T24- Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yılmaz Esmer'in başkanlığında gerçekleştirilen '2011 Türkiye Değerler Araştırması Sonuçları' Türk halkının orduya duyduğu güvenin yıllar içinde azalırken, hükümete duyulan güvenin arttığını gösterdi. Halkın büyük çoğunluğunun kendisini mutlu hissettiğini belirttiği araştırma sonuçlarına göre “hoşgörü” konusunda da çarpıcı verilerle karşılaşıldı. Buna göre, Halkın çoğunluğu çevresinde eşcinsel, AIDS'li, nikahsız yaşayan, Tanrı’ya inanmayan ve şeriat yanlısı komşu görmek istemiyor.
Prof Esmer yönetiminde 54 il ve 128 ilçede 1605 kişiyle yüz yüze yapılan görüşmelerden elde edilen araştırmada elde edilen sonuçlar özetle şöyle:
1. MUTLULUK, HAYATTAN DOYUM
Türk halkınının genel mutluluk düzeyi 2001 ekonomik krizi ertesinde dip yapmıştı. Bu tarihte, mutlu olduğunu (çok mutlu+biraz mutlu) söyleyenlerin oranı sadece %59 idi. Son araştırmada ise, mutlu olanların oranı %77 olarak bulundu. Başka deyişle, 10 yıl içinde, kendisini mutlu hissedenlerin oranı 18 puan artmış gözüküyor.
2011 mutluluk sonuçları:
Çok mutluyum %37
Biraz mutluyum %40
Pek mutlu değilim %19
Hiç mutlu değilim %3
2. GÜVEN
1990’dan bu yana, genel olarak insanlara güvenebileceğini söyleyenlerin oranı %8-%10 dolayında iken, son araştırmada bu oran %15 olarak ölçüldü. Gene düşük bir sayı ama (oranlar İskandinav ülkelerinde %70’lere varıyor), eğer bir ölçüm hatâsı değilse, dikkate alınması gereken bir artış.
Kurumlara güven konusunda en dikkate değer bulgu ise, 2008 yılından bu yana Ordu’ya duyulan güvenin azalması:
Silahlı Kuvvetlere tamamen veya kısmen güvenenlerin oranı:
1990 %91
1996 %94
2000 %87
2001 %84
2006 %87
2008 %90
2009 %86
2011 %75
Bu güven azalmasının en belirgin şekilde Güney Doğu Anadolu’da gözlemleniyor.
Hükümete güvenenlerin oranı 2008’den bu yana sürekli yükselmekle birlikte, henüz 2006 düzeyinin çok altında. 2001 yılında %29’a kadar düşen hükümete güven oranı, şu anda %61.
3. SİYASAL KATILIM
Siyasete demokratik katılım konusunda halkın geleneksel çekimserliği artarak sürüyor. Türk halkı, toplu bir dilekçeye imza koymaktan bile ciddi boyutlarda çekiniyor. “Kesinlikle toplu dilekçe imzalamam” diyenler, 1990’dan bu yana yaptığımız ölçümlerin en yüksek düzeyine ulaştı:
Kesinlikle imzalamayacaklarını belirtenler:
1990 %46
1996 %45
2000 %44
2001 %44
2006 %53
2011 %61
Yukarıdaki rakamlarda dikkat çeken nokta, 1990-2001 arasında aynı kalan oranının, bu yıldan sonra hızlı bir yükselişe geçmesi.
4. SAĞ-SOL İDEOLOJİ
Türkiye Değerler Araştırması’nın başladığı 1990 yılından beri, bazı zigzaglar sözkonusu olsa da, Türk toplumunun ideolojik istikameti sağ. 2011 ise, kendisini siyasal yelpazenin sağında tanımlayanların en yüksek noktası oldu. Bu genel doğrultu, kriz yıllarında biraz yalpalıyor ama, sonra gene yönünü buluyor.
5. “ÖTEKİ”NE HOŞGÖRÜ
1990’dan bu yana, Türkiye’nin hoşgörü konusunda alacağı uzun bir mesafe bulunduğunu gözlemliyoruz. Bütün araştırmalar, bu konuda toplumumuza hayli kırık bir not veriyor. İstenmeyen grupların en başında da, gene 1990’dan beri yapılan bütün araştırmalarda olduğu gibi, eşcinseller geliyor.
2011 yılında da durum değişmiş değil. Bazı grupların komşu olarak istenmeme oranlarını şöyle:
Eşcinseller %84
AIDS’liler %74
Nikâhsız yaşayan çiftler %68
Tanrıya inanmayanlar %64
Şeriat yanlıları %54
Hristiyanlar %48
Başka bir dinden insanlar %39
Göçmenler, yabancı işçiler %39
Kızları şortla dolaşanlar %26
Oruç tutmayanlar %20
Sevmediği partiye oy verenler%17
Öte yandan, Avrupa’da da Müslüman komşu istemeyenlerin oranları küçümsenmeyecek düzeylerde. Türkiye’de kamuoyunun %48’i Hristiyan komşu istemediğini söylerken, Litvanya’lıların da %47’si Müslüman komşu istemiyor.
2011 TÜRKİYE DEĞERLER ARAŞTIRMASI BAZI SAYILAR
Araştırmanın verileri, 54 ilden tesadüfi olarak seçilen 1,605 denekle yüzyüze görüşülerek toplanmıştır.
(TAM SAYIYA YUVARLANMIŞ YÜZDELER)
* Kendisini “mutlu” hissedenler (çok + biraz mutlu toplamı) %77
* 10 üzerinden ortalama “genel olarak hayattan memnuniyet” puanı 7.31
* Hükümete güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %61
* Orduya güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %75
* Polise güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %75
* Basına güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %41
* Başka bir dinden insanlara güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı)%38
* Başka milletten insanlara güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %39
* İlk kez tanıştığı insanlara güvenenler (tamamen + biraz güvenenlerin toplamı) %24
* “Bugün ülkemizde insan haklarına büyük ölçüde saygı gösteriliyor” diyenler %15
* “Bugün ülkemizde insan haklarına hiç saygı gösterilmiyor” diyenler %16
* Kendisini “dindar” olarak tanımlayanların oranı %81
* Oruç tuttuğunu söyleyenlerin oranı %87
* Namaz kıldığını söyleyenlerin oranı %70
* Cehenneme inananların oranı %97
* Son kuran bayramında kurban kestiğini söyleyenlerin oranı %57
* Ramazanda, lokantaların iftara kadar kapalı kalması gerektiğini düşünenler %44
* Kadının plajda mayo giymesinin günah olduğunu düşünenler %61
* “Din esas olarak öteki dünyaya anlam kazandırır” görüşüne katılanlar %79
* Tanrıya inanmayan politikacıları göreve layık bulmayanlar %55
* Yönetim görevlerinde dinibütün insanların bulunmasını yararlı görenler %51
* Dine ve dini değerlere saldıran kitap ve yayınların yasaklanmasını isteyenler %63
* Cem evlerine camiler gibi ibadethane statüsü verilmesini doğru bulanlar %58
* “Bilim ile din çelişirse, her zaman din doğrudur” görüşüne katılanlar %77
* Tek doğru dinin kendi dinleri olduğunu söyleyenler %79
* Yaşlı insanların toplum üzerinde bir yük teşkil ettiğini düşünenler %32
* Yaşlıların gereğinden fazla siyasi güce sahip olduğunu düşünenler %57
* Kendilerini mahallelerinde güvenlikli hissetmeyenler %17
* Güvenlik amacıyla silah veya bıçak taşıdığını söyleyenler %8
* İşini kaybedip, yeni iş bulamamaktan endişe duyanlar %68
* Telefonlarının dinlenip, e-postalarının okunmasından endişe duyanlar %52
* Çocuklarına iyi bir eğitim sağlayamamaktan endişe duyanlar %76
* Bazı koşullarda, adaletin sağlanması için savaşın zorunlu olduğunu düşünenler %43
* Son bir yıl içinde, yeterli yemek bulamadığını söyleyenler %15
* Evlerinde bulaşık makinesi bulunanlar %49
* Yazlık evi olanlar %7
* Evliliğin modası geçmiş bir kurum olduğunu düşünenler %8
* Seyrek de olsa, bilgisayar kullananlar %53
* Beyana göre, ortalama erkek boyu 173.8 cm
* Beyana göre ortalama kadın boyu 163.5 cm
* Beyana göre ortalama erkek kilosu 75.95 kg
* Beyana göre ortalama kadın kilosu 66.59 kg
* Ortalama beden kitle endeksi 25
* Sigara içmeyenlerin oranı %63
Sosyal Değer Araştırması'nın geniş özeti
