Ekonomi

TÜİK: İhracatta miktar arttı, birim değer azaldı

Birim değeri en çok yakıt ve imalat sanayisi ihracatında düştü

19 Mart 2019 10:41

TÜİK, Ocak 2019 Dış Ticaret Endeksini açıkladı. Endekse göre Türkiye ekonomisinin ihracatı miktar olarak artarken yapılan ihracatın ekonomik katkısı, yani ihracat birim değeri azaldı. İthalatta ise hem miktar hem de birim değer azaldı.

İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2018 yılı Ocak ayında 104,1 olarak elde edilmiş olan dış ticaret haddi, 2,5 puan azalarak, 2019 yılı Ocak ayında 101,6 oldu. 

Nitelik olarak ihracat ve ithalat azaldı

İhracat birim değer endeksi Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,5 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %4,8, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 4,7, yakıtlarda yüzde 16,5 ve imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 5,1 azaldı.
 
İthalat birim değer endeksi Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,1 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 2,3, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 0,9 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 4 azalırken, yakıtlarda yüzde 1,8 arttı.

Nicelik olarak ihracat arttı, ithalat azaldı

İhracat miktar endeksi Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11,9 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 4,2, yakıtlarda yüzde 65,1 ve imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 11,4 artarken, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 13,7 azaldı.

İthalat miktar endeksi Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24,9 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 29,3, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 20,9 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 25,2 azalırken, yakıtlarda yüzde 4,1 arttı.

Mevsim etkilerinden arındırılmış veriler

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2018 Aralık ayında 157,1 olan ihracat miktar endeksi yüzde 3,7 artarak, 2019 Ocak ayında 162,8 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2018 Ocak ayında 129 olan ihracat miktar endeksi yüzde 11,9 artarak, 2019 Ocak ayında 144,4 oldu.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2018 Aralık ayında 110,2 olan ithalat miktar endeksi yüzde 6,9 artarak, 2019 Ocak ayında 117,9 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2018 Ocak ayında 145 olan ithalat miktar endeksi yüzde 25,3 azalarak, 2019 Ocak ayında 108,3 oldu.

Değer endeksi

TÜİK verilerinde kullanılan "değer endeksi" teriminin açıklaması şöyle:

Dış ticarete konu olan tüm malların (alış/satış, takas, bedelsiz) değeri vardır. Dünya Ticaret Örgütü Değerleme Anlaşmasına uygun olarak gümrük değeri malın işlem değeridir yani fiilen ödenen veya ödenebilir değeridir.

Değer endeksi: Toplam ihracat ve ithalat değerlerinde meydana gelen değişimi ölçmektedir. Değer endekslerinin hesaplanmasında temel yıl dolar değerleri kullanılmıştır.  Değer endeksi yalnız miktar endeksini elde edebilmek amacıyla hesaplanır ve yayımlanmaz.

Birim değer endeksi: Birim değer endeksi, ihracat ya da ithalat  birim değerlerinde meydana gelen değişimin ölçüsüdür.