Trabzon’da Saadet Partisi, AKP seçmenini ‘Hayır’a ikna edebilir mi?

Doğu Karadeniz'in en büyük kenti Trabzon, milliyetçi ve muhafazakar oyların yoğun olduğu yerler arasında.

Kent sokaklarında AKP'nin afişlerinin ağırlığı hissediliyor.

Şehir meydanının bir tarafında AKP İl Merkezi, diğer tarafında ise AKP Seçim Koordinasyon Merkezi, hem afişler hem de ekranlarla donatılmış durumda.

Meydanda 'Hayır'ın göze çarptığı tek yer ise hem CHP'nin hem Saadet Partisi'nin ofisinin olduğu bir iş merkezi.

Meydanın köşesinde yer alan üst geçitte dört erkekten oluşan "Evet" afişine "Hayır"cılar küçük kız çocuğunun yer aldığı afişle yanıt vermiş.

Karadeniz'in Samsun'dan sonra en kalabalık ikinci ili olan Trabzon'da sağ partilerin oylarının toplamı yüzde 80'i aşıyor.

1 Kasım 2015'te de AKP yüzde 67, MHP de yüzde 13 oy alarak bu oranı yine yüzde 80'e taşımıştı.

Böyle bir ortamda, HDP nasıl faaliyet yürütüyor? Bunu Trabzon'da son iki genel seçimde HDP'nin birinci sıradan milletvekili adayı olan Hüseyin Taka'ya soruyorum.

Aynı zamanda HDP Parti Meclisi Üyesi Hüseyin Taka, 1 Kasım'dan sonra partilerinin ciddi baskı ve tehditlerle karşılaştığını söylüyor.

Can güvenliği olmamalarına rağmen faaliyetlerine devam ettiklerini belirten Taka, "Güvenlik için emniyetle görüşmek istiyoruz, görüşmüyorlar. Burada HDP'yi meşru görmeme gibi bir devlet politikası var" diyor.

Buna karşı aldıkları önlem ise güvenli alanlarda, kapalı mekanlarda çalışmalar yapmak.

HDP adına yürüttükleri faaliyetleri evlerde gerçekleştiriyorlar. Hayır diyen siyası partileri bir araya getiren "Hayır Buluşması" içinde ise parti olarak değil, birey olarak çalışıyorlar.

Taka'ya göre yalnızca resmi kurumlar değil, bölgedeki halk da kendilerine soğuk davranıyor, selam vermemeye başlayanlar var. Bunun nedeninin iktidar tarafından hedef gösterilmeleri olduğunu söylüyor.

Taka, HDP için bir ofis açamadıkları gibi HDP içindeki Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi gibi partilerin ofislerinin kira sözleşmelerinin mal sahipleri tarafından yenilenmediğini belirtiyor.

Hüseyin Taka, kendilerinin yanı sıra Trabzon'daki Kürt seçmenin de baskı altına alındığını söylüyor. 7 Haziran 2015'te aldıkları 6 bin oyun 2 bininin geldiği Kürt mahallelerinde 1 Kasım'da bin seçmenin korktuğu için sandığa gidip oy kullanamadığını belirtiyor Taka.

"Türkiye maalesef kutuplaştırıldı, yetmedi düşmanlaştırıldı" diyor.

Taka'ya göre Trabzon'un en büyük sorunu işsizlik ve devlet, gelecek beklentisi kalmayan gençlerin tepkilerini ırkçı bir noktaya çekmeye çalışıyor.

"Evet"in heyecanı kalmadığını ama "Hayır"da heyecan olduğunu söyleyen Hüseyin Taka, kentte iki tarafın da yüzde 40'lık kemik oyu olduğunu, sonucu yüzde 20'lik kararsızların belirleyeceğini düşünüyor. "Biz Trabzon'da kafa kafayaysak Türkiye'de 'Hayır' üstündür" diyor.

AKP İl Başkanı Haydar Revi ise HDP'nin iktidara yönelik suçlamalarının asılsız olduğunu söylüyor ve bu açıklamaları "çok komik" diye nitelendiriyor:

"Hiç kimseyle bir işimiz yok. Ben sahada HDP'li falan görmedim. Böyle bir şey bahse konu bile değil".

Trabzon'da HDP'ye gösterilen tepki için ise "ben onların yerinde olsam gider bir aynaya bakarım önce" diyor ve ekliyor:

"Faaliyetlerini yürütmeleri için bir engel yok. Ama bir vatandaştan kiralayacak yer istiyorlarsa ve mülk sahibi vermiyorsa kendilerini bir sorgulasınlar derim."

Trabzon, Saadet Partisi'nin (SP) de güçlü olduğu kentlerden.

SP Trabzon İl Başkanı Cevat Kurt, "Milli Görüş için Trabzon İstanbul'dan sonra en önemli ikinci şehirdir" diyor.

2014 yılında, baraja takılma endişesi olmadan oy verilen İl Genel Meclisi seçiminde AKP yüzde 54, MHP yüzde 22, Saadet Partisi ise yüzde 6 oy almıştı.

Genel seçimde Saadet'in oyları AKP'ye kaysa da Kurt, "Saadet Partisi'nden bu referandum, AK Parti bir çivi sökemez" diyor.

2 bin 500 partiliyle sahada olduklarını ve en kalabalık toplantıları yaptıklarını belirten Cevat Kurt, referandumda AKP tabanını önemli ölçüde etkilediklerini söylüyor.

Kurt "Saadet'in 'Hayır'ı biraz daha farklı bir 'Hayır' " derken, "Hayır" oylarında yaşanan artışın arkasında Saadet Partisi'nin olduğunu savunuyor ve ekliyor:

"Saadet Partisi aldığı oyla ölçülecek bir parti değildir. Bizim oyumuz 1 Kasım'da 0.7 ama referandumda verdiğimiz 'Hayır' kararımızla Elhamdülillah Türkiye'de 7 şiddetinde deprem oldu."

ABD'de başkanlık sistemi olmasına rağmen bir yargıcın göçmenlerin seyahatini kısıtlayan başkanlık kararnamesini engelleyebildiğini belirten Cevat Kurt, Türkiye'de böyle bir olay olsa yargıcın görevden alınabileceğine dikkat çekiyor.

Trabzon'da en büyük sorunun işsizlik olduğunu vurgulayan Kurt, "Siz Trabzon'un evladına iş vereceksiniz de parlamenter sistem mi buna engel olmuş" ifadelerini kullanıyor.

Sokaklarda asılan pankartların da söküldüğünü belirten Kurt, bunun yanlış olduğu konusunda AKP'yi uyarıyor.

Son 15 günde yoğunlaşacak faaliyetlerinin sonunda Trabzon'da halkın yüzde 40'ından fazlasının "Hayır" oyu kullanacağını, Türkiye'de ise "Hayır" oylarının önde olduğunu tahmin ediyor.

Fakat iki taban arasındaki geçişkenlik diğer yöne doğru da olabilir.

AKP İl Başkanı Haydar Revi ise sahada yaptıkları çalışmalarla Saadet Partisi seçmenlerini de etkilediklerini, Saadet'ten de evet oyu kullanacak insanlar olduğunu söylüyor ve ekliyor:

"Saadet Partisi İl Başkanı hayal görüyor."

Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu'nun kuzey bölgelerinin AKP'nin en başarılı olduğu bölge olduğunu vurgulayan Revi, bu başarılarını referandumda daha da yukarı taşıyacaklarını söylüyor:

"Bu bölge en başarılı bölge olacak."

Diğer partilerden gelen pankart indirme eleştirilerine de değinen Haydar Revi, bugüne kadar kimsenin pankartını indirmediklerini söylerken "Şimdi tabii cumhurbaşkanımız geliyor bununla ilgili, gelişiyle gidişiyle ilgili duyurularımız oluyor, o duyuruları asarken belki ufak tefek şeylerde kaymalar olabilir yani" diyor.

Trabzon'da Karadeniz Teknik Üniversitesi'nin (KATÜ) varlığı da kentteki genç nüfusu artırıyor.

Gençlerin referandumdaki tercihlerini ve üniversitedeki propaganda süreçlerini konuşmak için Gençlik Muhalefeti üyeleriyle buluşuyorum.

Havva Gümüşkaya, KATÜ'de iktisat okuyor. Son sınıf öğrencisi olan Gümüşkaya öğrenciler arasında "Hayır"ın ağırlıkta olduğunu söylüyor.

Üniversitede olan 90 kuşağının hem eğitim sisteminde yaşadıkları hem de yaşam alanına yönelik müdahaleler nedeniyle bu referandumda hayır diyeceğini belirten Gümüşkaya, iktidarın gençliğin tek sorununun seçilebilme sorunuymuş gibi davranmasının inandırıcılığının kalmadığı görüşünde:

"Gençlerin zaten önünde bir sürü engeller var, hayata dair, geleceğe dair aşması gereken barajlar var, evet çıkarsa bu barajların azalacağını değil artacağını düşünüyorum.

"15 yıl içerisinde üniversite mezunu işsizlerin sayısı arttı ve buna da bir çözüm üretilmiyor. En fazla geçici istihdamla yok etmeye çalışıyorlar bu işsizliği ama bunun gerçekliği yok."

AKP Trabzon İl Gençlik Kolları Başkanı Halim Yılmaz ise gençliğe dair farklı bir tablo çiziyor.

"Çok iyi durumda Trabzon gençliği, çok iyi durumda Rabbimize hamd-ü senâlar olsun" diyen Yılmaz gençlerin "sandıkları patlatacağını" söylüyor.

Referandum sürecinde gençlerin daha şuurlu baktığını, sorduğunu ve sorguladığını belirten Yılmaz, "Hayır"ı savunan gençleri ikna edebildiklerini anlatıyor:

"Gerekçelerini anlattığınız zaman, bazı duvarlar örmediyse etrafına, mantıklı bir genç 'Aaa bu dediğiniz çok doğru söylüyorsunuz, bu dediğiniz çok doğru. O zaman biz millet doğrultusunda, memleket doğrultusunda evet vermeliyiz. 2023 için, 2053 için, 2071 için, bu sizin dediğiniz doğru' diyor.

"Bunu CHP'li kardeşlerimiz de diyor, Saadet Partili kardeşlerimiz de diyor."

AKP'nin seçilme yaşını 25'e indirmesinin ardından bugün 6'sı HDP'den, 2'si AKP'den, 1'i de CHP'den olmak üzere 550 vekilden 9'unun 25-30 yaş aralığında olduğunu hatırlatan Yılmaz, seçilme yaşının 18'e inmesiyle birlikte 18-25 arasında gençlerin de meclise gireceğini, bu gençlere "Siz kenarda durun, siz siyasete gelmeyin" denemeyeceğini belirtiyor.

Trabzon genciyle yaşlısıyla referanduma hazırlanıyor.

"Hayır"ı savunanlar, yüzde 6'lık bir potansiyeli olan Saadet Partisi'nin de etkisiyle oylarını yüzde 40'ın üzerine taşımayı umuyor.

"Evet"i savunanlar ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın toplu açılış töreninin rüzgarıyla kararsızları yanına çekebilmeyi hedefliyor. Referanduma iki hafta kala yoğunlaşmaya başlayacak çalışmalar Trabzon'da kazananı değiştirmese bile ne kadar farkla kazandığını belirleyebilir.