HÜLYA KARABAĞLI T24 / ANKARA
Ankara Üniversitesi Sigara Savaş Grubu, geleneksel hale getirdiği “Sigara veya Sağlık” konulu sempozyumun dördüncüsünü 1 Nisan’da düzenleyecek. Kapıları herkese açık olan sempozyum ücretsiz. Sigaranın çocuk sağlığı üzerindeki etkisinden Ankara Üniversitesi yurtlarında kalan öğrencilerin sigaraya karşı tutum ve davranışlarının ele alınacağı sempozyumda, Türkiye’nin bir anlamda karnesi çıkarılacak.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Başkanı ve ‘Sigara Savaş Grubu’ üyesi Prof. Recep Akdur, sempozyum öncesi T24’ün, yasa düzenlemesinin üçüncü yılında ‘nereden nereye’ sorularını yanıtladı. “Yer yer ihlaller gözlense de çok hızlı bir ilerleme kaydedildi” diyen prof Akdur’un değerlendirmeleri şöyle:
YASAKTAN ÖNCE 15 YAŞ ERKEKLERİN YARISI: Toplu bulunulan yerlerde sigara içilmesinin yasaklanmasının üçüncü yılına girdik. Yer yer ihlaller gözlense de çok hızlı bir ilerleme kaydedildi. Sigara ağır bir bağımlılık ve tiryakiler belli bir süre sigara içmezler ise yoksunluk belirtileri ciddi sıkıntılara neden olabiliyor. Bu nedenle de bağımlılar canları her istediğinde sigara yakmak isterler. Buna esnafın müşteri kaybetme korkusu ve sigara şirketlerinin propagandası da eklenince bazı ihlaller oldu. Türkiye çok büyük bir ülke ve sigara içimine kısıtlama getirmeden önce 15 yaş nüfusta erkeklerin yarısına yakını kadınların ise dörtte biri sigara içiyor idi.
YASAKLARA DİRENENLER VAR: Her sigara içenin başına bir denetçi koymak olanaklı değil. Bundan ötürü gerek kişisel bazda ve gerekse kurum bazında yasakları ihlal edenler oldu ve oluyor da. Büyük oranlarda değil. İhlaller gittikçe de azalıyor. İhlaller çok az olmasına rağmen, bazı odaklar bu ihlalleri abartarak, ihlallere uyanların kafasında tereddüt yaratmak istiyor. “Canım uyulmuyor ben de uymayım”, dedirtmeye çalışıyorlar. “Yasağa uymayan esnaf olduğunu ve kendisinin haksız bir rekabet ile karşısında bırakıldığını” yaratmak isteniyor.
YASAKLAR ÇOK ETKİLİ OLDU: Kapalı alanlarda sigara içme yasağı Türkiye’de de çok etkili oldu. Hem bırakanların sayısı arttı hem de sigara içenler eskisine göre çok daha az sigara içiyor. Sigara yasakları etkisini en fazla geçen yıl gösterdi ve içilen sigara miktarı ilk kez 100 milyar adedin altına düştü. İlk yıllar için bu çok büyük bir başarı. Önümüzdeki yıllarda başarı daha da büyüyecek.
BIRAKAN BAŞKA BAĞIMLILIK MADDESİNE YÖNELMİYOR: Sigara yasakları ya da bırakmak kesinlikle insanların diğer bağımlılık yapan maddeler yönelmesine neden olmaz. Aksine sigara içmek diğer bağımlılık yapan maddeleri de denemek ve onlara yönelmek için en büyük risktir. Sigarayı bırakma iradesini gösteren tiryakiler ya da sigaraya hiç başlamamış olanlar bağımlılık yapan diğer maddeler yönelmek şöyle dursun daha da uzak duruyor. Hatta, bağımlılık yapan maddelere karşı hiç sigara içmeyen insanlara göre daha fazla ve sert karşı oluyorlar.
24 YAŞINDAN SONRA SİGARAYA BAŞLANMIYOR: Çocuk ve gençlerde sigaraya başlamak iki yönden önemli. Sigara, çocuk ve gençlerde daha çabuk ve ağır bağımlılık yapıyor. Eğer insanlar çocukluk ve gençlik çağında sigaraya başlamaz ise daha sonra sigaraya başlamıyorlar. 24 yaşından sonra sigaraya başlama olasılığı çok düşük. İnsanlar, çocukluk ve gençlik döneminde sigaraya başlamaz ise bir daha başlamıyorlar. Çocuklarda en erken sigaraya başlama 12-13 yaşlarında görülebiliyor.
SİGARA ARTIK SOSYAL STATÜ DEĞİL: Türkiye yeni nesillerin sigaradan korunması için yeteri önlemi alan ülkelerin başında geliyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün bu konudaki politikaları yönünde çok başarılı uygulamalar yapıyor. Dünyaya örnek oluyor. Önümüzdeki yıllarda daha da başarılı olacağına kuşku yok. “Türkiye de sigara içmek statü sembolü olmaktan çıktı.'' “Herkes sigara içmenin kötü bir alışkanlık olduğunu biliyor”. Bugün Türkiye’de sigara ikram etmek ya da sehpaların üzerinde sigara bulundurmak en büyük ayıp olarak kabul ediliyor.
