile üyeler Zeynep Nilgün Hacımahmutoğlu, Kürşat Hamurcu ve Yunus Aykın ile görüştü.
Toplantıya katılmayan YSK Başkanı Güven ve üyelerin “ne desek AGİT dinlemiyor. Boşa çene yoruyoruz. Sonunda yine bildiklerini okuyor” gerekçesiyle boykot kararı aldığı öğrenildi. Toplantıya katılan üyeler ise Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne girme iddiasına dikkat çekerek, şunları kaydetti:
“Biz Avrupa ülkesi olduğumuzu iddia ediyorsak, onlarla görüşmeliyiz. Şeffaflığımızı onlara göstermeliyiz. Onlar tezlerini söylemeli, biz karşı tezlerimizi ifade edelim ve ortada bir sentez oluşsun. Saklımız gizlimiz yok” dedi. Toplantıya katılan 4 üyenin ortak noktası ise Doğu ve Güvendoğu’daki 19 ilde 144 bin seçmenin güvenlik gerekçesiyle başka yerlere taşınmasına kararına karşı çıkmaları oldu.
Şeffaflık vurgusu
AGİT gözlemcileri, 4 üye ile yaptıkları toplantıda sandık taşıma kararını gündeme getirip bu uygulamaya karşı çıktı. 4 üye, sandık taşıma kararının yanlışlığını AGİT üyelerine üstü kapalı olarak anlattı, ancak YSK çoğunluğunun kararı olduğu için aleyhinde konuşmadı. YSK üyeleri, şeffaflık konusunda ise tüm toplantılarına Meclis’te grubu bulunan 4 partinin temsilcilerinin katıldıklarını anımsatarak, “Kurulun bütün gündemi onlara gidiyor. Onlarsız toplantı yapılmıyor. Oy hakları yok. Ancak tüm süreçten haberleri oluyor."
Neden yargı yolu kapalı
AGİT üyelerinin ikinci gündeme getirdiği konu YSK kararlarına karşı neden yargı yoluna gidilemediği oldu. Bunun anasayal düzenleme olduğunu belirten YSK üyeleri, Avrupa’da bir çok seçim kurulunun yüksek hakimlerden oluşmadığını belirterek, “Ancak bizde YSKyüksek mahkeme üyelerinden oluşmaktadır. Denk mahkemelerin birbirini denetleyemeyeceği kuralı için YSK kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır” görüşünü kaydetti. Heyet, Seçim Bilişim Sistemi’nin (SEÇ- SİS) güvenirliğine ilişkin de kaygılarını dile getirdi. Bu sistemin aynısının siyasi partilerde olduğunu ifade eden YSK üyeleri, “Sandıklarda o sandık seçim sonuç tutanakları önemlidir. SEÇ- SİS sadece matematiksel hesap yapmaktadır” değerlendirmesini yaptı. Toplantı boyunca daha çok dinleyen ve notlar alan heyet, SEÇSİS’in teknik ekibiyle de görüşerek sistemi inceledi.
Mühürsüz oy
Toplantıda gündeme gelen son konu, 16 Nisan referandumunda tartışmalara neden olan mühürsüz oy kararı oldu. Üyeler, bu konuda ise, “Oylar fligramlıdır ve tümünü YSKgöndermiştir. Hiçbir parti de dışarıdan oy getirildiğini iddia etmemiştir. Kesinlikle seçmenlerin oy hakkı engellenmemekte” açıklamısını yaptı.
Söz konusu temasları ön görüşme olarak yapan AGİT heyeti, gelecek hafta tekrar YSK ile görüşecek.
