Döviz kurunun yükselmesi ve ekonomik kriz nedeniyle, kâğıt fiyatlarının artışından etkilenen basın sektöründe, ulusal gazeteler fiyat artışı ve sayfa sayısını düşürdü. Yerel gazeteler ise kapanma tehlikesi yaşıyor. Yerel gazete sahipleri kağıt fiyatlarındaki artışın sürmesi durumunda gazetelerinin kapanacağını söylüyor. Bir gazete sahibi "Yerel gazeteler batarsa çok seslilik ortadan kalkar" ifadesini kullanıyor.
Yerel medya temsilcileri yaşadıkları sıkıntıları Birgün'den Mehmet Emin Kurnaz'a anlattı.
“Yerel yayınlar yok olma noktasına geldi”
Ayhan Çimendağ (Denizli Ayna Haber- Haber Müdürü) “Döviz kurunda yaşanan aşırı artış ve buna bağlı olarak yaşanan ekonomik dalgalanmanın en çok etkilediği sektörlerin başında basın sektörü geliyor. Kağıt ve matbaa malzemelerinde yaşanan yüzde yüzü aşan artış nedeni ile yerel yayınlar yok olma noktasına geldi. Basın ilan kurumu sayfa sayısının düşürülmesi ve zorunlu tutulan muhabir sayısının azaltılması gibi yollara gitse de bu işsizliği körükleyen bir adım olmanın ötesine geçemeyecek gibi duruyor. Ekonomik olarak daralan yazılı ve görsel basın, maaşları ödeyemez durumda. Aynı daralma internet haber siteleri için de geçerli. Denizli’nin en güçlü haber siteleri dahi reklam kaynakları daraldığı için ekonomik dar boğaz içerisinde.
Ben de aynı zamanda sahibi olduğum aylık dergiyi ilk defa bu ay çıkaramadım. Baskı yapmam durumunda kâr marjımın tamamı ortadan kalktığı gibi üstüne 8 bin TL’den fazla zarar etmiş olacağım. Şimdi proje ortaklarımla yayınımızı devam ettirip ettirmeyeceğimizi tartışıyoruz. Ancak bu gider ve gelir kalemleri göze alındığında uzun soluklu bir şekilde devam etmemiz mümkün görünmüyor.
Bugün dijital dünyada sosyal medya alanları birer reklam alanına dönüştü. Buralardan yapılan sponsorlu paylaşımlar daha yerel kuruluşlara da cazip geliyor. Dolayısı ile reklam alanımız zaten daralmış durumdaydı. “Basın dostu kurumlar” olarak adlandırdığımız firmalar da yaşanan ekonomik daralmadan payını alınca reklam bulma şansımız minimize oldu. Bu da haber kuruluşlarını daralma, küçülme hatta kapatmaya sürüklüyor. Yerel basın önümüzdeki yerel seçimlerde iş yaparız umudu ile dişini sıksa da 2019 yerel seçimlerinin ardından pek çok yerel kurumun kilit vurması kesin gibi. Çünkü yükü taşıyamıyorlar. Bir personelin insani şartlarda çalışması ortalama 3 bin TL maliyet anlamı taşıyor. Ajans aboneliği, personel ve ofis gideri, site bakımı ve geliştirilmesi derken bu rakam masa başı iş yapan bir haber sitesi için bile en az 10 bin TL’yi buluyor. İşinizi hakkı ile yapacaksanız bu rakam 25 bin TL. Peki bunu kazanabiliyor muyuz? Tabi ki hayır. Peki dayanabilir miyiz? Az önce de söylediğim gibi en fazla yerel seçimler sonuçlanana kadar. Sonra şuan 80’i bulan internet haber sitesi sayısı 10-15 aralığında kalır. Muhalif olanlar daha çok zorlanır ve yerel basındaki çok seslilik ortadan kalkar.”
“Kriz satış oranlarımızı da etkiledi”
Egemen Ölçü (Yeşil Giresun Gazetesi-Haber Müdürü)
“Dolardaki aşırı yükseliş doğal olarak kâğıt fiyatlarına yansıdı. Çok ciddi sıkıntılar yaşıyoruz. Üçüncü kalite hamur 55 liradan 120 liraya yükseldi. Kâğıt sıkıntısı çekiyoruz, boş bir sayfa 24 kuruşa tekabül ediyor. Sekiz sayfa gazete çıkarıyoruz, bomboş sayfaların bile bu şartlarda maliyeti ortada. Bu işin baskı-kalıp vs bir sürü sıkıntısı da var. Kalıp altı liradan on bir on iki liraya yükseldi. Basın İlan Kurumu(BİK) yeni yönetmelik çıkarıyor, şu an sekiz sayfa çıkarmak zorundayız ancak bu yeni yönetmelikle altı sayfaya düşecek. Henüz resmi gazetede yayınlanmadı. Kriz satış oranlarımızı da etkiledi, bu şartlarda devam edebilmemiz neredeyse imkânsız görünüyor. BİK belli oranda ilanlarla destekledi ancak bu çok yetersiz kalıyor. Hükümet açıkladı yeni projeler yok, bu da ihale ve ilan yayınlanmayacağı anlamına gelir. Biz bu Eylül ayı itibariyle sadece üç bin liralık basın ilan parası alabildik. BİK acilen destek sunmalı, bizden yüksek satış adetleri istiyorlar. Örneğin Giresun merkezde 200 traj yapmamız isteniyor. Bu şartlarda zor bir durum. Bazı gazeteler bu rakamlara ulaşmak için kendi gazetelerini bayilerden kendileri satın almak zorunda kalıyor. En önemlisi SEKA Giresun’daydı ve kapanmasaydı bugün kağıt maliyeti 70-80 liranın üzerine çıkmazdı, biz de rahat ederdik.”
“İşsizler ordusuna bin civarı gazeteci eklenecek”
Osman Nuri Kesici (Bizim Sivas Gazetesi Haber Müdürü)
“1987’den bu güne Sivas’ta faaliyet gösteriyoruz. Bunca yıl ayakta kalmayı başardık. Bugün artan kağıt fiyatları ortada. İşimiz her geçen gün zorlaşıyor. Basın İlan Kurumu çareyi sayfa sayısını azaltmakta buldu. Bazı gazeteler zam üzerine zam yaptı. Düşünün bir top kağıt 30 liradan 77 liraya çıktı. Zaten uzun zamandır resmi ilanlarla ayakta kalmaya çalışıyoruz. İnternet gazeteciliği öne çıktı, yerel basın ileride bu şartlarda devam edemez. Asgari kadro sayısının 7’den 6’ya düşürülmesi gibi bir karar alındı. Türkiye’de binden fazla yerel gazete var. Bu da demek oluyor ki işsizler ordusuna bin civarı gazeteci eklenecek. Bu durum patronlar için rahatlatıcı olsa da gazete emekçileri için yeni bir felaket demek.”
“Bir ekmeğin fiyatı, bir gazetenin fiyatından fazla olamaz”
Ali Güngör Yıldız( Çanakkale Gündem Gazetesi- İmtiyaz Sahibi) “Ekmek beslenmenin temel gıdası, gazeteler de haberleşmenin ve eğitimin ilk adımıdır. Ekmek burada simge olarak alınmıştır. Birisi beslenmenin bir diğeri de bilinçlenmenin öğrenmenin ilk adımıdır. Hiçbir gelişmiş ülkede bir ekmeğin fiyatı, bir gazetenin fiyatından fazla olamaz, olmamalıdır.Yerel medyanın ayakta kalmasının koşullarını, önce bizleri idare eden siyasi iradenin bunu kabul etmesi ile karşılık bulur. Yerel medya Türkiye için çok önemlidir. Son yıllarda bunun önemini daha iyi anlıyoruz. Bizler eğitimli, deneyimli kurum ve kuruluşlar olarak kendi sorunumuza kendimiz sahip çıkarsak sonuca gideriz. Medya olarak bu güne kadar çok bedel ödedik. Ödemeye devam ettiğimizi düşünüyorum. Türkiye olarak kendi kâğıdımızı kendimiz üretmeliyiz. Ya da işlevi balo yapmaktan öteye gitmeyen meslek kuruluşları bu sorunları çözmeli. Yerel basına resmi ilan desteğinin yanı sıra, finans ve teknoloji desteği de verilmeli. Yerel medyaya destek verilmeli ki Anadolu insanı sesini duyurabilsin, olan bitenden haberi olabilsin.”
