UNICEF Türkiye Milli Komitesi Genel Müdürü Sanem Bilgin Erkurt, “Türkiye’de yedi kız çocuğundan biri çocuk gelin. 15-19 yaş grubundaki kızlarımızın yüzde 28’i ne okuyor ne çalışıyor, evde oturuyor. Erken evlendirme hâlâ büyük bir sorun. En çok okul terki ortaokuldan liseye geçerken yaşanıyor” dedi. Erkurt, Hürriyet’e kız çocuklarını okulda tutmanın yollarını anlattı.
Bugün 8 Mart Dünya Kadınlar Günü nedeniyle kadın hakları, kız çocuklarının eğitimi gibi konular gündeme gelecek. Hürriyet’ten Esra Ülkar’ın haberine göre, UNICEF Türkiye Milli Komitesi Genel Müdürü Sanem Bilgin Erkurt, kız çocuklarının eğitimi, UNICEF Türkiye Milli Komitesi ve National Geographic’in başlattığı ‘Kızlara Ses Ver’ kampanyası ile ilgili Hürriyet’in sorularını yanıtladı.
“‘Kızlara Ses Ver’ kampanyası nasıl başladı?”
UNICEF Türkiye Milli Komitesi ve National Geographic olarak ‘Benim Adım Malala’ belgeselinden ilhamla ‘Kızlara Ses Ver’ kampanyasını başlattık. UNICEF’in 2016-2020 programındaki bir ana konu da kız-erkek eşitliği üzerine. National Geographic’in önerdiği proje UNICEF’in programıyla örtüştüğü için bu çalışmaya birlikte imza attık.
“Yüzde 15’i erken evleniyor”
Kampanyayla hedeflenen ne?
Sosyal normları değiştirmek okul yapmaya benzemiyor. Kız çocuklarının eğitimi, erken evlendirilmesi, her türlü istismara maruz kalması sadece okul inşa edilerek çözülebilecek bir şey değil. Bu gerçekten sosyal normların, bakış açılarının değişmesiyle ilgili. Toplumsal bilinçlendirme, zaman alan bir çalışma.
Türkiye’de kız çocuklarının eğitime kazandırılması ne aşamada?
Türkiye cinsiyet eşitsizliği endeksinde 142 ülke arasında 125’inci, cinsiyete bağlı kalkınmada 148 ülke arasında 118’inci. Kızlarımızın yüzde 15’i 18 yaşından önce evleniyor. Bu neredeyse 6-7 kızdan birinin 18 yaşından önce evlenmesi demek. 15-19 yaş grubundaki kızlarımızın yüzde 28’i ne öğrenci ne çalışan, evde oturuyor. UNICEF’in de uzun vadeli hedefi bu istatistiklerin daha iyiye gitmesi.
Bunun için neler yapılıyor?
UNICEF, birçok kuruluş ile çok yakından çalışıyor. Gençlere eğitim vererek kendi haklarını talep etmeleri için gereken özgüveni aşılayacak çalışmalar yapılıyor. Eğitimin her seviyesinden kız ve erkeklerin kayıt, devamlılık ve eğitimi tamamlama oranları takip ediliyor. İstatistiklere baktığınızda en çok okul terkleri ortaokuldan liseye geçerken yaşanıyor. Bunun için de okullarda lise eğitiminin ne kadar önemli olduğu ve çocuk yaşta evliliğin olumsuz sonuçlarına dair toplumsal bilinçlendirme çalışmaları yapılıyor.
Türkiye kız çocuklarının eğitiminde iyiye mi kötüye mi gidiyor?
İyiye gidiyor ama hâlâ sorunlar çok. Mesela ‘Baba Beni Okula Gönder’, ‘Haydi Kızlar Okula’ ve ‘Kardelenler’ gibi kampanyaların yeni başladığı dönemde kızları erkeklerle karşılaştırdığımızda ilkokula gitme ve tamamlama oranları çok farklıydı. Bugün yüzde 98’in üzerinde kız ve erkek çocuğu ilkokula gidiyor. Ama sorun okula devam etmekte.
Kız çocuklarını okulda tutmak için neler yapılabilir?
Kız çocuğunun, “Ben okula gitmek istiyorum, bu benim geleceğim” diyerek ailesine ve çevresine karşı haklarını talep edebilmesi gerekiyor. Anne babaların da bilinçlendirilmesi lazım. UNICEF bu konuda, Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) teknik destek veriyor. MEB bu oryantasyon çalışmasını yürütüyor. Liseye başlayanlar burada kalmanın önemine dair eğitimden geçiyorlar. Okulu terk edenler tespit ediliyor, geri çağrılıyor.
“Toplumsal bilinç gerek”
MEB bu konuda neler yapabilir?
MEB okula devamın önemini çocuklara müfredatın bir parçası olarak öğretebilir. Sadece 9’uncu sınıfın başında bir haftalık oryantasyon ile kalmamalı. Öğretmen-veli teması ve rehberlik servisleri önemli. MEBistekli olmasaydı, bu istatistikler gerçekleşmeyecekti. 20 sene önce böyle bir tablo yoktu. Ama erken evlendirilme hâlâ büyük bir sorun.m Okullarda istismarlar son zamanlarda daha çok duyulur oldu... Belki de zaten vardı. Ama haberler daha çok yapılmaya başlandı. Bu toplumsal bilinçlenmenin sonucu. Aslında dünyanın her yerinde bu yaşanabiliyor. Böyle bir olay olduğunda buna tepkisiz kalmamak toplumsal bilinçlenme ile olabilecek bir şey.
MEB’den okulu terke karşı program
MEB ‘Ortaöğretimde Müdahale Modeli Programı’ ile okul terklerinin önüne geçmeyi hedefliyor. Ortaöğretim Genel Müdürü Ercan Türk, daha önce UNICEF işbirliğinde iki rapor hazırlandığını belirterek şöyle dedi: “Program, bu çalışmaların ışığında örgün eğitim dışında kalma riski olanların devamsızlıklarının önlenmesi için hazırlandı. 12 ildeki 24 okulda 2 pilot uygulama yapıldı ve 612 öğrenciye ulaşıldı. Sonuçlar değerlendirilerek 2014-2015 eğitim yılı ikinci döneminde pilot okullar tarafından belirlenen bir 9’uncu sınıf şubesinde program genişletildi. ‘Müdahale Modeli El Kitabı’ güncellenerek bu liselerde okulu terk riski olan 296 öğrenciye uygulandı.”
