YÖK ve üniversitelerin yapısı değiştiriliyor. YÖK'e muhalif seslerin ağırlıklı olduğu Üniversitelerarası Kurul üye sayısı yarıya indirilerek etkisizleştirilecek. Asker üye devri son buluyor. YÖK yöneticilerine kira yardımı yapılacak...
YÖK Genel Kurulu, Yükseköğretim Kanunu’nda hem Yükseköğretim Kurulu’nun, hem Üniversitelerarası Kurul’un (ÜAK) hem de üniversitelerin yapısını sil baştan değiştiriyor. 12 Eylül döneminden sonra askeri yönetim tarafından kurulan YÖK’te asker üye kaldırılıyor. YÖK Başkanı ve Yürütme Kurulu’na kira yardımı gelirken, Denetleme Kurulu da genişliyor. Akademisyen yetiştirmek üzere bir fon oluşturulması ve YÖK’ün ‘özel kurs’ açmasının yolunun açılması da dikkat çeken değişiklikler arasında.
Gül’ün maddesi duruyor
YÖK Genel Kurulu, uzun süredir üzerinde çalıştığı Yükseköğretim Kanunu değişikliklerini tamamladı. 66 maddeden yaklaşık 20’si değiştiriliyor. Ancak, çalışmada, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün de şikâyetçi olduğu tartışmalı ‘rektör atama sistemine’ dokunulmadı. Gül, rektörlerin üniversiteler tarafından seçilmesinin daha doğru olacağını belirtmişti. Radikal’in ulaştığı taslaktaki dikkat çekici değişiklikler şöyle:
Kira yardımı yapılacak: YÖK Başkanı ve Yürütme Kurulu üyelerine kira yardımı yapılacak. YÖK personelinin maaşlarında düzenlemeye gidilecek.
Uzmanlık sistemine geçilecek: YÖK ve ÖSYM’de uzmanlık sistemine geçilecek. Hazine, Kamu İhale Kurumu gibi kurumlardakine benzer bir sistemle düz memur alınmayacak, ‘uzman’ kadrosu esas tutulacak. YÖK personeli sözleşmeli olacak, gerekirse dışarıdan da sözleşmeli personel alınabilecek. Böylece çalışanlar kadro muadili sözleşmeli olarak çalıştırılabilecek.
Askeri üyeye son: 2004 yılında kaldırılan Genel Kurul’da askeri YÖK üyesi zorunluluğuna, YÖK Denetleme Kurulu ve ÜAK’ta da son verileek. Böylece, YÖK ve ÜAK’ta asker izi tamamen silinecek.
ÜAK’a tırpan: YÖK’e ‘şimdilik’ muhalif olarak görülen ÜAK üye sayısı yarıya indirilerek etkisizleştirilecek. Halen her üniversiteden bir rektör ve bir üniversite temsilcisi ÜAK üyesi olurken, yeni düzenlemede birinin tercih edilmesi istenecek. ÜAK’ın başkanlığını YÖK başkanı üstlenecek. Mevcut durumda, rektörler üniversitelerinin kuruluş tarihlerine göre sırayla bu görevi üstleniyordu. Üniversitelerle ilgili yönetmelik çıkarma yetkisi bulunan ÜAK’ın bu yetkisi de elinden alınacak.
Başbakan Denetleme Kurulu’nun yarısını atayabilecek: YÖK Denetleme Kurulu üye sayısı, üniversite sayısının arttığı gerekçesiyle dokuzdan 30’a çıkarılacak. 30 üyenin 15’i YÖK, 15’i ise Başbakanlık, Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Sayıştay tarafından atanacak. Ancak 15 üyenin tamamı istenirse Başbakanlık tarafından da atanabilecek.
YÖK özel kurs açabilecek: Kanuna yapılacak bir eklemeyle, YÖK’ün özel kurs açarak belli konularda eğitim vermesinin önü de açılacak. Bu çerçevede ücretli eğitim seminerleri de verilebilecek.
Yeni bütçe: YÖK’ün gelirleri, genel bütçeden alınan pay, üniversite döner sermayelerinin yüzde 2’si, vakıf üniversitelerinin gelirlerinin yüzde 1’i, ÖSYM’den devreden fonun yüzde 25’i, YÖK’ün taşınır taşınmaz gelirleri, her türlü evraktan elde edilecek gelirler ve eğitim kurs gelirleri ile yardım ve bağışlardan oluşacak.
Akademisyen fonu: YÖK bünyesinde fon oluşturulacak ve akademisyen yetiştirilecek.
Kısmi statü kalkacak: Doçentliğe, profesörlüğe atama ile araştırma görevliliği sistemi de değiştirilecek. Öğretim üyeleri dernek ve vakıflarda görev alırken rektörden izin gerekmeyecek. Üniversitelerde kısmi statülü öğretim üyesi çalıştırılmayacak.
ALES de yasaya girecek: Lisansüstü eğitime girebilmek için diploma notu ile ALES ortalaması şartı yasaya girdi. Ayrıca doktorasını tamamlayan öğretim üyesi olmak isterse YÖK’ün belirleyeceği bir üniversitede görev alabilecek.
Döner sermaye payları: Döner sermayeye katkı sağlayan öğretim üyesi ve araştırma görevlisi farklı oranlarda pay alacak. Rektör gibi üniversite yöneticileri ise katkı yapsın, yapmasın belli bir oranda döner sermayeden gelir elde edecek. Yöneticilere getirilen bu hakla, akademisyenlerin araştırmalarını teşvik etmeleri amaçlanıyor.
