Vergi Uzmanı Ozan Bingöl, "Kara Para ve Aklama-Bir Türkiye Portresi" isimli kitabında, kara para endüstrisinin yıllık cirosunun güncel haliyle 25 ila 60 milyar dolar civarında olduğunu belirterek, "Magazinsel bir yaklaşımla, mücadele ediyor görüntüsü verilip kara para aklama ve terörün finansmanı ile mücadele etmek mümkün değildir" ifadelerini kullandı. Bingöl, uluslararası suç örgütü liderlerine parayla vatandaşlık verildiğini kaydederek, "En acısı da Türkiye’yi kara para cennetine dönüştürenlerin sırıtarak ortalıkta dolaşabilmesi" diye konuştu.
Sözcü gazetesinden İpek Özbey'in, Ozan Bingöl'le yaptığı röportajdan satır başları şu şekilde...
Türkiye’de kara para endüstrisinin yıllık cirosunu 25 ila 60 milyar dolar civarı hesaplamışsınız. Nedir bu kara para, önce ‘kara para’yı tarif eder misiniz?
"Türkçe’ye kara para olarak çevrilen kavramın orijinali ‘kirli para’ (dirty money). Türkçeye çevirirken, birileri bu kirli, iğrenç parayı yumuşatarak çevirmiş. Kara para, belli suçlar işlenmek suretiyle elde edilen para veya parayla ifade edilen diğer mal varlığı değerleridir.
Aslında, suç geliridir. Suç işlemek suretiyle elde edilen para genel anlamda kara paradır. Örneğin uyuşturucu ticareti suçtur. Buradan elde edilen para kara para, kirli paradır. Bu paraya yasal yollardan elde edilmiş görüntüsü kazandırmak ise kara para aklamadır."
En büyük kara para üreten sektör uyuşturucu mu?
"Uyuşturucu sektörü arz ve talebi tüm dünyada yüksek olan bir suç sektörüdür. Getirisi çok yüksektir. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi tarafından yayımlanan verilere göre Türkiye’de bir gram eroinin perakende satış fiyatı ortalama 40 doların, toz şeklindeki metamfetamin gramı ise 20 doların üzerindedir.
Yani altının gram fiyatıyla yarışacak kadar cazip getiri sağlayan bir suç sektörü söz konusudur. Son dönemde uyuşturucu sektörünü yasa dışı bahis sektörünün izlediğini görmekteyiz. Pek çok türü olan dolandırıcılık da önemli miktarda kara para üreten bir sektördür."
"Nereden buldun diye sorabilmelisiniz"
Kara paranın önü nasıl alınır?
"Kara para ve aklamayla mücadelenin olmazsa olmazı, sağlam, tutarlı, istikrarlı siyasi iradenin varlığıdır. Sonra güçlü kolluk, mali istihbarat, bağımsız ve tarafsız yargı gelir. Ulusal ve uluslararası işbirliği ile birlikte mücadelede etkinlik üst noktaya çıkar. Tabii, hukuk sisteminde de bazı temel düzenlemeler yapmanız gerekir. Örneğin “Nereden buldun?” diye sorabilmelisiniz. Mal bildirimi etkin hale gelmelidir. Ondan sonra bakın, suç örgütleri kaçacak delik aramaya başlayacaktır."
"Vergide adaletin temel prensibi mali güce göre vergilemedir"
Bir yandan sizin de dediğiniz gibi harcayamayacağı kadar paraya sahip olanlar varken, diğer yandan bayram sonrası bir vergi yağmuruna daha tutulacak vatandaş açlıkla mücadele ediyor. Vergide ‘adalet sağlanacak’ diyor Mehmet Şimşek. Sağlanacak mı?
"Kara parayla mücadelede olduğu gibi, vergi adaleti konusunda da öncelikle niyet ve samimi bir siyasi iradeye ihtiyaç var. Türkiye’de yüzde 70’lere dayanmış dolaylı vergi söz konusudur. Bunun anlamı aldığı paranın tamamını harcayanın daha yüksek oranlı vergilendirilmesidir. Büyük bir adaletsizlik kaynağıdır. Ama dolaysız vergiler kısmında da büyük adaletsizlikler var.
Paradan para kazananlar vergilenmezken, dar gelirli bordro mahkumunun vergisi daha eline geçmeden, kaynakta kesilir. Ödenen gelir vergisinin yüzde 60’tan fazlası ücretlilerden kesilen gelir vergisidir. Vergide adaletin temel prensibi mali güce göre vergilemedir. Az kazanandan az, çok kazanandan çok almaktır. Vergiyi tavana, geliri tabana yaymaktır…"
2023-2024 bu tür vakaları en çok konuştuğumuz zamanlar. Dilan Polatlar, Seçil Erzanlar, yasa dışı bahisçiler, ponziciler vs.
"2023’de suç örgütü üyeleriyle boy boy fotoğraf çektiren ve siyasetle organize suç örgütleri arasında kurumsallaşmış bir ilişki ağı bulunduğu görüntüsü verenlerin biraz sahne dışında kalmasıyla birlikte Türkiye’de organize suçun ne boyutlara geldiği bir nebze de olsa gün yüzüne çıktı. Türkiye pek çok uluslararası suç örgütü liderinin meskeni haline gelmiş. Her gün onlarca suç örgütüne operasyon yapılıyor ama bitmiyor.
Uluslararası suç örgütü liderlerine parayla vatandaşlık vermişiz. Kara para Türkiye’ye akmış. Nasıl gelişmiş ülkeler çöplerini bize satıyorsa, kara para da aklanmak için Türkiye’nin yolunu tutmuş. Acı bir durum. En acısı da Türkiye’yi kara para cennetine dönüştürenlerin sırıtarak ortalıkta dolaşabilmesi. Ar damarı yok ki."
Röportajın tamamı için tıklayın...
