Uzmanlar, stres çarkının çocuklarda küçük kas gelişimine katkı sağlasa da dikkat dağınıklığı ve bağımlılık gibi ciddi sorunlara yol açabileceğini belirtiyor.
Son günlerde özellikle çocuklar arasında yaygın olarak kullanılan "stres çarkı"nın, dikkat dağınıklığına ve bağımlılığa yol açabileceği ifade edildi.
Cumhuriyet Üniversitesi (CÜ) Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi ve Pedagog Doç. Dr. Tuncay Dilci, yaptığı açıklamada, son dönemde yaygınlaşan "stres çarkı"nın özellikle çocuklar tarafından tercih edildiğini söyledi.
Dilci, çocukların stresli oldukları için ürünü almadıklarını ifade ederek, "Çocukla stres kavramı arasındaki ilişki, çocuğun oyun ve oyalama araçlarından yoksunluğundan kaynaklıdır. Bu boşluk doldurulmazsa çocuğun panik halde olması, sıkılması şeklindeki halleri tabii ki stres gibi görünür. 'Çocukta stres yok' demiyoruz ama direkt strese bağlı bir yönelimden dolayı değil, oyun boşluğundan kaynaklı 'stres çarkı'na yönelim söz konusu" diye konuştu.
Eskiden topaç, fırıldak ya da tahta parçalarıyla oyun ihtiyacının karşılandığını anımsatan Dilci, "Şimdi popüler kültür, toplum üzerinde etki eden birtakım mekanizmaları kullanarak bazı ticari kazançlar elde ediyor. 'Stres çarkı' da bunlardan biri. Çocuklarda stres yok, oyun ihtiyacının azlığı var" dedi.
"Dikkati azaltabilir"
Dilci, "stres çarkı"nın sürekli kullanımın çocuğun derse olan dikkatini azaltacağına da işaret ederek, ABD, İngiltere, Birleşik Arap Emirlikleri gibi bazı ülkelerde ürünün öğrencilere yasaklandığını hatırlattı.
"Küçük kasların gelişimi için fırsat"
"Stres çarkı"nın oyalama aracı olarak göründüğünü ancak çocuklar üzerinde olumsuz etkiler bırakabileceğini vurgulayan Dilci, şu değerlendirmede bulundu:
"Bu araçlar çocukların gelişim dönemlerinde küçük kas gelişiminin daha sağlıklı yürümesi için belki bir fırsat olabilir. Zaman geçirme ve oyalama aracı olarak görülse de otistik ya da dikkat eksikliği olan çocukların 'stres çarkı'nın dönüşünü sürekli takip etme eğiliminde olmaları, onlarda dikkati toplamak için kullanılabilir ancak stres çarkı sağlıklı çocukta antisosyal kişilik gelişimine zemin hazırlayabilir. Farklı ve dikkat çekici renklerin bu cihaz üzerinde kullanılması sağlıklı çocuklarda o renkleri bilinç altında takibe zorlayacağı için dikkat dağınıklığına neden olabilir. Çocukların gelişim döneminde 14-15 yaşına kadar bu olumsuz etkileri gözlemlenebilir. Bu nedenle ailelerin çocuklarına bunu kullandırtma noktasında dikkatli olmaları gerekir ve çocuklarında bağımlılık yapabilir."
"Stresi azaltmıyor"
"Stres çarkı"nın stresi azalttığına dair bilimsel bir çalışmanın olmadığını da işaret eden Dilci, "Yetişkinlerin kullandığı tespih bile uzun süre kullanıldığında bağımlılık haline gelebiliyor. Kişi elinde gereç yoksunluğu yaşıyor ve sürekli arayış içerisinde tedirgin oluyor. Bu 'stres çarkı' denilen nesneyle de çocuk arasında bir bağ gelişebilir ve ondan kurtulamama gibi bir durumu olabilir" ifadesini kullandı.
