15 Temmuz darbe girişiminin hemen ardından varlık, nakit, arsa ve hisse senetleri ile toplamda 200 milyar dolar büyüklüğe sahip olacağı açıklanan Türkiye Varlık Fonu kuruldu.
Fon kurulduğundan bu yana ortaya birçok görüş atıldı. Yetkililer, hisse senedi alımından dövize müdahaleye, borçlanma maliyetini düşürme adımlarına kadar fonun birçok işlevi olabileceği önerisi getirdiler.
Ancak bugüne kadar fonun yapabildiği başlıca şey Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım çevresinde toplanan iki kampın arasındaki güç mücadelesini tetiklemek oldu.
Konuya yakın 7 kaynağın Bloomberg News'dan Kerim Karakaya, Onur Ant ve Benjamin Harvey'e verdiği bilgiye göre toplanacak varlığın nasıl kullanılması gerektiği yönündeki görüş ayrılıkları, Varlık Fonu’nu paralize etti. 4 kaynağın verdiği bilgiye göre görüş ayrılıkları o kadar derin ki Yıldırım’ın takımı, Erdoğan tarafından desteklenen Varlık Fonu Başkanı Mehmet Bostan’ın görevinden alınması için çalıştı.
"Erdoğan sonrası"
Ahmet Davutoğlu’nun başbakanlığında danışmanlığını yapan Etyen Mahçupyan, Erdoğan’ın iktidarı konusunda bir şüphe olmadığını ancak altındaki ekipler arasında mücadelenin yaşandığını belirtiyor. Davutoğlu, 21 aylık başbakanlığı sonrasında Mayıs 2016’da yaşanan görüş ayrılıkları nedeniyle görevinden ayrılmıştı. "Yıldırım bürokraside oldukça güçlü ve sadık takipçileri var" diyen Mahçupyan, "Belki de Erdoğan sonrası dönemi düşünüyor olabilir" ifadelerini kullandı.
Erdoğan, Yıldırım ve Bostan’ın ofisleri Varlık Fonu’na ilişkin soruları yanıtlamadı.
Konuya yakın bazı kaynaklar, Fon’un politik amaçlarla yanlış kullanılmasından endişe ettiklerini belirtiyor. Varlık Fonu, Ziraat Bankası, Halkbank, Türk Havayolları, Türk Telekom, Borsa İstanbul ve Milli Piyango’da hisseye sahip.
‘Varlıkların ranta çevrilmesi’
AKP'nin kurucularından, Eski Maliye Bakanı Abdüllatif Şener’e göre fonun amacı şirketleri kamunun gözetiminden çıkarmak. Bloomberg’e konuşan Şener, "Varlık Fonu’nun amacı, Türkiye’nin ekonomik sorunlarını aşmak yerine mevcut varlıkları nasıl ranta çeviririz gibi görünüyor" ifadelerini kullandı.
Bostan aynı zamanda fonun yönetim kurulu başkanı; Yıldırım tarafından onaylanan diğer dört yönetim kurulu üyesi ise Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut ve akademisyenler Kerem Alkin ile Oral Erdoğan.
Kurul’un çalışmaları hakkında bilgi sahibi kişilere göre üyeler, toplantılarda neredeyse hiçbir konuda fikir birliği sağlayamıyor ya da bu toplantılar çok sert bir ortamda geçiyor.
Karadağ, toplantılara silah taşıyarak ya da kurşun geçirmez yelek giyerek katılıyor. Bulut, daha önce muhaliflerin Erdoğan’ı telekinezi yoluyla öldürmeye çalıştığını iddia etmişti. Bostan, Kurul’un, Kurul da Bostan’ın gitmesi gerektiği görüşünde.
‘Külliyen yalan’
Türkiye Varlık Fonu’nun sayılı girişimlerinden biri, Singapur şirketi Surbana Jurong ve Aksoy Holding ortaklığıyla Diyarbakır-Şanlıurfa arasında, içinde bir petro-kimya merkezi olacak bir endüstri şehri kurulması konusundaki anlaşma oldu. Konuya yakın kaynaklar, imzanın kimin tarafından atılacağı, kredinin kime verileceği gibi konulardaki belirsizlik nedeniyle nihai anlaşmanın, Yıldırım’ın ofisi tarafından en az iki kez ertelendiğini aktardı.
Yıldırım’ın duruşu, 2 hafta önceki Singapur ziyaretinde daha da belirginleşti; Bostan toplantılarda yer almadı. Yıldırım, Türkiye-Singapur iş forumunda yaptığı konuşmada Erdoğan’ın Türkiye’deki tek lider olmadığı mesajını verdi.
Yıldırım, "Ülke tek adamlığa gidiyormuş. Külliyen yalan" dedi.
