Eski Maden Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Torun, Torba Yasa’da maden işçisinin mesai saatlerinde iyileştirme yapılmadığını söyledi. Torun, “Maden işçilerinin 36 saate düşürüldüğünü iddia eden AKP, bu saati sadece yeraltıyla sınırlamakta 9 saat yer üstünde çalışmayı ekleyerek maden işçilerinin çalışma saatlerini 45 saatte tutmaya devam etmektedir” dedi. Torun, Torba Yasa'da ile “Daha çok Soma, daha çok Torunlar katliamının zeminleri hazırlanıyor” diye konuştu.
TMMOB Yönetim Kurulu Üyesi, Maden Mühendisleri Odası eski Başkanı Mehmet Torun, Torba Düzenlemesini T24'e değerlendirdi.
‘Torba, sermaye ve rant çevrelerinin ihtiyaçlarına göre hazırlanmış’
6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun yani kamuoyu tarafından bilinen adıyla Torba Yasa 10 Eylül 2014 tarihinde iktidar oylarıyla kabul edildi. Sermaye ve rant çevreleri için kolaylaştırıcılık amacıyla hazırlanan Torba Yasa, devletin bazı kamu alacaklarından vazgeçmesi yani sermayeye hibe etmesini kapsıyor.
‘Vahşi kölelik düzenini taşeronluk ekseninde yeniden inşa ediyor’
AKP şimdiki "torbasıyla" birlikte hukuk ilkelerini ve emekçilerin iş güvencelerini bir kez daha yok saymakta 19.yüzyılın vahşi kölelik düzenini taşeronluk ekseninde bugün yeniden inşa etmenin adımlarını hızlandırmaktadır.
‘Taşeronluk kalıcı hale geliyor’
Yasa, daha çok Soma, daha çok Torunlar katliamının zeminleri hazırlanıyor. Taşeron çalışma biçiminin acı bir sonucu olarak yaşanan ve 300'ün üzerinde maden işçisinin yaşamını yitirdiği Soma Katliamı'nın ardından maden işçilerinin hakları ve çalışma koşullarına yönelik sözde iyileştirmeler içereceğine ilişkin vaatler yasada yer almamaktadır.
Yasada yer alan Soma ile taşeronluğa ve iş cinayetlerine karşı yükselen isyanı bastırmak adına işçiler lehine yapılan düzenlemeler, azgın kar dürtüsüyle işçilerin yaşamlarına susamış maden patronlarına tanınan ayrıcalıkların yanında neredeyse sıfır noktasındadır.
‘Taşeron işçilerin hukuki hak arama yolları kapatılıyor’
Mevcut durumda asıl işi yapan ama taşeron olarak çalıştırılan işçinin muvazaalı yani hileli durumuna ilişkin işçinin aleyhine düzenlemeler yapılmıştır. Mevcut durumda işçinin doğrudan muvazaalı durumuna ilişkin dava açması veya iş müfettişlerince incelenmesi aracılığıyla sorunun tespit edilmesi ile işçi ilk işe başladığı tarihten bu yana asıl işverenin işçisi olarak sayılabiliyor, haklarını alabiliyordu. AKP'nin torba yasa içine koyduğu maddelerle artık işçinin muvazaayı tespit ettirmesinin yolu zorlaştırılıyor, işverene, Yargıtay yolu açılarak hakların kazanımına ilişkin bu davaların süreleri ve süreçleri uzatılıyor.
Bugüne kadar geniş zamana yayılarak sonuçlanmasının önüne geçilen bu davalar şimdi yasal yollarla işçi aleyhine zorlaştırılmaktadır. Taşeron işçilerin haklarını geri alabilecekleri yollar şimdi bu yasayla yasal olarak kapatılmaktadır.
‘Maden işçilerinin mesai saati aslında değişmedi’
Soma katliamının ardından gündeme gelen maden işçilerinin uzun mesai saatlerinde çalıştırılmasına ilişkin Torba Yasa'da hiçbir iyileştirmeye dönük madde yer almamaktadır. Maden işçilerinin 'çalışma süresinin haftada 45 saatten 36 saate düşürülmesi' talebinin 36 saate düşürüldüğünü iddia eden AKP, bu saati sadece yeraltıyla sınırlamakta, 9 saat yer üstünde çalışmayı ekleyerek maden işçilerinin çalışma saatlerini 45 saatte tutmaya devam etmektedir.
‘İşçilerin kıdem tazminatı haklarının verilmesini fiilen ortadan kaldıran koşullar getirildi’
Torba yasada bundan böyle yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacağına ilişkin düzenleme yer almaktadır. Oysa zaten İş Kanunu'nda taşeron işçilerin kıdem tazminatları alt işverence ödenmediği takdirde-dava açmaya gerek olmadan-asıl işverence ödenmesine ilişkin hakkı içermektedir. Bugüne kadar ihlal edilen bu yasa bugün Torba'nın içinde yeni bir düzenlemeymiş gibi kamuoyuna sunulmaktadır.
‘Madenler özel şirketlere verilmeye, taşeronluk yasaklanmadığı süreci’
Bu yasanın uygulanmasını, yani taşeron işçilerin kıdem tazminatı haklarının verilmesini fiilen ortadan kaldıran koşullar ise en çıplak haliyle ortadadır. Özelleştirme-rödovans modeli kapsamınca özel şirketlere havale edilen madenler yasadan sonra maden ocaklarına kilit vurmuşlardır. Zonguldak'ta faaliyet gösteren 22 özel kömür işletmecisi, kendilerine ek maliyet getireceği gerekçesiyle üretimi durdurma kararı almış, 4500 işçi işsiz kalmıştır.
Madenler özel şirketlere verilmeye, taşeronluk sistemi yasaklanmadığı sürece, işçinin kıdem tazminatı gibi birçok hakkının sağlanmasına yönelik her söylem sahte kalmaya devam edecektir.
