Uluslararası Af Örgütü, 2022'de süregelen kampanya, medya ve savunuculuk faaliyetleriyle insan hakları alanında kazanım elde edilen olayları derledi. 2022'de tüm dünyada ölüm cezasının kaldırılması yönünde ilerleme kaydedildiği belirtilirken, kadın ve LGBTİ+ hakları konusunda da gelişmeler sağlandığı aktarıldı.
Haksız yere cezaevinde tutulan kişiler serbest bırakıldı
Uluslararası Af Örgütü’nün kişilere yönelik çalışmaları, dünya genelinde insanların serbest bırakılmasına katkıda bulunurken, ailelerin adalete erişimini kolaylaştırdı ve sorumlulardan hesap sorulmasını mümkün kıldı.
İşte Af Örgütü'nün aktardığı, 2022'de edinilen insan hakları kazanımları:
- Afganistan’da Taliban tarafından keyfi olarak gözaltına alınan ve tutuklanan üniversite öğrenim görevlisi Prof. Dr. Feyzullah Celal Ocak ayında serbest bırakıldı.
- Uluslararası Af Örgütü’nün düşünce mahkumu ilan ettiği Sri Lankalı avukat Hicaz Hizbullah, ülkesinin aşırı sert Terörle Mücadele Yasası kapsamında yaklaşık 2 yıl tutuklu yargılandıktan sonra şubatta adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Bu yasa kapsamında tutuklu olan diğer iki kişiden Ahnaf Muhammed İmran Ağustos, Divaniya Mukunthan ise Eylül ayında adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
- Honduras’ta, su hakları savunucusu ve düşünce mahkumu olan “Guapinol Sekizlisi” ,insan hakları çalışmaları nedeniyle 2 yıldan uzun süre cezaevinde tutulduktan sonra şubatta koşulsuz serbest bırakıldı.
- Maya Yerlisi çevre aktivisti Bernardo Caal Xol, martta, komşu ülke Guatemala’da aktivizmi nedeniyle temelsiz suçlamalarla tutuklandı. Uluslararası Af Örgütü’nün 2021 Haklar İçin Yaz kampanyası boyunca Bernardo için yarım milyondan fazla imza toplandı. Düşünce mahkumu Bernardo, kısa bir süre sonra serbest bırakıldı.
- 2017’de 15 yaşındayken ölüm cezasına mahkum edilen Magai Matiop Ngong için 2019 Haklar İçin Yaz kampanyası kapsamında 700 binden fazla imza toplandı. Magai, martta Güney Sudan’da cezaevinden serbest bırakıldı.
Magai Matiop Ngong, özgürlüğünü Uluslararası Af Örgütü'nün Kenya'daki ofisinde kutluyor, 5 Nisan 2022.
- Kronik bağışıklık sistemi hastalığı olan 18 yaşındaki Filistinli Emel Nakile, Uluslararası Af Örgütü ve diğer örgütlerin çabaları sonucunda İsrail tarafından 16 ay idari gözaltında tutulduktan sonra mayısta serbest bırakıldı.
- Temmuz’da, Rusya’da bir mahkeme, kadın bedenini olumlayan çizimlerinin internette yayınlanmasının ardından, “pornografik içerik üretmek ve yaygınlaştırmak” suçundan yargılanan Yulia Zvetkova’nın beraatına hükmetti.
- Bir sosyal medya paylaşımı nedeniyle dine hakaret suçundan tutuklanan Maldivli aktivist Ruştum Mujuthaba, Uluslararası Af Örgütü’nün Acil Eylem kampanyasını takiben ağustosta cezaevinden serbest bırakıldı.
- Suudi Arabistan’da 3 yıldan uzun süre oğlu Dr. Hani El Hudari ile keyfi olarak cezaevinde tutulan Filistin vatandaşı Dr. Muhammed El Hudari Ekim ayında serbest bırakıldı. Baba-oğula uydurma suçlamalarla hapis cezaları verilmişti. Dr. Hani El Hudari cezasının dolmasına rağmen hâlâ cezaevinde ve Uluslararası Af Örgütü El Hudari’nin serbest bırakılması için kampanya yapmaya devam ediyor.
- Filistin yönetimine bağlı cezaevlerinde işkenceye maruz bırakıldıklarını bildiren Filistinli altı erkek, Uluslararası Af Örgütü’nün müdahalesinden iki hafta sonra kasımda adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
- Uluslararası Af Örgütü Arjantin Şubesi’nin desteği sayesinde bir Ukraynalı aile savaştan kaçarak kasımda Arjantin’e yerleşebildi. Ailenin hikayesini anlatan kısa filmi izlemek için tıklayın.
- Yemen’de gazeteci Yunus Abdülselam, ifade özgürlüğü hakkını barışçıl biçimde kullandığı için bir yıldan uzun süre keyfi olarak alıkonulduktan sonra aralıkta serbest bırakıldı.
Ölüm cezasının tüm dünyada kaldırılması yönünde ilerleme kaydedildi
Uluslararası Af Örgütü’nün tüm dünyada ölüm cezasının kaldırılması için yürüttüğü kampanya, 2022’de de bir dizi ülkenin ölüm cezasını kaldırması veya kaldırmak yönünde önemli adımlar atmasıyla ilerleme kaydetti.
- Ocak’ta Kazakistan’da tüm suçlar için ölüm cezasını kaldıran yasa yürürlüğe girdi. Kazakistan’ı nisanda Papua Yeni Gine takip etti ve tekrar yürürlüğe girdikten 30 yıl sonra ölüm cezası kaldırıldı.
- Zambiya Devlet Başkanı Hakainde Hichilema, mayısta sosyal medya üzerinden ülkenin ölüm cezasını kaldırma sürecine başlayacağını duyurdu. Ardından aralıkta ölüm cezasını yasaklayan bir yasayı onayladığını açıkladı. Kararın ardından Zambiya, Sahra Altı Afrika'da tüm suçlar için ölüm cezasını kaldıran 25. ülke oldu.
- Haziran’da Malezya hükümeti, 11 suç için zorunlu ölüm cezasını kaldırma sürecini başlattı.
- Eylül’de, Ekvador Ginesi’nde ceza kanunundan ölüm cezası maddelerini çıkartan yeni yasa yürürlüğe girdi.
Diğer yandan Kenya, Malavi, Uganda, Zambiya ve Zimbabve dahil olmak üzere Sahra Altı Afrika’da ölüm cezasını henüz kaldırmamış olan ülkelerin büyük çoğunluğu bu yıl da hiçbir infaz gerçekleştirmedi.
Uluslararası Af Örgütü'nün 2022 kazanımlarının devamını okumak için tıklayın.
