Türkiye medyasının en kıdemli isimlerinden T24 yazarı Hasan Cemal ile T24'ün kurucusu ve Genel Yayın Yönetmeni Doğan Akın'ın sürekli basın kartları iptal edildi. Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü'nün resmi internet sitesinde yer verilen karar için herhangi bir bildirim yapılmadı, gerekçe belirtilmedi.
Cemal ve Akın'ın basın kartlarının, "Basın Kartı Yönetmeliği değişikliği ile getirilen üç yıllık genel geçerlilik süresi sonunda yenileme başvurusu yapmama" gibi bir gerekçeye de dayandırılmış olabileceği yorumları yapılırken Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı (TGC) Turgay Olcayto, "Ancak bu değişikliğin üzerinden üç yıl geçmedi. Ayrıca sürekli basın kartı, adı üzerinde, süresizdir, herhangi bir süre öngörülemez" dedi.
Yaklaşık 3,5 ay önce ilan edilen olağanüstü hâl sürecinde aşamalı olarak yüzlerce basın kartlı iptal edildi. Son olarak T24 yazarı ve Bağımsız Gazetecilik Platformu P24'ün kurucu başkanı Hasan Cemal ile T24 Genel Yayın Yönetmeni Doğan Akın'ın sürekli basın kartlarının iptal edildiği de ortaya çıktı.
Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü'nün resmi internet sitesindeki (byegm.gov.tr) "Sorgulama" bölümünde kişisel bilgileri girildiğinde Cemal ve Akın'ın sürekli basın kartları için "İptal edilmiş" ifadesine veriliyor. Sorgulama bölümünde, gerçek duruma aykırı olarak, Hasan Cemal'in de, Doğan Akın'ın da basın kartı taşıma süresinin 3 yıl 20 gün olduğu kaydı yer alıyor.
Sitede başka herhangi bir açıklama bulunmuyor.
T24, Başbakanlık Basın Yayın Genel Müdürlüğü'ne gönderdiği yazıda, karar için neden tebligat yapılmadığını ve gerekçenin ne olduğunu sorarak bilgi talep etti, ancak yanıt alamadı.
Basın Kartı Yönetmeliği ne diyor?
Geçen yıl ağustos ayında değiştirildikten sonra Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Gazeteciler Sendikası tarafından iptal talebiyle idari yargıda dava edilen Basın Kartı Yönetmeliği'nin 25. maddesine göre sürekli basın kartları, ancak "basın meslek onurunu zedeleyecek iş, davranış veya alışkanlık sahibi olmak; kamu hizmetlerinden yasaklanmak; şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, yalan tanıklık, yalan yere yemin, iftira, suç uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikap, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma suçları" söz konusu olduğunda Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü'nün teklifi üzerine Basın Kartı Komisyon'nun kararı ve genel müdürün onayıyla iptal edilebiliyor.
Yönetmeliğin 40. maddesinde ise "Göreve bağlı olarak düzenlenen basın kartlarının azami geçerlilik süresi üç yıldır" hükmü yer alıyor ve bu sürenin sonunda mesleğe devam bildirimi halinde basın kartının yenileneceği belirtiliyor.
TGC Başkanı: Sürekli basın kartı süresizdir
Basın Kartı Yönetmeliği'nin 4. maddesinde "ömür boyu verilen basın kartı" olarak tarif edilen sürekli basın kartı iptallerini eleştiren Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Turgay Olcayto, T24'e yaptığı açıklamada, sürekli basın kartları için süre öngrülemeyeceğini belirterek, "Adı üzerinde, sürekli basın kartı süresizdir" dedi.
2015 yılına kadar yaptığı Basın Kartı Komisyonu Başkanlığı'nı, Ağustos 2015'teki yönetmelik değişikliğini protesto ederek bıraktığını vurgulayan Olcayto, Hasan Cemal ve Doğan Akın'ın sürekli basın kartı iptalinin "3 yıllık genel geçerlilik süresi" gibi bir gerekçeyle iptal edilmiş olabileceği ihtimaline karşılık "Ancak bu değişikliğin üzerinden üç yıl geçmedi" yorumunu yaptı.
Yıllarca basın mesleğine hizmet etmiş gazetecilerin çeşitli gerekçelerle yapılan basın kartı iptalleriyle mağdur edildiklerini belirten Olcayto, TGC'nin verdiği "uluslararası basın kartı"nın Türkiye dışında geçerli olduğunun altını çizdi.
Olcayto, TGC ve TGS'nin Basın Kartı Yönetmeliği değişikliklerinin iptali için atıkları davanın sürdüğünü söyledi.
Basın Yayın Genel Müdürlüğü'nden cevap
Hasan Cemal ve Doğan Akın'ın sürekli basın kartlarının iptal edilmesiyle ilgili olarak "Hasan Cemal ve Doğan Akın’ın durumları incelendiğinde anılan tarihler arasında genel kart değişimine yönelik kart yenileme başvurusu yapmadıkları ve bu nedenle 20/06/2016 tarihi itibariyle kartlarının sistem tarafından otomatik olarak pasife alındığı/iptal edildiği görülmüştür" dendi.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
Bilindiği üzere, Genel Müdürlüğümüzce 2015 yılı içerisinde genel kart değişimine karar verilmiş, 10/11/2015-15/01/2016 tarihleri arasında buna yönelik başvurular alınmış ve gelen başvurular Basın Kartı yönetmeliğine uygunluk yönünden incelendikten sonra durumu uygun olanların basın kartları düzenlenerek Mayıs-Haziran 2016 döneminde dağıtımı yapılmıştır. Eski basın kartları ise 20/06/2016 tarihi itibariyle sistem tarafından otomatik olarak pasife alınmış/iptal edilmiştir. Bu bağlamda, Hasan Kaya Cemal ve Ahmet Doğan Akın’ın durumları incelendiğinde anılan tarihler arasında genel kart değişimine yönelik kart yenileme başvurusu yapmadıkları ve bu nedenle 20/06/2016 tarihi itibariyle kartlarının sistem tarafından otomatik olarak pasife alındığı/iptal edildiği görülmüştür. Adı geçenlerin, bu elektronik postamız tarihi itibariyle, sürekli nitelikte basın kartı taşıma hakları bulunmaktadır. Kartlarını alabilmeleri için Genel Müdürlüğümüz internet sitesi üzerinden “Mesleğe Geri Dönenler İçin Basın Kartı Başvurusu” ekranından başvuru yapmaları, başvuru yaparken kurum olarak “Sürekli Basın Kartı”, unvan olarak “Gazeteci/Journalist” seçeneklerini seçmeleri gerekmektedir.
Hasan Cemal: 47 yıllık gazeteci
Hasan Cemal 1944 yılında İstanbul'da doğdu. 1965 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun oldu. Gazeteciliğe 1969 yılında Ankara’da haftalık Devrim dergisinde başladı. Yeni Ortam dergisi, Anka Ajansı ve Günaydın gazetesinde çalıştıktan sonra 1973 yılında Cumhuriyet gazetesine girdi. 1981 yılına kadar Ankara Temsilciliği yaptığı Cumhuriyet gazetesini 1981-1992 yılları arasında Genel Yayın Yönetmeni olarak yönetti. Cumhuriyet gazetesi Cemal'in yönetimindeyken 1986’da Sedat Simavi Ödülü’nü kazanarak "yılın gazetesi" seçildi.
1992-1998 yılları arasında Sabah gazetesinin birinci sayfa yazarlığını yaptı. 1998'den 2013'e kadar yaklaşık 15 yıl boyunca Milliyet gazetesinde yazdı. Nokta dergisi 1989 Doruktakiler ve Türkiye Gazeteciler Cemiyeti köşe yazısı ödüllerini kazandı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti 2004 yılında da "Araştırma" ödülünü Hasan Cemal'in çalışmalarına verdi.
28 Şubat 2013'te Milliyet'in manşetinde yayımlanan "İmralı Zabıtları"nın yayınını savunduğu için dönemin başbakanı Tayyip Erdoğan'ın tepkisine hedef oldu. Milliyet yönetimi, "Başbakan'ı ve medya sermayesini sorgulamaktaki ısrarını" gerekçe göstererek yaklaşık 15 yıldır yazdığı gazetedeki köşesini kapattı.
Milliyet ile yolları ayrıldıktan sonra Mart 2013'te katıldığı T24'te yazmayı ve Eylül 2013'te kurulan Bağımsız Gazetecilik Platformu P24'ün başkanlığını sürdürüyor.
Harvard Üniversitesi Nieman Gazetecilik Vakfı Louis M. Lyons Gazetecilikte Vicdan ve Dürüstlük Ödülü'nü "hayatı boyunca basın özgürlüğünü savunmak için gösterdiği çaba nedeniyle" 2015 yılında Hasan Cemal'e verdi. Cemal, Türkiye'de bu ödülü alan ilk ve tek gazeteci oldu.
Türkiye Yayıncılar Birliği de, 2016 Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü'nü Hasan Cemal'e verdi.
Cemal'in yayımlanmış 12 kitabı, tarih sırasıyla şöyle:
- Tank Sesiyle Uyanmak (1986)
- Demokrasi Korkusu (1986)
- Tarihi Yaşarken Yakalamak (1987)
- Özal Hikâyesi (1989)
- Kimse Kızmasın Kendimi Yazdım (1999)
- Kürtler (2004)
- Cumhuriyet'i Çok Sevmiştim (2005)
- Türkiye'nin Asker Sorunu (2010)
- Barışa Emanet Olun (2011)
- 1915: Ermeni Soykırımı (2012)
- Delila - Bir Genç Kadın Gerilla'nın Dağ Günlükleri (2014)
- Çözüm sürecinde Kürdistan Günlükleri (2014)
Doğan Akın: T24'ün kurucusu
Doğan Akın, 1987 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni bitirdi. Gazeteciliğe, aynı yıl Cumhuriyet Ankara Bürosu'nda başladı.
Gece muhabirliği, belediye muhabirliği, siyaset muhabirliği, Başbakanlık muhabirliği ve parlamento muhabirliği görevlerinin ardından Cumhuriyet Ankara Haber Müdürlüğü'ne getirildi.
1997 yılında Milliyet Dergi Grubu Ankara Temsilcisi oldu. 1998'de Milliyet Gazetesi Ankara Haber Müdürlüğü'ne, 1999'da Milliyet Haber Merkezi Müdürlüğü'ne getirildi.
Milliyet Haber Merkezi'ni sekiz yıl yönettikten sonra 2008'de Doğan-Burda Dergi Grubu Yayın Direktörü oldu. Grubun ilk haber portalı Tempo24'ü kurup yayına geçirdi.
1 Eylül 2009'da, bağımsız internet gazetesi olarak kurduğu T24'ün yayınına başladı. Hiçbir kişi, kurum, şirket, örgüt ve hareketle ilişkisi bulunmayan T24, haberciliğin önüne hiçbir görüş ve inancı koymayan tyayın politikasıyla Türkiye'nin önde gelen haber mecralarından biri oldu.
Akın'ın yaptığı çalışmalar, 1993-2011 yılları arasında, Sedat Simavi Vakfı, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Bülent Dikmener ve Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik haber ödüllerine değer görüldü.
"Uçuran Holding - Tansu Çiller'in Can Sıkıcı Belgeseli" ve "İki Gözüm Ayşe - Sabahattin Ali'nin Yayımlanmamış Mektupları" adlı iki kitabı yayımlandı.
Halen, T24'ün genel yayın yönetmenliğini sürdürüyor.