Trump baskısı altındaki AB kritik zirvede çıkış yolu bulabilecek mi?

AB üyesi ülkelerin devlet ve hükümet başkanları bugün Brüksel'de özel bir zirvede bir araya gelecek. Kritik olarak değerlendirilen toplantının iki ana gündem maddesi var.

Bunlardan ilki Avrupa savunması. AB, bu alanda yeni bir sayfa açmayı planlıyor.

İkinci konu ise ABD'nin askeri yardımı askıya aldığı, askeri istihbarat paylaşımını kestiği Ukrayna'ya destek.

AB liderlerinin işi iki konuda da oldukça zor.

Amerikan yönetiminin Avrupa ile ABD arasındaki ilişkileri temelinden sarsan ve Ukrayna'da 2022'den bu yana izlenen politikayı neredeyse tam tersine çeviren adımları AB'yi ciddi şekilde zorluyor.

Birlik başkentleri İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra oluşturulan düzenin ve ABD'yle kurulan sıkı ilişkilerin eski formatta sürmesinin artık çok kolay olmadığı gerçeğiyle karşı karşıya kaldı.

AB'nin savunma alanında daha özerk olması ve kendi ayakları üzerinde güçlü bir şekilde durabilmesinin gerekliliği yıllardır tartışılan bir konu.

Yoğun tartışmalara karşın bu konuda belirgin şekilde fark yaratabilecek somut ve kapsamlı adımlar atıldığını söylemek kolay değil.

800 milyar euroluk öneri

Brüksel'deki zirvede bu alanda sözden eyleme geçilmesi hedefleniyor. Bu bağlamda AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in, 4 Mart'ta açıkladığı 800 milyar Euro'luk Avupa'yı Yeniden Silahlandır paketi tartışmalarda önemli yer tutacak.

Von der Leyen yıllara yayılacak bu paketin bir unsuru olarak üye ülkelerin savunma harcamaları için kaynak yaratma amaçlı 150 milyar Euro'luk ortak AB borçlanması da önerdi.

Ortak borçlanmayla, hava ve füze savunması, topçu sistemleri, füzeler, mühimmat ve insansız hava araçlarına karşı sistemler gibi ihtiyaçların karşılanmasında maliyetlerin düşürülmesi ve birlikte çalışabilirliğin artırılması hedefleniyor.

AB, Ukrayna'daki yeni gerçeklere uyabilecek mi?

Savaşın başlangıcından bu yana Ukrayna'da ABD'yle birlikte hareket eden AB, ekonomik ve askeri imkanlarını seferber etmiş durumda.

Bu yaklaşım, bir iki ülke dışında, şu ana kadar pek sorgulanmıyordu. ABD Başkanı Donald Trump'ın tavrı, AB'nin bu konudaki hesaplarını da altüst etti.

Liderler, Brüksel'deki zirvede her şeyden önce oluşan yeni durumu tartacaklar.

Bu zirveden de Ukrayna'ya öngörülebilir askeri ve siyasi destek sözü çıkacak.

Bununla birlikte, birden fazla bilinmeyen karşısında takınılacak tavır netleştirilmeye çalışılacak.

Liderler, Ukrayna'da barış için müzakerelere geçme ihtimali, başlaması halinde müzakerelerden ateşkes çıkma ihtimali, ateşkes sonrası muhtemel bir barış anlaşmasına Avrupa'nın katılımı, güvenlik garantileri, olası barış anlaşması sonrasındaki durum gibi konulara da eğilecekler.

Bu alandaki tartışmalar şu aşamada çok bilinmeyen olduğu için prematüre olarak değerlendirilse de mevcut konjonktür tartışma yapılmasını kaçınılmaz kılıyor.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'nin de zirve için Brüksel'de olması bekleniyor.

Türkiye de bilgilendirilecek

Son dönemde savunma ve Ukrayna söz konusu olduğunda Türkiye'ye bakışa ilişkin olarak şu ana kadarki tavrından farklı bir çizgiye gelen AB, zirve sonrasında da pek olağan olmayan bir adım atacak.

AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Türkiye, İngiltere, İzlanda ve Norveç'i, "AB dışı ortaklar" sıfatıyla, videokonferans yöntemiyle bilgilendirecekler.

Zirvenin sonuçlarının iletileceği bilgilendirmede bu ülkelerin görüşleri de alınacak.