Türkiye'de sağlıklı popülasyonda talasemi (Akdeniz anemisi) taşıyıcılığının yüzde 2.1 olduğu ve yaklaşık 1 milyon 300 bin taşıyıcı ile 4 bin 513 civarında hasta bulunduğu bildirildi. Hastalığın tedavisinde kemik iliği naklinin halen "tek küratif tedavi yöntemi (bir hastalığın aktif yöntemlerle tedavisi) olduğu ve başarı oranının yüzde 58-91 arasında bildirildiği" kaydedildi.
Dışkapı Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi ve Hematoloji Klinik Şefi Prof. Dr. Bahattin Tunç, yaptığı açıklamada, her yıl 8 Mayıs Dünya Talasemi Günü'nde, bu konuda farkındalığı artırmak için çeşitli etkinlikler düzenlendiğini söyledi.
Talasemi'nin önlenebilen kalıtsal bir kan hastalığı olduğunu vurgulayan Tunç, hastalığın tüm Akdeniz ülkelerinde önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu belirtti.
Tunç, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünyadaki talasemi taşıyıcılık oranının yüzde 5.1 olduğunu ancak bu oranın ülkelere göre değişiklik gösterdiğini belirterek, "Türkiye'de sağlıklı popülasyonda talasemi taşıyıcılığı yüzde 2.1 olup, yaklaşık 1 milyon 300 bin taşıyıcı ve 4 bin 513 civarında hasta bulunmaktadır" dedi.
Sürekli kan nakli ve düzenli tedavi gerektiriyor
Talasemi taşıyıcılığı ve talesemi major olmak üzere hastalığın iki tipi olduğu bilgisini veren Tunç, şunları kaydetti:
"Talesemi taşıyıcılığı, bir talasemi geninin taşınması anlamına gelir. Talasemi taşıyıcılarının büyük çoğunluğu bu hastalığı taşıdıklarını bilmezler. Taşıyıcılık herhangi bir rahatsızlığa neden olmaz ve tedavi gerektirmez. Taşıyıcılar genellikle talasemi hastası bir çocuk sahibi olduklarında ya da özel kan testi yaptırdıklarında durumu öğrenirler.
Taşıyıcılar, hastalık genini kendilerinden sonraki nesillere taşımaya devam ederler. Bu nedenle bireylerin taşıyıcı olduklarını, bir başka taşıyıcı ile evlenmeleri halinde hasta çocuk sahibi olabileceklerini bilmeleri oldukça önemlidir. Eşlerden birinin talasemi taşıyıcısı olmasının bir sakıncası yoktur."
Tunç, hastalığın ağır formunun "Talasemi Major" olarak tanımlandığını ifade ederek, "Olgular, 3-4 aylıkken başlayan, sürekli kan nakli gerektiren çok ciddi kalıtsal bir kan hastalığıdır" dedi. Hastaların, yaşamın ilk bir yılında derin kansızlık, solukluk, karın şişliği belirtileri ile hastaneye başvurduklarını belirten Tunç, "Hastalıkta, karaciğer ve dalak büyüklüğü belirgindir. Halsizlik, iştahsızlık, huzursuzluk vardır. Yüz ve kafa kemiklerinde değişiklik nedeniyle tipik bir yüz görünümü ortaya çıkar" diye konuştu.
Tunç, talasemi hastalarının hayatları boyunca kan naklinin dışında düzenli tedavi görmeleri gerektiğini, uygulanan tedavilerin de zor ve pahalı olduğunu söyledi.
Talasemili hastalarının, kalp, karaciğer ve hormonal bozukluklar bakımından yakından izlenmesi gerektiğine dikkati çeken Tunç, "Kemik iliği nakli halen tek küratif tedavi yöntemidir. Başarı oranı yüzde 58-91 arasında bildirilmektedir" dedi.
Tunç, tedavinin kesinlikle ihmal edilmemesi gerektiğinin altını çizerek, "Bundan da önemlisi riskli bölgelerde yaşayan gençlerin mutlaka evlilik öncesi talasemi testi yaptırmaları gereklidir" uyarısında bulundu.
Başkentte evlilik öncesi talasemi testi yaptırmak zorunlu
"Kalıtsal Kan Hastalıkları Mücadele Kanunu"na dayanılarak hazırlanan "Hemoglobinopati Kontrol Programı Yönetmeliği" 24 Ekim 2002 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Ankara Valisi'nin başkanlığını ve Ankara İl Sağlık Müdürlüğünün sekretaryasını yaptığı İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulunun 25 Mayıs 2005 tarihli kararında, başkentte evlenmek üzere başvuran tüm çiftlere talasemi tarama testi zorunlu hale getirildi.
Ankara İl Sağlık Müdürlüğünden alınan bilgiye göre, çalışmalar kapsamında, Ankara'da toplam 53 kurumda yeni evlenecek çiftlere evlilik öncesi danışmanlık hizmetleri ücretsiz veriliyor. Ayrıca 37 birinci basamak sağlık kurumundan da talasemi testi için kan alınarak 6 merkezde toplandıktan sonra Ankara Talasemi Tanı Merkezi'ne ulaştırılarak talasemi taraması yapılıyor. 2008'de başkentte toplam 65 bin 881 kişiye talasemi taraması yapıldı.
(AA)
