“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” olarak tanımladığı yeni modelde, yerel yönetimlerin yeniden yapılandırılması için AKP Genel Başkan Yardımcısı Erol Kaya başkanlığında çalışan komisyon taslak raporunu tamamladı. İddiaya göre, tüm iller ‘Bütünşehir’ sayılacak ve belediye başkanlarının il genelinde yetkileri arttırılacak.
Birgün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre seçimlere ilişkin düzenlemelerin bir yıl önceden yapılması yönündeki Anayasal zorunluluk nedeniyle taslağın Mart ayında bittiği ancak MHP’nin itirazı üzerine askıya alındığı belirtildi. İddiaya göre İl, ilçe yönetimlerini yeniden oluşturan, belde sistemini tamamen kaldıran ve bütünşehir uygulamasını Türkiye geneline yaygınlaştıran düzenleme AKP ile MHP arasında tartışmalara yol açtı.
İl belediyeleri ile ilçe belediyeleri arasında yaşanan “Yetki karmaşası” gerekçe gösterilerek 30 büyükşehir dışındaki 51 ilin “Bütünşehir” olmasına MHP “daha kapsamlı bir çalışma yapılmalı” diyerek onay vermedi. Bazı MHP’lilerin “Derebeylik” olarak nitelediği düzenleme rafa kaldırıldı.
Yetki Cumhurbaşkanı'nda
24 Haziran sonrası yeni sistemi anlatan resmi belgelerde yeni yerel yönetim modeli ile ilgili olarak yer alan “Mevcut yetkileri genel olarak devam edecek olmakla birlikte, yerel yönetimlerin yetkileri, yerel ihtiyaçların çeşitlenmesi, hizmetin gereklilikleri, yerinden ve etkin hizmet sağlanabilmesi için kamu yararına genişletilmesi yönünde adımlara ihtiyaç duyulabilir” ifadeleri yer aldı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın idari yapılanmalara ilişkin yetkilerini kullanarak yayımlayacağı bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yerel yönetimlerde istediği düzenlemeleri yapma olanağı da bulunuyor.
Yerele başkanlık modeli
İl belediye başkanının yetkilerinin artacağı yeni modelde yer alması beklenen düzenlemelerin şöyle olacağı belirtildi:
Belediyelerin sınırları ilin mülki sınırlarına kadar genişletilecek. Büyükşehir Belediye Başkanı seçiminde tüm il genelinde yaşayanlar oy kullanabilecek
Büyükşehir Belediye Başkanı’nın ilçe belediyeler üzerindeki etkinliği ve denetimi artırılacak
İl özel idareleri kapatılacak, tüm kaynak ve yetkileri belediyelere devredilecek
Küçük belediyeler kapatılacak ya da en yakınındaki belediye ile birleştirilecek.
Belediyelerdeki üst düzey yöneticiler Cumhurbaşkanlığı’nda olduğu gibi başkanla göreve gelecek ve görevin bitiminde ayrılacak.
Uygulama tartışması
Anayasa’nın 67’nci maddesinde yer alan “Seçim yasalarındaki değişikliklerin bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamayacağına” ilişkin hüküm nedeniyle 2019 yılı Mart ayında yapılması planlanan yerel seçimlerden sonra yeni modelin uygulanıp uygulanamayacağı da tartışılan konular arasında yer alıyor. İdari yapıdaki değişikliklerin seçim yasası değişikliği sayılıp sayılmayacağı konusunda farklı görüşler dile getiriliyor.
