TBMM Genel Kurulu’nda “Kürdistan vekiliyim” diyen HDP Şanlıurfa Milletvekili Osman Baydemir’in sözlerinden dolayı verilen iki birleşim uzaklaştırma, ödenek ve yolluktan üçte iki oranında kesme cezası son yapılan değişiklikle uygulamaya konulan iç tüzük kaynaklı. AKP ve MHP’nin ortaklığında hazırlanan Meclis iç tüzüğünün ‘geçici çıkarmayı’ düzenleyen 161. Maddesinden verildi. Söz konusu madde, Anayasa’nın ilk 4 maddesine atıfta bulunuyor ve Türk milletinin tarihine ve ortak geçmişine aykırı hareket edilemeyeceğine hükme bağlıyor. Geçici çıkarma cezası alan bir milletvekilinin ödenek ve yolluğunun üçte ikisi kesiliyor. Buna göre, Baydemir 11 bin lira para cezası ödeyecek.
Baydemir’e Paylan cezası uygulanmadı
TBMM Gene Kurulu’nda 2017 yılının ilk ayındaki görüşmelerde HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan, 1915-1925 arasında Ermeni, Süryani gibi halkların felaketini anlatırken ‘soykırım’ kelimesi yüzünden üç oturuma katılmama cezası ile tutanaktan çıkarma cezası verilmişti. Osman Baydemir bugünkü konuşması tutanaktan çıkırılmayacak.
Baydemir’e ceza getiren iç tüzük hükümleri şöyle.
Meclisten geçici çıkarma
MADDE 161- Meclisten geçici olarak çıkarma cezası aşağıdaki hallerde verilir:
1. Aynı birleşim sırasında üç kere kınama cezasına uğramak;
2. Bir ay içinde beş kere kınama cezası almak;
3. Görüşmeler sırasında Cumhurbaşkanına, Türkiye Büyük Millet Meclisine, Başkanına, Başkanlık Divanına, Başkanlık görevini yerine getiren Başkanvekiline, milletvekiline, Türk Milletinin tarihine ve ortak geçmişine, Anayasanın ilk dört maddesinde çerçevesi çizilen Anayasal düzene hakaret etmek ve sövmek, Türkiye Cumhuriyetinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü esasında Anayasada düzenlenen idari yapısına aykırı tanımlamalar yapmak;
4. Görüşmeler sırasında halkı veya Devlet kuvvetlerini yahut kamu organ, kuruluş ve görevlilerini kanun dışı hareketlere, ayaklanmaya veya Anayasa hükümlerini bozmaya teşvik veya tahrik etmek;
5. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna ve komisyonlara silahlı olarak girmek;
6. Meclis yapıları yahut eklentileri içinde yasak bir eylemde bulunmak;
7. Fiili saldırıda bulunmak.
Meclisten geçici çıkarma cezasının sonuçları
MADDE 162- Meclisten geçici olarak çıkarma cezası, en çok üç birleşim için verilir.
Bu ceza, verilir verilmez derhal yerine getirilir. Bu cezaya uğrayan milletvekili cezasının yerine getirilmesine karşı gelirse, Başkan, oturumu derhal kapatarak o milletvekilinin salondan çıkartılmasını idare amirlerinden ister.
Bu cezaya çarptırılan milletvekili, Türkiye Büyük Millet Meclisinin Genel Kurul, komisyon, Başkanlık Divanı ve Danışma Kurulu çalışmalarına cezası süresince katılamaz.
Disiplin cezalarında savunma, özür dileme ve kesinti
MADDE 163- Kınama ve geçici olarak Meclisten çıkarma cezaları Başkanın teklifi üzerine Genel Kurulca görüşmesiz, işaret oyu ile kararlaştırılır.
Böyle bir cezaya uğratılması teklif edilen milletvekilinin savunmasını yapmak yahut bunu bir arkadaşına yaptırmak hakkıdır.
Kınama ve geçici olarak Meclisten çıkarma cezaları, tutanak özetine geçirilir.
Geçici olarak Meclisten çıkarma cezasına uğrayan bir milletvekili izin alıp kürsüden açıkça af dilerse izleyen birleşimden itibaren Meclise girmek hakkını kazanır.
Kınama cezasına çarptırılan milletvekilinin bir aylık ödenek ve yolluğunun üçte biri, Meclisten geçici olarak çıkarma cezasına çarptırılan milletvekilinin bir aylık ödenek ve yolluğunun üçte ikisi kesilir.
Disiplin cezaları Bakanlar Kurulu üyeleri hakkında da uygulanır.
