Ülser, tüm toplumlarda yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Hastalığın görülme sıklığı erkeklerde yüzde 10 oranında olmasına karşın, kadınlardaki görülme sıklığı yüzde 4 oranında bulunuyor.
Sonbahar ve kış aylarında ülser sıklığının arttığını belirten Acıbadem Bursa Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Selim Gürel, ülserin genelde mide ve on iki parmak bağırsağında ortaya çıktığını söylüyor.
Ülserin en sık nedenleri arasında genetik faktörler, kötü beslenme, alkol kullanımı ve sigara içilmesi ve bazı ilaçlar yer alıyor. Ülser, 1950-1960’lı yıllarda yoğun olarak görülmesine karşın son 20–30 yıldır özellikle de Pasifik ülkelerinde sıklığı azalmış durumda bulunuyor. Ülsere neden olan “helikobakter pilori” adlı bakterinin keşfedilmesiyle, ülser tedavi edilebilir hastalıklar kategorisinde değerlendiriliyor.
Bakteri mide dokusuna hasar veriyor
Peptik ülser hastalığında, mide ortamındaki asit ve pepsinin (sindirim enzimi) etkisiyle mukoza denilen mide dokusunda hasar oluşuyor. Özellikle de onikiparmak bağırsağı ülserinde başlıca etken yüzde 90–95 oranla helikobakter pilori bakterisi. Bu bakteri yüzde 60–70 oranında da mide ülserine yol açıyor.
Bakterinin dışında ülsere neden olan en büyük sebep, inflamasyon önleyici veya ağrı kesici olarak kullanılan “non-steroid antiinflamatuar” olarak adlandırılan ilaçlar. Bunların arasında en önemli sırada aspirin geliyor. Bu ilaçlar mide mukozasını koruyucu faktörleri azaltıyor ve hasar oluşmasına neden oluyor.
Endoskopi ile yakalanıyor
Mide ve on iki parmak bağırsağında görülen ülserin oluşmasında farklı faktörler çeşitli oranlarda etkili oluyor. Genelde koruyucu faktörler ve zarar veren faktörler arasındaki denge bozulduğunda ülser gelişiyor. Koruyucu faktörler şunlar:
• Mukus Salgısı
• Bikarbonat Salgısı (asit salgısını nötralize eden)
• Mukozal Kan Akımı
• Mukozal Bağışıklık
• Epitelyumun ( hücresel arası geçirgenlik ) Bütünlüğü
Aynı şekilde zararlı faktörler şunlar:
• Asit Salgısı
• Pepsin ( sindirim enzimi )
• Aspirin ve iltihap önleyici ilaçlar
• Sigara ve Alkol
• Stres Faktörleri
• Mukozal İskemi ( kan akımının bozulması )
• Kronik böbrek yetmezliği, kronik bronşit, astım gibi bazı hastalıklar
Peptik ülser tanısında en geçerli ve doğru tanı yönteminin endoskopik inceleme olduğunu belirten Prof. Gürel, gastroskopi yapılarak da kolayca tanı konulabileceğini söylüyor. Hastalığın tedavisinde ülsere neden olan sorumlu faktörlerin uzaklaştırılmasının hedeflendiğini anlatan Prof. Gürel şöyle konuştu: “Asit fazlalığı varsa asidi azaltan ilaçların, sebep Helikabakter pilori ise antibiyotikli ilaçların, ülsere sebep olan ilaçlar kullanılıyorsa (aspirin gibi) bunların kesilmesi ile ülser iyileşiyor.” Günümüzde artık ülser tedavisinde diyetin bir yeri olmadığını söylüyor.
Tedaviye rağmen iyileşmeyen ülser söz konusu ise malign (kansere neden olan) ülseri düşündüklerini anlatan Prof. Selim Gürel, “Kansere karşı hastanın durumu mutlaka takip edilmelidir. Gerekirse tekrar gastroskopik incelemeler ile kontrol edilip endoskopik biyopsiler alınmalıdır. Erken mide kanseri tanısı koymak ve cerrahi girişimler ile hastalıktan kurtulmak mümkün olabilmektedir” diye konuştu.
(Kaynak: Acıbadem Hastanesi, E Sağlık Dergisi)
