Türkiye’de kuraklık ve yanlış sulama nedeniyle barajlardaki su sevileri düşmeye devam ediyor. Muğla’nın Bodrum ilçesindeki Mumcular Barajı’nın yüzde 91’i, Geyik Barajı’nda kullanılabilir su oranın yüzde 88’i, Bursa’da tarım arazilerine su sağlayan Kestel ilçesindeki Gölbaşı Barajı'nın ise yüzde 70’i kurudu. Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras "Ciddi bir su kriziyle karşı karşıyayız " dedi. Bursa Uludağ Üniversitesi Tarımsal Araştırma Uygulama Merkezi Müdürü Dr. Fevzi Çakmak, "Göletler dolmazsa çiftçi ciddi anlamda mağdur olacak. Daha az su isteyen ürünlerin ekilmesi gerekecek. Bu da gelir kaybına yol açacaktır" uyarısında bulundu.
Türkiye'nin en fazla yağış alan illerinden Muğla'da ekim ve kasım ayı içerisinde beklenen miktarda yağmur yağmayınca su rezervleri, minimum seviyelere geriledi. Bodrum'daki Mumcular Barajı'ndaki doluluk oranı yüzde 9'a, Geyik Barajı'nda ise kullanılabilir su oranı yüzde 12'ye düştü.
Bodrum'u besleyen 150 içme su kuyusundan 40'ı kururken diğer kuyularda da verim azaldı. Yağışların azalmasıyla beraber önümüzdeki dönemde ciddi su krizlerinin oluşabileceğini söyleyen Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras, olası bir durumda deniz suyunun arıtılıp kullanılacağını belirtti.
"Her litre hesaplanmalı, tasarruflu kullanılmalı"
Yaklaşık 2 yıldır Bodrum'daki yağış rejiminde ciddi problem olduğunu dile getiren Ahmet Aras, "Aynı zamanda iklim krizinin etkilerini de yaşıyoruz. Bunu orman yangınlarında gördük ve bizzat yaşamış olduk. Bu sadece çeşmemizden akan su değil aynı zamanda tarımsal kuraklık olarak da algılamalıyız. Bu da üretimi ciddi bir şekilde etkiliyor. Bizim yeni su kaynaklarına ihtiyacımız var ancak yeni su kaynaklarından önce elimizdeki su kaynaklarının planlı ve düzenli kullanımı söz konusu olmalı. Ciddi bir su kriziyle karşı karşıyayız, diyebiliriz. Bizim burada yapacağımız her litrenin hesaplanması ve ona göre tasarruflu kullanılması gerekiyor. Özellikle, Bodrum'da 100 metrekare ev yapıyoruz 1500 metrekare önüne çim yapıyoruz. Bunların sınırlandırılması gerekiyor. Çünkü 1 metrekare çim 12 litre suyla sulanıyor. Daha yöresel bitki çeşitleriyle, peyzajın tamamlanması gerek. Çim ihtiyacı da olabilir. Dünya standartlarında 3 kişinin yaşadığı bir binanın çim ihtiyacının 37 metrekare olduğunu tespit ettik. Bundan sonraki peyzaj projelerinde bunu göz önüne alacağız" dedi.
Su kaynaklarında ciddi oranda azalma olduğunu belirten Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Su Kaynakları Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ceyhun Özçelik de "Bodrum'a içme suyu sağlayan 3 ana kaynaktan bahsedebiliriz. Birincisi Mumcular Barajı, ikincisi Geyik Barajı üçüncüsü ise 150 kadar içme suyu kuyusu. Bunların tamamı küresel iklim değişikliğine bağlı olmak üzere kuraklıktan etkilenmiş durumda. Mumcular Barajı'nı görüyorsunuz, rezervuar alanı içerisinde su tamamen çekilmiş durumda. Bodrum'a buradan şu anda su verilemiyor. Geyik Barajı ise Yeniköy Termik Santrali'ne soğutma suyu sağlamak amacıyla yapılmıştı. Bununla beraber 5 milyon metreküp su da Bodrum'a temin ediliyor. Bu suyu Bodrum daha önce kullandı. İlave olarak 6 milyon bir tahsisat olduğunu biliyorum. Bu da hemen hemen bitmek üzere" ifadelerini kullandı.
“Yağış gelmezse yaz aylarında su sıkıntısı baş gösterecek”
Yaz ayları için susuzluk uyarısı yapan Ceyhun Özçelik, şöyle konuştu: "Şu anda Geyik Barajı'nda yüzde 20'lere varan bir doluluk söz konusu. Bunun yüzde 8'inin ölü hacim olduğunu düşünürsek, yüzde 12'lik bir hacim kullanabilme potansiyelimiz var. Bu ise 5-6 milyon metreküp su yapıyor. 150 kadar yer altı su kuyusunun yaklaşık 40 kadarı kurumuş durumda. Büyük bir kısmında ise istenilen verim elde edilemiyor. Önümüzdeki aylarda yağışların gelmemesi durumunda yaz aylarında Bodrum'da su sıkıntısının baş göstermesi bekleniyor. 2022 su ayına, ekim ayı itibariyle girmiş bulunmaktayız. Geçtiğimiz su yılında ülke genelinde yüzde 20'ye varan bir su azlığı söz konusuydu. Bu bölgede yaklaşık yüzde 20'ye varan mevsim normaline göre azalma hala söz konusu, bu nedenle gelecek aylar da bizim gelen yağışı kontrol etmemiz gerekiyor. Sürekli olarak izleyip kuraklığa uygun kentsel altyapımızı geliştirmemiz gerekiyor" diye konuştu.
Gölbaşı Barajı'nın yüzde 70'i kurudu
Bursa Ovası'ndaki tarım arazilerine su sağlayan Kestel ilçesindeki Gölbaşı Barajı'nda kuraklık nedeniyle su seviyesi düştü. Bursa Uludağ Üniversitesi Tarımsal Araştırma Uygulama Merkezi Müdürü Dr. Fevzi Çakmak, baraj gölünde suyun yüzde 70 oranında çekildiğini belirterek, "Göletler dolmazsa çiftçi ciddi anlamda mağdur olacak. Daha az su isteyen ürünlerin ekilmesi gerekecek. Bu da gelir kaybına yol açacaktır" dedi.
“Az su isteyen ürünlerin ekilmesi gerekecek”
Kuraklığın ekilen tarım ürünlerinde değişiklik oluşturabileceğini söyleyen Çakmak, “Kış aylarında yağan karın baharda erimesiyle, derelere karışan suların göletlere ve barajlara dökülmesiyle bu göletler dolmaktadır. Son yıllarda iklim ve yağış rejimi değişmekte. Kar yağışları azalmakta. Göletler dolmazsa çiftçi ciddi anlamda mağdur olacak. Burada ürün desenini de değiştirmek gerekebilir. Daha az su isteyen ürünlerin ekilmesi gerekecek. Bu da gelir kaybına yol açacaktır” dedi.
