Tarladan 2 liraya çıkan salatalık, iki komisyoncu ve bir tüccarın elinden geçtikten sonra markete 16-18 liraya giriyor. Market kendi kârını üzerine koyarak kilosunu 25-30 liradan satışa çıkarıyor. Üretici ise “Biz direkt olarak markete ürünü satamıyoruz. Büyük bir rant var ve bu zinciri kırdırmazlar. Fiyatlar hallerde belirleniyor. Market de kârını koyunca fiyat bu oluyor” diyor.
Salatalık, 2 komisyoncu ve bir tüccardan geçiyor
Hükûmet temel gıda ürünlerinde KDV indirimine gitmesine rağmen, fiyatlarda dişe dokunur düşüş yaşanmadı. Bunun altında yatan en büyük sebebin hallerdeki komisyoncuların ve zincir marketlerin fahiş kâr marjlarının olduğu düşünülüyor. Türkiye gazetesinin haberine göre, örneğin Antalya’daki üreticiden kilosu 2-3 TL’ye çıkan salatalık, 2 komisyoncu ve bir tüccardan geçtikten sonra İstanbul’daki markete 18-20 liraya giriyor. Market de kârını üzerine koyduğunda rakam 30 lirayı buluyor. Antalya’ya göre, ulaşımda avantajlı bulunan Bursa’nın salatalık ve domatesi de İstanbul’da 30 liraya satılıyor.
Doğrudan alım yapan marketler ucuza satmak yerine piyasada oluşan şişirilmiş fiyatlardan satıyor
Doğrudan tarladan alım yapan bazı büyük marketler ise ürünü ucuza satmak yerine piyasada oluşan şişirilmiş fiyatlardan tezgâha koyuyor. Pazarcılar da ürünü hâlden aldığına göre değil, marketle kıyas yaparak fiyatlandırıyor.
“Hal Yasası çıkmadan meyve-sebze fiyatlarındaki fırsatçılığı önlemek mümkün değil”
İstanbul Ziraat Odası Başkanı Ömer Demir, konuyla ilgili yaptığı açıklamada “Hal Yasası çıkmadan meyve-sebze fiyatlarındaki fırsatçılığı önlemek mümkün değil. Hem marketler hem de hallerde ciddi anlamda oyunlar dönüyor. Alanya’da 2 TL’ye çıkan bir salatalığın 25 liraya markette satılmasının izahı yok. Bunun ne maliyet artışları ne de döviz ile ilgisi var. Ortada açıkça bir soygun var. Deniliyor ki ‘Gübre, ilaçlama, sulama maliyetleri arttı’ Tamam da, bu çiftçiyi ilgilendiren bir durum. Zaten maliyet artışları olmasının ardından sen çiftçiden 2 TL’ye almışsın. Bunu halciler veya marketlerin konu etmesi deli saçmalığı. Ama bakıyorsun, 2 TL’lik salatalık, halde 18 lira, markette 25-30 lira olmuş. Görünen köy kılavuz istemez” dedi.
Salatalığın zam yolculuğu
Antalyalı üretici tarladan salatalığı 2 liraya halde komisyoncuya teslim ediyor.
Antalya halinden İstanbul’a gidene kadar kilogram başı maliyetler
İşçilik: 50 kuruş
Ambalajlama: 1,5 lira
İşletme giderleri: 1 lira
Haldeki komisyoncu kârı: 3 lira
Ürün İstanbul haline geldikten sonraki kilogram başı maliyetler
Nakliye: 3 lira
Hamaliye: 50 kuruş
Haldeki komisyoncu kârı: 3 lira
KDV: %1 (Güncel olan)
Markete geliş 16-18 lirayı buluyor. Burada en az 6-10 lira kâr marjı ekleniyor. Ürünün fiyatı 30 liraya dayanıyor.
|