CHP Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Ankara Milletvekili Semra Dinçer, Türkiye’nin Avrupa ülkelerinden en fazla plastik atık ithal eden ülke konumuna geldiğine dikkat çekerek, “Gün geçmeden yurt dışından her türlü atık ithalatının yasaklanması ve sıfır atık hedefine ulaşmak için tüm önlemlerin yasal düzlemede ele alınması gereklidir. Çevre ve doğa üzerindeki baskı her geçen gün artarken, ülkemizin Avrupa’nın kalıcı çöplüğü haline gelmesine izin veremeyiz” dedi.
Atık ithalatı konusunu TBMM gündemine taşıyan Dinçer, Çevre ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’nin yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.
Dinçer, plastik çöp ithalatıyla ilgili yaptığı değerlendirmede AKP iktidarının ithal çöp konusunu da bir rant alanına çevirdiğini söyledi.
"Türkiye en çok çöp ithal eden 3. ülke"
OECD verilerine göre Türkiye’nin dünyada en fazla çöp ithal eden üçüncü ülke olduğuna vurgu yapan Dinçer; “Türkiye’ye çöp ithal eden ülkelerin başında İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya gibi ülkeler geliyor. Her ne kadar geçmişte Bakanlık plastik atık ithalatı kotasını düşürmüş olsa da yapılan araştırmalar ve sahadan gelen bilgiler Avrupa’nın en büyük plastik çöplüğü olmaya devam ettiğimizi gösteriyor. Çin’in 2018 yılı başında çöp ithalatını yasaklaması ardından, Türkiye çöp ithalatında dünyada ilk sıralara yerleşti ve ülke içinde faaliyet gösteren geri dönüşüm tesisi sayısında hızla artış yaşandı. Ancak atık yönetimdeki araştırma ve kontrol mekanizmalarının şeffaf bir şekilde çalıştırılmıyor olması, geri kazandırılamayan ithal çöplerin akıbetindeki belirsizlikler, AKP iktidarının ithal çöp konusunu da bir rant alanına çevirdiğini açıkça gösteriyor. Çünkü tüm detaylar itinayla kamuoyundan saklanıyor. İşlenmeden doğaya ve denizlere bırakılan tüm atıklar besin zincirine karışarak ve solunum yoluyla hayatlarımızı tehlike altına atıyor. Ülke ekosistemi, toprak ve su sağlığı, canlı yaşamı ve halk sağlığı AKP iktidarının umurunda değil. Tek dertleri daha fazla rant sağlamak” dedi.
"Tek kullanımlık plastikler bir plan dahilinde kullanımdan kaldırılmalı, üretimine kısıtlama getirilmelidir"
Yurtdışından alınan plastik atıkların en kısa sürede yasaklanması gerektiği çağrısında da bulunan Dinçer şunları söyledi:
“Bakanlık derhal sıfır atık eylem planını uygulamaya koyarak atık ithalatını yasaklamalıdır. Tek kullanımlık plastikler bir plan dahilinde kullanımdan kaldırılmalı, üretimine kısıtlama getirilmeli ve ithal plastik çöplerin neden olduğu çevre kırımı ve kirlilik nedeniyle toprak, su ve halk sağlığına olan etkiler araştırılmalıdır. Ülkemizde ortaya çıkan atıkların da nereye gittiği, nerede ve nasıl bertaraf edildiği konusunda şeffaf bir yönetim anlayışı ortaya konmalıdır. Plastik atık üzerinden yapılan tüm kanunsuz işlemler araştırılarak sonuçları kamuoyuyla paylaşılmalıdır. Ülkemiz, toprağımız, suyumuz, havamız ve sağlığımız için sonuna kadar mücadele vereceğiz.”
Dinçer’in TBMM’ye verdiği soru önergesinde Çevre ve İklim Değişikliği Bakanı Özhaseki’nin yanıtlaması istemiyle yönelttiği sorular şöyle:
- 2022 yılında Avrupa Birliği ülkeleri ve İngiltere’den ithal edilen “toplam atık” miktarı nedir? Bu atıkların ne kadarını “plastik atıklar” oluşturmaktadır?
- 2019 yılından 2022 yılı sonuna kadar Avrupa Birliği ülkeleri ve İngiltere’den ithal edilen plastik atıkların geri dönüşüm oranı nedir? Bu geri dönüşümlerden ülkemiz ne kadarlık kazanç elde etmiştir?
- Ülkemiz sınırları içerisinde ortaya çıkan “atık” ve “plastik atıkların” geri dönüştürülme oranı nedir? İş bu soru önergesinin yazıldığı tarih itibariyle ülkemizde kaç adet lisanslı geri kazanım tesisi faaliyettedir? Faaliyette olan geri kazanım tesisleri son dört yılda (2019-2022) yurt dışından ne kadar miktarda “atık” ve “plastik atık” ithal etmiş, bunların yüzde kaçını dönüştürmüştür? Bu dönüşümden ne kadarlık maddi gelir elde edilmiştir?
- 2019-2022 yılları arasında ithal edilen plastik atıkların tehlikeli veya toksik atık olup olmadığına yönelik gümrüklerde herhangi bir kontrol veya denetim mekanizması uygulanmış mıdır? Sahte beyana dayalı atık ithalatıyla mücadele kapsamında çalışmalar yapıyor musunuz? Bu konuda idari yaptırım uygulamalarınız ve suç duyurusu çalışmalarınız olmuş mudur?
- Ülkemiz Avrupa ülkeleri arasında en fazla belediye çöpünün ortaya çıktığı ülkelerden birisi olarak, kendi çöpünü ayrıştırma ve dönüştürme noktasında eyleme geçmek mecburiyetindedir. Bu çerçevede, yurt dışından “atık” ve “plastik atık” ithal edilmesinin aşamalı olarak azaltılması veya tamamen yasaklanması noktasında herhangi bir eylem planınız var mıdır? Varsa bu çalışmayı hangi tarihe kadar tamamlamayı düşünüyorsunuz?
