T24’te, 29.06.2022 tarihinde yayımlanan 'TÜİK madde sepetinde fiyat yerine neden endeks açıklayacak; Ekonomistler T24’e değerlendirdi: Veri gizlemeye çalışıyorlar’ başlıklı haber ile ilgili olarak; TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından bir cevap ve düzeltme metni gönderilmiştir.
Düzeltme ve cevap metni şu şekilde:
"Yayımlanmış olan haberinizin içeriğinde; “Uğur Gürses, Güven ve itibar kaybeden bir kurumun en son yapacağı iş, şeffaflığı karartmasıdır. Madde fiyatı şunun için önemli: Türkiye’nin herhangi bir yerinde yaşayan bir birey ya da şirketin, satın aldığı mal ve hizmetin ortalama Türkiye fiyatı ile kendi maruz kaldığı fiyatlarla ölçme-tartma olanağı veriyordu. Şimdi TÜİK diyor ki; ‘Bu tartışmalara yol açıyordu’. Şimdi endeks olarak görünce birey ya da şirketler ikna mı olacak? Tersine daha fazla 'rakamların manipüle edildiği' kanaati yaygınlaşacak."
Birol Aydemir “Yaptıkları işe kılıf arıyorlar. Soruyorum size hangi Avrupa ülkesinde istatistik kurumu bağımsız değildir? Avrupa'da 6 yılda 6 başkan değişen bir istatistik kurumu örnek gösterebilirler mi? TÜİK'in hiçbir verisine güvenilmez. Eğer verileriniz tartışma yaratıyorsa yapmanız gereken gizlemek değil, daha da şeffaflaşmaktır."
Atilla Yeşilada dünyada istatistik kurumlarının daha detaylı veri yayımlamaya çalıştığını belirterek "TÜİK ise bunun tersini yapıyor. Veri gizlemeye çalışıyorlar. Burada kötü niyet seziyorsunuz."
Prof. Dr. Ercan Uygur ise, "'Biz bilgiye erişilebilirlik ve açıklık için yapıyoruz' deniyor. Bu doğru değil. Biz bilgiye madde fiyatı düzeyinde erişmek istiyorsak, bu şimdi yok. Biz ortalama fiyata yüzlerce madde de ulaşamıyoruz. Fiyatı şimdi vermiyor, daha toplulaştırmış olarak 5'li düzeyde veriyor. Yani 'açıklık' aslında doğru değil. Şöyle bir şey söyleyeyim; fiyattan endekse gidebilirsiniz. Fiyatı kullanarak endeks üretebilirsiniz ama endeksten geriye fiyata gidemezseniz, orada da bilgi kaybı var. Bu erişilebilirliği de kısıtlamış oluyor.” ifadeleri yer almaktadır.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Resmi İstatistik Programı kapsamında yayımlamakta olduğu tüm istatistiklerde olduğu gibi, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)’yi de uluslararası norm ve standartlar doğrultusunda, Avrupa İstatistikleri Uygulama Esaslarının bütününü dikkate alarak hesaplamakta ve yayımlamaktadır. TÜFE veri derleme, işleme ve dağıtım süreçlerine ilişkin tüm detaylar, TÜİK Kalite Güvence Çerçevesinde de tanımlanmış olan “erişilebilirlik ve açıklık” ilkeleri kapsamında internet sayfasında yayımlanmaktadır.
İstatistik üretim süreci; ülke ve dünyada yaşanan sosyo-ekonomik, teknolojik ve konjonktürel gelişmeler ile artan ve çeşitlenen veri ihtiyacı doğrultusunda sürekli bir gelişim ve dönüşüm içerisindedir. Bu süreç, mevcut verilerin üretim ve dağıtım süreçlerinde yaşanan kısıtların aşılmasına, istatistiklerin doğru okunup doğru kullanılmasına yönelik çaba ve kararları da içermektedir. TÜFE kapsamında yayınlanmakta olan ortalama madde fiyatları tablosunun güncellenmemesi yönündeki karar da bu kapsamda alınmış olup, teknik gerekçeleri yayınlanan kamuoyu duyurusunda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Söz konusu duyuruda yer alan “Ülkelerin Madde Fiyatı Yayımlama Durumu”na ilişkin tablo incelendiğinde, TÜFE hesaplamalarına esas teşkil eden maddelerin tamamının fiyatını yayınlayan hiç bir ülke olmadığı görülmektedir. Ülkelerin büyük bir kısmı madde fiyatı yayınlamazken, bazı ülkeler sadece seçilmiş ve homojenlik arz eden madde fiyatlarını yayınlamaktadır. TÜİK de Haziran ayından itibaren COICOP 5’li düzeyde yayınladığı endeks verilerinin yanı sıra seçilmiş madde fiyatlarını yayınlamaktadır."
