Yasada hak, hastanede yasak: Ankara’daki 17 devlet hastanesinden ikisi kürtaj yapıyor, talepler “yasal değil” diye reddediliyor!

Nursena Kurtoğlu / T24 Ankara

Türkiye'de kürtaj işlemi gebeliğin 10. haftasına kadar yasayla güvence altına alınsa da hâlâ birçok hastanede kürtaja erişime fiili yasak uygulanıyor. T24’ün Ankara’da ulaştığı 17 devlet hastanesinden de yalnızca ikisinin yasal olan kürtaj işlemini uyguladığı öğrenildi. Bazı devlet hastaneleri isteğe bağlı kürtajı doğrudan reddederken, bazı hastaneler “kürtajın yasal olmadığını” ileri sürdü.

Türkiye’de 2827 sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun ile kadınların doğum kontrol ve kürtaj hakları güvence altına alındı. Yasaya göre, kadının sağlığı olumsuz etkilenmeyecekse gebeliğin 10. haftası doluncaya kadar kürtaj işlemi gerçekleştirilebiliyor. Yine yasaya göre kürtaj, 10 haftayı geçmeyen gebeliklerde resmi tedavi kurumları olan hastanelerin yanı sıra, özel hastanelerde, kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarının muayenehanelerinde de yasal olarak gerçekleştirilebilir.

"İsteğe bağlı kürtaj yapmıyoruz" diyen hastanelerin sayısı yükseldi

Ancak Türkiye’nin birçok hastanesinde hâlâ hem kürtaja hem de gebeliği önleyici yöntemlere fiili yasak uygulanıyor. Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma Merkezi’nin ‘Türkiye'deki Kamu Hastanelerinde Kürtaj Hizmetleri Raporu'na göre, "İsteğe bağlı kürtaj yapmıyoruz" diyen hastanelerin oranı yüzde 12 iken 2020 yılında yüzde 54'e çıktı.

Bu fiili yasak, kürtaja erişim sağlayamayan kadınları da ya fahiş ücretler vererek başka kliniklere kürtaj yaptırmaya zorluyor ya da kadınları ‘merdiven altı’ denilen yöntemlere yönlendiriyor.

17 devlet hastanesinden yalnızca ikisi yapıyor

T24, Ankara’daki 17 devlet hastanesini telefonla aradı ve gebeliğin 10. haftasına kadar yasal olan kürtajın ne kadar ulaşılabilir olduğunu öğrenmeye çalıştı. Aranan 17 devlet hastanesinden yalnızca Ankara Bilkent Şehir Hastanesi ile Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi yasal mevzuata uygun bilgi vererek, 10 haftaya kadar isteğe bağlı kürtajın yapıldığını söyledi.

“Kürtaj devlet hastanelerinde yasal değil” iddiası

T24’ün telefonla görüştüğü diğer devlet hastanelerindeki görevlerin bir kısmı, “kürtaj” kelimesini duyduklarında kısa bir sessizliğin ardından “tıbbi bir zorunluluk olmadığı sürece kürtaj yapmadıklarını” öne sürdü.  Bazı hastanedeki görevliler kürtajın Türkiye'de tamamen yasaklandığını iddia etti.

Bazı hastanelerdeki görevliler ise “Kürtaj devlet hastanelerinde yasal değil” iddiasında bulundu. T24’ün “İsteğe bağlı kürtajın gebeliğin 10. haftasına kadar yasal olduğu ancak buna rağmen hangi gerekçelerle neden yapmadıklarına” ilişkin soruları ise çoğunlukla yanıtsız kaldı.

Görevliden garip cevap: “Vicdani ret hakkı”

Bir hastanedeki görevli ise herhangi bir yetkili beyanı olmadan bu soruya “vicdani ret haklarını kullandıklarına” dair cevap verdi. Başka bir hastanedeki görevli, kürtaja ilişkin soruyu duyduğu anda telefonu kapattı. Randevu almakta ısrarcı olunduğunda ise “Alo 182 Hattı/Merkezi Hekim Randevu Sistemi”nden bilgi alınması gerektiğini söyledi.

Bilkent’te "baba onayı" gerekli

Türkiye’deki kürtaj yasasının kadınlar arasında en tartışılır düzenlemelerinden biri de eş izni zorunluluğu. Gebeliğin 10. haftasına kadar isteğe bağlı kürtaj yaptığını bildiren Bilkent Şehir Hastanesi, T24’ün sorusu üzerine kürtaj için mutlaka baba onayının da olması gerektiğini belirtti.

"Alo 182"den randevu alma süreci nasıl işliyor?

T24’ün kürtaj için aradığı hastanelerin bazılarının bilgi alınması için işaret ettiği “Alo 182/Merkezi Hekim Randevu Sistemi”ndeki (MHRS) operatörler ise kürtaj randevusu istendiğinde kadın doğum doktorlarına yönlendiriyor. Ancak operatörler, “Kürtaj devlet hastanelerinde yasal mı?” sorusuna bilgilerinin olmadığı yönünde cevap verebildiği için kadın doğum servisleriyle tek tek görüşülmesi gerekiyor.