Hazal Özvarış
T24- Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim görevlisi Prof. Dr.
Yasemin İnceoğlu’nun editörlüğünü yaptığı “Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları” kitabı geçtiğimiz hafta Ayrıntı Yayınları tarafından yayımlandı. Nefret söylemi ve suçlarının 21 başlık altında incelendiği kitapta, İnceoğlu ve Dr.
Ceren Sözeri’nin 2004-2007 yılları arasında ana akım medyada doğrudan
Hrant Dink’i hedef alan haber ve köşe yazıları incelemesi de yer alıyor.
Gazeteci Hrant Dink’in 19 Ocak 2007’de öldürülmesiyle son bulan”Ya sev, ya terk et ya da...” başlıklı makalede yer alan cinayetin medya süreci kısaca şöyle:
6 Şubat 2004: Hrant Dink, Agos’ta “Sabiha Gökçen’in Ermeni asıllı olduğuna ilişkin bir haber yayımlandı.
21 Şubat 2004: Dink’in haberi Hürriyet’te Ersin Kalkan imzasıyla yayımlandı.
21 Şubat 2004: Yeni Mesaj’da Muharrem Bayraktar, Dink’e bu ülkeyi terk etmesini salık verirken bir taraftan savcıları göreve çağırmış, diğer taraftan da Agos’un telefon numaralarını yayımlamak suretiyle okuyucuları “tepkilerini medenice dile getirmeye” davet etti.
22 Şubat 2004: Hürriyet’te Gökçen’in Ermeni değil, Boşnak olduğu yazıldı. Ancak, hiçbir olumsuz tepki almadı.
23 Şubat 2004: Cumhuriyet’te Deniz Som, “Damardan” başlıklı yazısında Dink’in, daha sonra 301. Maddeden yargılanacak, 13 Şubat 2004 tarihli “Ermeni Kimliği üzerine” yazısının “Türkten boşalacak o zehirli kanın yerini dolduracak temiz kan, Ermeninin Ermenistan'la kuracağı asil damarında mevcuttur, yeter ki bu mevcudiyetin farkında olunsun” cümlesini alıntıladı.
24 Şubat 2004: Yeni Çağ’da Arslan Tekin,”Kıyım Tamam şimdi ‘Büyük Ermenistan’a bak!”başlıklı yazısında “(Ermeniciler) Neyi ispat etmek istiyorlar? Türklerin Ermenileri kestiğini! Sabiha Gökçen meselesi bununla bağlantılıdır” dedi.
25 Şubat 2004: Hrant Dink’in kendisine yolladığı cevabı yayımlayan Tekin, “Türk’ün kanı zehirli’ ne demek oluyor!” yazısında kızgınlığının asıl sebebinin Dink’in cesareti olduğunu belirterek “Şimdi AB kapısı aralandı sanılıp istedikleri gibi at koşturuyorlar, yarın, bu atları üzerimize sürüp tepelemeye kalkacaklardır” yazdı.
25 Şubat 2004: Milliyet’te Hasan Pulur, “Sabiha Gökçen’in Ermeni kimliği nereden çıktı?” başlıklı bir yazısında “Türkçe‟yi çok iyi bildiği anlaşılan Hırant Dink, acaba ‘aba altından sopa göstermek’ deyimini de hiç duymuş mu?” dedi.
26 Şubat 2004: Önce Vatan, “Bir rezalet örneği” başlıklı, sürmanşetinde yer alan haberde Dink’in Ermeni olmadığını iddia etti ve Dink’i “Türkiye’deki Ermeni vatandaşları Türk devleti aleyhine kışkırtmakla” suçladı.
26 Şubat 2004: Önce Vatan gazetesi başyazarı Orhan Kiveroğlu, “Hrant’ın hırlayışı” başlıklı yazısında “Darwin’i haklı çıkaran ilk ve tek numune varlık olarak maymun genlerini taşıyan ruhunun aksettiği suratı karşısında, orangutan maymunun dahi tiksinti duyduğu Hrant Dink” dedi.
27 Şubat 2004: Yeni Çağ’da Hüseyin Çolak, “Agos düzenimizi bozamaz” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
10 Mart 2007: Hürriyet gazetesinde Necdet Açan, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın (KKK) istihbarat toplama planını ortaya çıkardı. Genelkurmay Başkanlığı tarafından doğruluğu onaylanan bu haberle KKK’nın ülkedeki “AB, ABD ve irtica yanlısı kişileri” yanı sıra “azınlıklar ve kendisini azınlık olarak görme eğiliminde olanlar, yazar ve düşünürler, internet grupları, sanatçılar, yüksek sosyete grupları, kimi medya kuruluşları”nı izleme girişimleri ortaya çıktı.
17 Mart 2005: Önce
Vatan yazarı Yılmaz Ergül, “Ermeni soykırım katarları” başlıklı 25 günlük yazı dizisi yayımladı.
Süreçte Pınar Selek gibi bazı yazarların Hrant Dink’i savunan yazılar kaleme aldığını da hatırlatan Yasemin İnceoğlu ve Ceren Sözeri, Dink’in 2 Ekim 2004’te Birgün’de yazdığı “Hoş Gidişler Ola…” başlıklı yazısının yeni bir tartışma başlattığını belirtti. Bu tarihten sonra yayımlanan haber ve köşe yazıları şöyle:
9 Ekim 2004: Yeni Çağ “Ermeniye bak” manşetiyle çıktı.
14 Aralık 2004: Yeni Çağ, bu sefer Dink’in fotoğrafını “Hrant Dink, yazdığı yazılarla Türk milletine hakaretler yağdırdı” ifadesi altına yerleştirdi ve “hukuk mücadelesinin başladığını” duyurdu.
15 Aralık 2004: Ortadoğu, duruşmayla ilgili haberini “Agos’un sesi kısalacak” başlığıyla verdi.
Hrant Dink 16 Şubat 2006 katıldığı bir konferansta tartışmalara konu olan ifadesini yeniden açıkladı ve bundan rahatsız olanlardan özür diledi. Konuşması sırasında İstiklal MarşI’nda geçen “kahraman ırkım” sözlerinin kendisine ırkçılığı çağrıştırdığı için rahatsızlık duyduğunu söyleyen Dink, bu sözleri üzerine yeni tartışmalara hedef oldu.
18 Şubat 2006: Ortadoğu “Ya sev ya terk et” manşeti attı.
18 Şubat 2006: Vatan, “Hrant Dink hem özür diledi hem de İstiklal Marşı yaptı” dedi.
13 Mart 2006: Ortadoğu, başka bir konferansa katılan Hrant Dink ve geçtiğimiz aylarda KCK’dan tutuklanan Ragıp Zarakolu’nu hedef göstererek “Kovun Bunları” manşeti attı.
13 Temmuz 2006: Yeni Çağ “Hrant Dink topla bavulunu git” başlıklı bir haber yayımladı.
17 Ocak 2007: Yeni Çağ’dan İsrafil Kumbasar, “Dimitri Karayani ‘vatana ihanet’ sözü ile suç mu işledi?” başlıklı yazı yazdı.
İnceoğlu ve Sözeri’nin bu çalışması Türk medyasının nefret söylemine dair önemli bir belgeyi kayıtlara geçirirken “Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları” kitabı Türkiye’nin kalabalık sicilini ilk kez bu kadar geniş bir yelpazede okuyuculara sunuyor.
Gazetecilerin öldürülmesi; 6-7 Eylül olayları; Sivas Katliamı; Seferihisar’daki linç girişimi; rahip cinayetleri; LGBT bireylere, Romanlara, Kürtlere yönelik şiddete rağmen nefret suçu hâlâ Türk Ceza Kanunu kampsamında değerlendirilmiyor.
