Güven 2008 Milli Kriz Yönetim Tatbikatı çerçevesinde Ankara, İstanbul ve Kocaeli’nde eş zamanlı olarak ilk kez fiili kimyasal, biyolojik, radyolojik, nükleer (KBRN) tatbikatı gerçekleştirildi.
Mektupla şarbon geldi
İstanbul Valiliği İl Afet Yönetim Merkezi bahçesinde gerçekleştirilen fiili kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer (KBRN) tatbikatı, posta görevlisinin temsili valilik yazı işleri müdürlüğüne içinde şarbon sporları bulunan mektubu getirmesiyle başladı. Mektubu teslim alan memur, zarfı açınca içinde tozlar olduğunu görünce panikledi ve şefine haber verdi. İlk olarak memurunu sakinleştiren şef, memurdan hiç bir yere dokunmamasını ve vücudunun açıkta kalan yerlerini kapatmasını istedi.
Alarm verildi
Şef, daha sonra yazı işleri müdürünü arayarak konu hakkında bilgilendirdi ve "Kod:1 durumu" alarmı verilerek harekete geçildi. Yazı işleri müdürü ilk olarak evrak odasındaki memurların kıyafetlerini çıkartıp yandaki boşaltılan odaya geçmelerini istedi, daha sonra ilgili vali yardımcısını, o da Kriz Merkezi’nden sorumlu vali yardımcısını bilgilendirdi. Bina koruma amiri, alan emniyetinin aldırılması konusunda talimatlandırıldı ve merkez anons görevlisi, tahliye anonsu yaparak valilikte görevli personelin tahliye edilmesini sağladı.
İl Emniyet Müdürlüğü Olay Yeri İnceleme ve Terörle Mücadele ekipleri, Fatih İlçe Emniyet Müdürlüğü, Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birliği, İtfaiye Daire Başkanlığı konu hakkında bilgilendirildi.
Olay yeri çevrildi
Bu arada Kriz Merkezinden sorumlu vali yardımcısı da müdahale ekiplerinin sevki için İl Kriz Merkezi Müdürünü talimatlandırdı. Olay yerine gelen Fatih Emniyet Müdürlüğü ekipleri, bina önünden başlayarak geniş bir alana giriş çıkışı ve maddenin başka kişilere de bulaşmasını engellemek üzere şeritleme işlemi gerçekleştirdi.
Aynı anda binada bulunan Hassas Bölgeler Koruma Müdürlüğüne bağlı güvenlik personeli de bu işleme yardımcı oldu. Bu arada, Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü ve İlçe Emniyet Müdürlüğü görevlileri de çevrede güvenlik önlemi aldı. Bu tür uygulamalarda şerit içerisinde kalan bölgeye görevli ve özel kıyafeti bulunan personel harici kimsenin girmesine izin verilmediği belirtilerek, tatbikatı izleyen basın mensupları şeridin dışında kalmaları konusunda uyarıldı.
Meteorolojiden sürekli bilgi
Emniyet tedbirlerinin alımı sırasında Meteoroloji Müdürlüğünden, Kriz Merkezine olay yeri ile ilgili meteorolojik raporlar gelmeye başladı. Rüzgarın güneydoğudan saatte 15 kilometre hızla estiği, hava sıcaklığının 17 derece olduğu bildirildi.
Meteorolojik bilgilerin bölgedeki toz ve diğer kimyasalların rüzgar etkisiyle hangi yöne dağılacağı, ne kadar uzağa gidebileceği ve çevredeki hangi binaların bundan etkilenebileceği konusunda personeli bilgilendirdiği ve buna göre arındırılacak bölge, güvenli bölge, sıcak, ılık ve soğuk bölgelerin tespit edildiği kaydedildi.
Delil toplamak için özel kıyafetli olay yeri inceleme ve terörle mücadele ekipleri de valiliğe geldi. Terörle Mücadele Şube Müdürlüğüne bağlı ekipler aynı zamanda Cumhuriyet Savcılığını da konu hakkında bilgilendirdi. Bölge incelemesi yapan olay yeri inceleme ekipleri, gelen emir doğrultusunda delil toplamaya başladı.
Sıcak bölgeye dikkat
Nükleer, biyolojik ve kimyasal artıklar ile delil niteliği taşıyacak evrakları toplamak üzere olay yerine gelen Sivil Savunma keşif ekibi de öncelikle bölgede hastalık bulaştıracak veya tehlike yaratabilecek alanı işaretleyerek göreve başladı. "Sıcak bölge" olarak adlandırılan olayın yaşandığı yerin yakın çevresine girişlere, kimyasal, biyolojik, radyolojik etkenin bulaşmaya devam ettiği kabul edilerek özel giysisi olan ekipler dışında izin verilmedi.
Bu arada, sıcak bölgeden arındırılmak için dışarıya çıkarılacak personelin geçeceği yere şerit çekildi. Bölgede daha sonra İl Sağlık Müdürlüğü Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) ile Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birliği KBRN Temizleme Ekibi geldi. Ekip, olay yerinde bulunanların yıkanma işleminin yapılacağı şişme çadırı kurmaya başladı. Arındırma ve hizmet çadırının 6 ile 12 dakika içinde kurulduğu belirtildi.
Detaylı arama yapıldı
Keşif ekibi ve olay yeri inceleme ekipleri, ellerinde bulunan cihazlarla tek tek bütün bina ve odaları herhangi bir bulaşma olup olmadığını kontrol amacıyla inceledi. Bu tip durumlarda olayın sadece belirtilen toz veya kimyasal olarak düşünülmediği, bölgede başka kimyasal ve nükleer malzemenin bulunup bulunmadığına dair de aramalar yapıldığı anlatıldı. Alınan numuneler özel çantaya yerleştirilerek Ankara Hıfzıssıhha Enstitüsü’ne teslim edilmek üzere Terörle Mücadele ve İl Hıfzıssıhha Bölge Müdürlüğü ekiplerine verildi.
Personele arındırma
Olay yeri incelemesinin ardından görevlerini tamamlayan arama ve kurtarma birliği ile olay yeri inceleme ekiplerinin arındırılması işlemine başlandı. Olay yerinden çadırların bulunduğu yere teker teker getirilen personelin kıyafetleri özel kıyafetli personel tarafından çıkarıldı ve bütün kıyafetler üzerinde ad yazılı poşetlere yerleştirilerek, arındırılmak üzere alındı.
Kıyafetleri çıkartılan personel kurulan çadırda suyla yıkandı ve daha sonra Ulusal Medikal Kurtarma Ekiplerine teslim edilen personel giydirildi ve yıkama işlemleri tamamlanan personelin kimliklendirilmesi için fotoğraflama, parmak izi ve numune alınmaya başlandı. Bu işlemlerden sonra personel oksijen sistemine bağlandı ve hastaneye sevk edildi.
Bu tip olaylarda hastaların nakli için kapalı ambulans yerine, bulaşma devam ettiği için açık araçların tercih edildiği belirtildi. Daha sonra valilik personeli de aynı işlemlerden geçirildi. Bu arada, personelin arındırılmasının ardından bölgenin arındırılmasına geçildi.
UMKE ekiplerinin kişilerin yakınlarını bulabilmeleri amacıyla öncelikle kimliklendirme işlemine önem verdiği ve kimlik bilgilerinin internet üzerinden yayımlandığı belirtildi. Daha sonra İtfaiye Daire Başkanlığı ekipleri arındırmada kullanılan suyu toplamak ve imha etmek üzere bölgeye geldi. Ekipler, alanı ve alana giren araçları temizledikten sonra bölgeden ayrıldı.
Basın sık sık uyarıldı, tatbikat bir saat sürdü
Aynı zamanda sivil savunma arama ve kurtarma müdürü olay yeri sorumlusu olarak, emniyet, sağlık ve diğer kurum yetkilileri ile ilk kriz toplantısına başladı. Tatbikatı izleyen basın mensupları zaman zaman "KBRN olaylarında şu anda bulunduğunuz bölge ılık bölge olup tamamıyla kimyasal korunma kıyafetle bulunulması gereken bir yerdir. Gerçek bir olayda bu şekilde yaklaşmamanız, emniyet şeridinin gerisinden çekim yapmanız gerekmektedir" diye uyarıldı. İstanbul Valiliği’nde gerçekleşen tatbikat 1 saat sürdü.
Ankara Metrosu'nda da tatbikat
Ankara Metrosu Macunköy İstasyonu’nda sabah saatlerinde başlayan, askeri ve mülki yetkililerin de izlediği tatbikat da yaklaşık bir saat sürdü.
Tatbikatta, kuruluşların özellikle kimyasal ve biyolojik konulardaki imkan ve kabiliyetlerini denemeleri ve alınması gereken tedbirleri saptamaları amaçlandı.
Metro istasyonuna, senaryo gereği bir terörist tarafından Sarin gazı kullanılarak yapılan kimyasal saldırının ardından, olay yerine ilk olarak Ostim Polis Karakolu’nda görevli, gaz maskeleri takmış polis memurları geldi. Polislerin olay yerini güvenlik çemberine almasının ardından metro seferleri durduruldu ve muhtemel bir patlamaya karşı özel kıyafetli bomba imha ekibi çağrıldı.
Bomba imha ekibinin incelemeleri sırasında özel giysili Sivil Savunma Genel Müdürlüğüne bağlı ekipler, olay yerini risk unsurlarına göre çeşitli bölgelere ayırarak, plastik şeritlerle işaretledi. Son derece hızlı bir şekilde gerçekleştirilen operasyonla Sarin gazından etkilenen kişiler istasyon dışına çıkarıldı, bu kişilerin ve metro istasyonunun gazdan arındırılması için çeşitli işlemler yapıldı.
Rüzgar ve ısı ölçümü önemli
Olay yerine itfaiye, 112 ve GATA ilk yardım ekiplerinin yanı sıra rüzgar ve ısı ölçümü yapmak üzere meteoroloji ekipleri ve saldırıda ölen üç vatandaşı almak üzere cenaze araçları geldi. Bu sırada olay yerine gelen Türk Telekom ekipleri hızlı şekilde telefon, internet ve faks gibi iletişim sistemleri kurdu. İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ekipleri de kimyasal saldırıdan bölgenin ne kadarlık bölümünün etkilendiğini tespit etmek için ölçüm yaptı.
Gazdan zehirlenen vatandaşlar, arıtma işlemlerinin ardından hastanelere kaldırılırken, sivil savunma ekipleri çalışmalarını tamamladıktan sonra itfaiye ekipleri bölgeyi yıkayarak temizledi. Türk Silahlı Kuvvetlerinden çeşitli ekiplerin de görev aldığı ve öğrencilere de izlettirilen tatbikat başarıyla sona erdi. Askeri ve mülki yetkililer, tatbikatta görev alanları kutladı.
