Türkiye’nin Çin ile görüşmelere başlaması sonuç verdi. ABD’li şirket ile Fransa-İtalya ortaklığı, Ankara’ya ‘Tekliflerimizi yeniliyoruz’ mesajı verdi. Tekliflerin Türkiye’nin ‘ortak üretim’ hassasiyeti göz önünde bulundurularak güncellenmesi bekleniyor.
Akşam gazetesinin haberine göre, Türkiye’nin ön mutabakata vararak 20 Ekim’de resmi sözleşme görüşmelerine başladığı Çin devlet şirketi, 3.4 milyar dolarlık teklifin yanısıra, yaklaşık yüzde 50 oranında yerli üretim ve teknoloji ortaklığı güvencesi vermişti. İhale sürecinde Türkiye’nin ‘ortak üretim’ talebine kapılarını kapatan ABD ile Fransa-İtalya ortaklığı, NATO müttefiklerinin eleştirilerine rağmen Türkiye’nin Çin ile 20 Ekim’de Ankara’da başlattığı resmi görüşmelerin ardından harekete geçtiler.
Güncelleme için 31 Aralık son
20 Ekim’den sonra Ankara ile kurulan temasta, “tekliflerimizi yeniliyoruz” mesajı verildi. Türkiye’nin Çin’le yürütelmekte olduğu resmi sözleşme görüşmeleri 31 Aralık’a kadar devam edecek. Tekliflerini yenileme kararı veren ve bu niyetlerini Ankara’ya bildiren ABD ile Fransa-İtalya ortaklığının, 31 Aralık’tan önce, yeni tekliflerle Türkiye’nin kapısını çalması gerekiyor.
İki 'olmazsa olmaz' var
Batılı iki şirketin de bu tarihi beklemeden, en kısa sürede tekliflerini yenileyecekleri konuşuluyor. Diplomatik kaynakları, yeni tekliflerin Aralık ayının başında Türkiye’ye iletilebileceğini vurguluyorlar. Ankara’nın yeni tekliflere yaklaşımında ‘olmazsa olmaz’ iki kriteri bulunuyor. Bunlardan en önemlisi, Çin devlet şirketinin güvence verdiği ‘ortak üretim ve teknoloji kullanımı’ şartı. Türkiye’nin bu kararlılığını bilen ABD ile Fransa-İtalya ortaklığı, yeni tekliflerinde ‘ortak üretim ve teknoloji kullanımı’ konusunda ‘evet’ demek zorunda kalacaklar. İkinci kriteri ise fiyat ve ihale süreci oluşturacak. Çin şirketi, FD-2000 tipi füze sistemleri için 3.4 milyar dolar teklif verirken, ABD firmasının Patriotlar, Fransa-İtalya ortaklığı Eurosam’ın Samp-T tipi füzeleri için verdiği teklifler 4 milyar dolar seviyesinde olmuştu. Batılı iki şirketin de fiyat konusunda indirime gidebileceği konuşuluyor.
Davutoğlu'ndan örtülü doğrulama
ABD ile Fransa-İtalya ortaklığının ‘tekliflerimizi yeniliyoruz’ bildirimi, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu tarafından da örtülü ifadelerle doğrulandı. Önceki gün TBMM Dışişleri Komisyonu üyelerine kapalı oturumda bilgi veren Davutoğlu’nun, “Füze konusunda ortak üretim şartı koyduk. Çin’in teklifini daha uygun bulduk, ancak son sözleşmeyi imzalamadık. Diğer firmaların tekliflerinde iyileştirmeler olacak. En iyi teklif nereden gelirse oradan alırız” dediği belirtiliyor.
Müttefikler Çin'e neden karşı çıkıyor
ABD ve NATO’nun diğer müttefiklerinin, Çin’le ön mutabakata varılan Uzun Menzilli Hava Savunma Sistemi ihalesine, bu denli karşı çıkmalarının ve ihaleye yeni teklif vereceklerini bildirmelerinin iki temel sebebi bulunuyor. Bunlardan ilki ihalenin yaklaşık 4 milyar doları bulan bedeli. Tepkilere neden olan ikinci önemli sebebin ise NATO bünyesinde oluşturulan ve NATO karşıtı organizasyonlardan gelecek olası tehditlere karşı kullanılması planlanan ‘Füze Kalkanı’ projesinden kaynaklanıyor.
