Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan Yargı Paketi'nin, yasal düzenlemeleri son şeklini alıyor. Meclis'e sunulması beklenen yargı paketinin içerisinde İstinaf Mahkemeleri, Türk Ceza Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu, Terörle Mücadele Kanunu, Pasaport Kanunu ve Ceza İnfaz Kanunları'nda değişiklik öngörülüyor.
Meclis tatile girmeden yasalaşması planlanan Yargı Paketi’nin taslak metni hafta sonu İstanbul'da hukukçu milletvekillerinin de katıldığı toplantıda değerlendirildi. İlk etapta Meclis'e mini paket olarak sunulması beklenen düzenlemeler taslak metinde yer alacak.
Taslak metne göre, sınırlarını aşmayan veya eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları, suç oluşturmayacak. İfade özgürlüğü kapsamında özellikle gazeteciler ve akademisyenler hakkında yapılan soruşturmalar bakımından, terör propagandası suçunun düzenlendiği ikinci fıkraya hukuka uygunluk nedeni ekleniyor.
Kademeli yaptırım geliyor
Anayasa Mahkemesi’nin 15/11/2017 tarihli ve 2015 sayılı iptal kararı doğrultusunda, erişimin engellenmesi tedbirine ilişkin olarak, ifade özgürlüğü önündeki engeli kaldırmaya yönelik kademeli bir yaptırım uygulanması öngörülüyor. Mahkemece, doğrudan site kapatma kararı verilmesi yerine öncelikli olarak URL adresi üzerinden erişimin engellenmesi, bu tedbir yerine getirilemediği takdirde mahkemeden tüm siteye erişimin engellenebilmesinin talep edilmesi imkanı getiriliyor. Bu çerçevede içeriğe erişim engellenmesi yapılamadığı veya ihlalin önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüne yönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verilebilecek.
Pasaportlar verilecek
Yeni paket ile Pasaport Kanunu'nda da değişikliğe gidiliyor. 15 Temmuz darbe girişimi sonrası, OHAL kapsamında hakkında işlem yapılanlar ile eşlerinin pasaportları iptal edilmişti. Yapılacak değişiklik ile hakkında soruşturma veya kovuşturma bulunmayanlar ile infaz edilecek bir cezası olmayanlara pasaportlarının yeniden verilebilmesine imkan sağlanacak.
Mahkemelerce yurt dışına çıkmaları yasaklananlar hariç, pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari işlem tesis edilenlere, herhangi bir idari veya adli soruşturma-kovuşturma bulunmaması ile kovuşturmaya yer olmadığı, beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın reddi veya düşmesi yönünde verilen kararlar doğrultusunda mahkumiyet kararı bulunanlardan cezası tümüyle infaz edilenlere veya ertelenenlere, başvurmaları halinde kolluk birimlerince yapılacak araştırma sonucuna göre İçişleri Bakanlığı’nca pasaport verilebilecek.
Avukatlara yeşil pasaport
Yeni düzenleme ile 15 yıl kıdemi olan avukatlara yeşil pasaport verilmesi amaçlanıyor. Avukatların kıdeminin belirlenmesinin usul ve esasları, İçişleri, Dışişleri ve Adalet Bakanlıkları’nca birlikte çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
Şiddet şuçu mağdurlarının tedavilerini devlet karşılayacak
Yapılacak değişiklik ile hiç bir sosyal güvencesi olmayan şiddet suçu mağdurlarının suçtan kaynaklı tedavi giderlerinin tamamının devlet tarafından karşılanması sağlanacak. Bu kapsamda yaklaşık 700 bin kişinin olduğu ifade ediliyor. Bu kişilerden şiddet suçu mağduru olanların tedavileri devletçe karşılanacak. Suç nedeniyle yaralanan veya işlenen suçun etkisiyle psikolojisi bozulan, bu nedenle tedaviye ihtiyaç duyan mağdurlardan genel sağlık sigortalısı olmayan ve genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına da girmeyen veya genel sağlık sigortası kapsamında olup sağlık yardımlarından yararlanamayanlar, tedavi süresince gelir tespiti yapılmaksızın genel sağlık sigortalı sayılacak, tedavileri devlet tarafından karşılanacak.
Türkiye Adalet Akademisi’nin yeniden kurulmasına bağlı olarak hâkim adaylığı mülâkat sınavını yapacak kurulun yapısı, Akademiden de temsilcilerin katılmasını sağlayacak şekilde yeniden düzenlenecek.
Terörle mücadele kanunu
Terörle Mücadele Kanunu'nda yapılacak değişiklik ile isim ve kimlik belirterek veya belirtmeyerek kime yönelik olduğunun anlaşılmasını sağlayacak surette kişilere karşı terör örgütleri tarafından suç işleneceğini veya terörle mücadelede görev almış kamu görevlilerinin hüviyetlerini açıklayanlar veya yayınlayanlar veya bu yolla kişileri hedef gösterenler 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.
Taslak metinde ifade özgürlüğüne temas eden ve istinaf kanun yolunda kesinleşen kararlar bakımından temyiz kanun yolu açılıyor.
İstinaf’ın bozma ve onama yetkisi genişletiliyor
Düzenleme ile davalarla ilgili iddianamenin iadesi müessesesi işler hale getiriliyor. Böylelikle Cumhuriyet savcıları suçun sübutuna doğrudan etki edecek delilleri toplamadan dava açamayacak. İstinaf ceza dairelerinin düzelterek onama yetkisi genişletiliyor. İstinaf ceza dairelerinin bozma yetkisi genişletiliyor. İstinaf mahkemelerince verilen kesin nitelikteki kararlara yapılan itirazın etkili bir şekilde incelenebilmesi için istinaf ceza başkanlar kuruluna yetki veriliyor.
İfade özgürlüğüne ilişkin kararlara temyiz yolu açıldığında daha önce bu kapsamda verilen kesin nitelikteki kararlara da temyiz imkanı tanıyan geçiş hükmü düzenleniyor. Kesin nitelikteki istinaf kararlarına karşı yapılan itiraza etkili bir mekanizma getirilmekle birlikte daha önce itiraz edilmiş olup da reddedilen kararlar bakımından yeniden bu yolun kullanılmasının engellenmesi amacıyla düzenleme yapılıyor. İstinaf mahkemelerince verilen kesin nitelikteki kararlar ile temyize tabi olan kararların birlikte verilmesi durumunda, sirayetin etkisi bakımından temyiz incelemesinin neticesine kadar kesin nitelikteki kararların infazının ertelenebilmesine ilişkin imkan tanınıyor.
Tutukluluk süreleri
Taslak metinde tutukluluk sürelerine ilişkin düzenlemeler yer aldı. Soruşturma ve kovuşturma aşamasında tutukluluk sürelerinin ayrılmasına ilişkin hedef kapsamında soruşturma aşaması bakımından tutuklulukta geçirilecek süre belirlenmekte.
Buna göre uzatılmış süreler de dahil olmak üzere toplam sürenin yarısı soruşturma aşamasında geçirilecek. Asliye Ceza Mahkemesi’nin görevine giren işlerde 9 ayı, Ağır Ceza Mahkemesi’nin görevine giren işlerde 2 yıl 6 ayı, Terör Ağır Ceza Mahkemesi’nin görevine giren işlerde 3 yıl 6 ayı geçemeyecek.
Çocuklarda tutukluluk süreleri, en fazla yarı oranında uygulanabilecek. Tutukluluğun değerlendirilmesi bakımından yeni bir inceleme usulü getirilecek. Buna göre 3 aydan fazla tutuklu kalan şüpheli soruşturma evresi tamamlanıncaya kadar ağır ceza mahkemesi başkanına yapacağı itiraz ile tutukluluğu hakkında bir karar verilmesini isteyebilecek.
