TÜBİTAK yurtdışına giden araştırmacılara Türkiye ’ye dönmeleri için hem burs programı sağlayıp hem de firmalarda çalışmanın yolunu açınca, başvurular geçen yıla göre 5 kat arttı. TÜBİTAK’ın “2232 Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı” ile Türkiye’ye dönen araştırmacılara 2 yıl boyunca aylık 3 bin 250 lira burs veriliyor. Ayrıca dönüş yaptıklarında herhangi bir kurumda çalışmaya başlayan araştırmacılar aynı bursu almaya devam ediyor. Türkiye’de yürütecekleri araştırmalar için de 25 bin lira destek alabiliyorlar. Araştırmacıların TÜBİTAK’ın diğer destek programlarına başvuru yapabilmelerine de imkân tanınıyor. Bunun yanında Türkiye’ye dönüş yol masrafları ile bursiyerlik süresince sağlık sigortası giderleri de yine TÜBİTAK tarafından karşılanıyor.
Yüzde 75’i ABD’den
Radikal'den Neşe Karanfil'in haberine göre, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, yurtdışında yaşayan Türk araştırmacıların Türkiye’ye geri dönmesi için TÜBİTAK tarafından başlatılan burs programının büyük ilgi gördüğünü belirterek, 2013 yılında 117 araştırmacının Türkiye’ye geri dönmek için başvuruda bulunduğunu açıkladı. Ergün, TÜBİTAK’ın 2232 Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı’nda revizyon yapılması ve tanıtım faaliyetlerinin arttırılması ile başvuru sayısının bir önceki yıla oranla 5 kat arttığını açıkladı. Ergün, 2013 yılında şu ana kadar Türkiye’ye dönüş yapmak için 117 Türk araştırmacının başvuru yaptığını bildirdi. Başvurulardan 74’ünün desteklenerek araştırmacıların dönüşünün sağlandığını kaydeden Ergün, 31 başvurunun değerlendirmesinin de devam ettiğini anlattı. Ergün, şöyle konuştu: “Başvuruların yüzde 75’i Amerika Birleşik Devletleri’nden geldi. Başvuru sayısına göre ülkelerin dağılımı şöyle: Almanya, Kanada, Avusturya, İngiltere, İtalya, Avustralya, Japonya, Çin, Güney Kore, Danimarka, Hollanda, İspanya, İsrail ve Bosna Hersek.”
En çok tercih ODTÜ
Program kapsamında Türkiye’ye dönüş yapan araştırmacılar üniversiteler, kamu Ar-Ge merkezleri ile Ar-Ge faaliyeti yürüten özel kuruluşlarda çalışmalarını yürütebiliyor. Geri dönüşlerde en çok tercih edilen kurumlar yüzde 88 oranla üniversiteler oldu. 10 araştırmacı kamu araştırma enstitülerine dönüş yapmak için başvururken, 3 araştırmacı sanayi kuruluşlarına geldi. En çok tercih edilen üniversiteler ODTÜ (16), Bilkent (15) ve Sabancı üniversiteleri (10) oldu. Bunları Abdullah Gül Üniversitesi (5) takip etti.
TÜBİTAK BİDEB 2232 Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı’na, doktora dereceli yurtdışı Ar-Ge çalışma deneyimine sahip araştırmacıların yanı sıra lisans mezunu, en az 6 yıl yurtdışı Ar-Ge çalışma deneyimine sahip araştırmacılar ile yüksek lisans dereceli, en az 4 yıl yurtdışı Ar-Ge çalışma deneyimine sahip Türk araştırmacılar başvuru yapabiliyor. Programa her ay TÜBİTAK’ın web sayfası üzerinden online başvuru alınıyor.
'Destek dönüşümü sağladı'
Dr. Ümit Çalı, 2000 yılında lisans eğitimini bitirdikten sonra 1 yıl Türkiye’de çalışmış. 12 yıl kaldığı Almanya’ya ise 2001 yılında giderek, bu ülkede master ve doktora eğitimini tamamlamış. Çalı, 2013’te Gediz Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü’nde yardımcı doçent olarak göreve başlamış. TÜBİTAK’ın araştırma desteklerini iki üç yıldır takip ettiğini vurgulayan Çalı, 2232 sayılı programın dönüşünde etkili olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Bu program yurtdışından Türkiye’ye tersine beyin göçünü hızlandırmada stratejik ve etkili bir adım. Verilen araştırma desteği, yurtdışındaki Türkiye kökenli biliminsanları için iyi bir sinyal olarak algılandı. Eskiye göre bilimsel araştırmalara daha fazla destek veriliyor.”
'Malzemelere ulaşmak hala sorun'
ABD’de doktora sonrası araştırmacı ve öğretim üyesi olarak çalışan Yrd. Doç. Dr. Şükrü Sadık Öner, TÜBİTAK’ın desteklerinin 5-6 yıl öncesine göre arttığını, 2232 bursu ve diğer proje katkılarının, kariyerinin başındaki bilim insanlarının yurda dönüşünü hızlandırdığını söylüyor. Öner, “Özellikle ABD’de kariyerine devam edenlerin dönmesi için desteklerin daha da arttırılması gerekir. Ama 2 yıl daha yurtdışında kalma konusunda kararsız olanlar için bu program teşvik edici oldu” diyor ve ekliyor: “Dönenlerin çoğu önce 2232 burs programını alıyor, daha sonra da 1001 denilen proje programı var. Ayrıca 3-5 araştırmacı ortak proje hazırlayabilyor. Ama hâlâ aşılması gerekenler var. Örneğin ABD’de malzemeye ihtiyacınız olduğunda ertesi sabah onu elde edebiliyorsunuz, ama burada ihaleler gibi zaman kaybına yol açan uygulamalar var.”
