Rusya, Ukrayna güçlerinin Beyaz Saray'ın izin vermesinden kısa süre sonra ABD yapımı Atacms füzelerini Rusya'nın içlerine fırlattığını söylüyor. Ukrayna sınırından 100 kilometre uzaklıkta, Rusya'nın batısındaki Bryansk bölgesindeki bir askeri tesisin hasar aldığı belirtildi.
"Şimdi bu yaşandı ama İngiliz hükümeti hala resmen teyit etmedi, sadece kaynaklar" dedi.
ABD Başkanı Joe Biden daha önce çatışmayı büyütme korkusuyla, Ukrayna'nın Amerikan yapımı uzun menzilli füzelerle Rusya içindeki hedefleri vurmasını engelliyordu.
Fransa'nın da Ukrayna güçlerine Storm Shadow füzelerinin muadili Scalp füzelerini Rusya içinde kullanmasına izin verebileceğine inanılıyor.
Amerikan düşünce kuruluşu Savaş Çalışmaları Enstitüsüne göre Ukrayna güçlerinin Rusya'nın batısında vurabileceği yüzlerce askeri hedef var.
Ancak askeri uzmanlar, füzeleri Rusya içinde kullanmanın Ukrayna için çok etkili olmayabileceğini, çünkü en çok vurmayı istedikleri hedeflerin menzil dışına çıkartıldığı uyarısında bulunuyor.
Ordu Taktik Füze Sistemi (Atacms) her ikisi de Ukrayna'ya verilen Himars ve M270 gibi seyyar roket sistemleriyle yerden atılan ABD yapımı balistik füzeler.
Atacms'lerin maksimum menzili 300 kilometre, sesin üç katı hızla uçuyor ve 1986'dan bu yana ABD Ordusu'nun envanterinde bulunuyor.
İki tip cephane taşıyabiliyor: Birisi maksimum ağırlığı 220 kilometre olan tek bir savaş başlığı, diğeri de geniş bir alanı etkilemek için misket bombaları olan savaş başlığı.
Storm Shadow, Fransa ve İngiltere'nin ortaklaşa geliştirdiği bir seyir füzesi. Fransızlar bu füzeye Scalp adını veriyor.
Saatteki hızı 1000 kilometreye yaklaşabiliyor, yer şekillerini izleyerek alçaktan ilerliyor, sonra da yükselip, hedefini dik açıdan vuruyor.
Yeraltı sığınakları gibi müstahkem mevkileri vurmak için tasarlandı. Hem Atacms hem de Storm Shadow/Scalp güdümlü ve hassas hedefleri vurabilen füze sistemleri.
ABD, Ukrayna'nın Atacms'lerle ne yapmasına izin veriyor?
Ukrayna güçleri Atacms'leri bir yıldan uzun süredir Ukrayna içindeki Rus güçlerine ve ülkeye saldırı düzenlemek için kullanılan sınır yakınlarındaki Rus üslerine karşı fırlatılıyordu.
Başkan Joe Biden, füzeler Rusya içlerindeki hedeflere karşı kullanılırsa çatışmayı büyüteceğini ve ABD'yi savaşın daha da içine çekeceğinden korkuyordu.
19 Kasım'da, Biden'ın bu kuralı gevşetmesinden iki gün sonra, Ukrayna güçleri, Ukrayna sınırından 100 kilometre ötede, Rusya'nın Bryansk bölgesinde bulunan bir cephaneliği hedef aldı.
Ukrayna güçleri ne tür füzelerin kullanıldığını söylemedi ama ABD'li yetkililer Atacms olduklarını teyit etti.
Rusya, hava savunma sistemlerinin beş füzeyi vurduğunu, birinin ise hasar verdiğini söyledi.
ABD'li yetkililer ise Rusya'nın atılan sekiz füzeden sadece ikisini vurabildiğini belirtti.
Rusya, füzelerin topraklarındaki hedeflere karşı kullanılmasına "uygun" ve "elle tutulur" bir karşılık vereceği uyarısında bulundu.
Beyaz Saray'ın yeni politikası, şu anda Rusya'nın Kursk bölgesinde 500 kilometrekarelik bir alanı elinde tutan ve Rus ve Kuzey Koreli askerlerin karşı saldırısından korkan Rusya içindeki Ukrayna güçlerine destek önlemi olarak yorumlandı.
Biden'ın tutumunu değiştirenin, Ukrayna'da savaşmak üzere 10 bin Kuzey Kore özel gücünün Rusya'ya ulaşması olduğu düşünülüyor.
Ukrayna, Atacms'larla istediği tüm hedefleri vurabilir mi?
Savaş Çalışmaları Enstitüsü, Atacms füzeleriyle Rusya içinde vurulabilecek 245 askeri tesis tespit etti. Bunlara 16 hava üssü de dahil.
Geniş bir alanda patlamalara yol açacağından, misket bombalı savaş başlığı, askerlerin yoğun bulunduğu yerlerde ve hava üslerinde açıkta duran uçaklara karşı kullanılabilir.
İngiltere kerkezli düşünce kuruluşu Kraliyet Birleşik Hizmetleri'nden (RUSİ) Matthew Savill, Atacsm füzelerinin Rus Ordusuna karşı kullanılmasının etkisinin sınırlı olabileceğini söylüyor.
Ukrayna, en çok da cephedeki askerlerine ve elektrik santralleri gibi sivil altyapıya karşı güdümlü füzeler ve bombalar atan Rus uçaklarını yok etmek isteyecektir.
Ancak Savill "En iyi hedeflerin çoğu, kuzeydeki Ukrayna şehirlerine ve kuzeydeki ya da Kursk'taki Ukrayna birliklerine saldıran helikopterler ve bomba atan uçaklar, büyük ölçüde Atacms menzilinin dışındaki hava üslerine götürüldü. Bu uçakların bazıları Ukrayna'dan 1000 kilometrenin üzerinde uzakta" diyor.
Ukrayna, Storm Shadow/Scalp'ı nasıl kullanabilir?
Ukrayna, aylardır İngiltere ve Fransa'dan Starm Shadow ve Scalp füzelerini Rusya içindeki hedeflere karşı kullanma izni istiyordu.
Geçmişte, Ukrayna güçleri bu füzeleri Rus işgali altındaki Kırım'daki hedeflere karşı kullanmış, örneğin Sivastapol'daki Rusya'nın Karadeniz Filosu karargahını vurmuştu.
BBC Muhabiri Jonathan Beale, ABD'nin Atacms füzelerini Rusya içindeki hedeflere karşı kullanımına izin vermesinin, İngiltere ve Fransa'nın da Storm Shadow/Scalp füzelerinin kullanımına müsaade etmesinin önünü açtığını söylüyor.
Storm Shadow/Scalp füzelere Atacms'lardan farklı, çünkü yeraltı sığınaklarına ve müstahkem mevkilere karşı kullanılıyor. Atacms'ların tersine geniş bir alanda hasar yaratamıyorlar.
Savill, dolayısıyla bu füzelerin "açıktaki birliklere ya da bir hava üssünde açıkta bulunan uçaklara karşı çok etkili olmayacağını" söylüyor.
"Ukraynalılar en iyi müstahkem mevki hedeflerini arayacaktır. Korumalı cephane depoları ya da komuta karargahları gibi. Dolayısıyla, hemen çok sayıda Storm Shardow saldırısı görmeyeceğiz."
Storm Shadow/Scalp füzelerinin fırlatılması da daha karmaşık, çünkü uçaktan atılmaları gerekiyor. Ukrayna geçmişte bu füzeleri atmak için Sukhoi bombardıman uçaklarını kullanmıştı.
Savill, hedefler Rusya'nın derinliklerindeyse, uçağın sınırdaki Rus hava savunma sistemlerine yaklaşması gerekeceğini ve korunması için sinyal bozma yöntemlerin kullanılması gerekeceğini söylüyor.
İngiltere ve Fransa'nın Ukrayna'ya bu füzelerden sadece birkaç yüz adet verdiğine inanılıyor.
