Suriye'nin kuzeyindeki Mare kasabasında isyancılar, açtıkları aşırılıkla mücadele merkezinde, IŞİD (Irak Şam İslam Devleti) militanlarını 'tedavi etmeye' çalışıyor.
Fransız haber ajansı AFP, merkezi görüntüledi ve eğitime tabi tutulan eski militanlarla görüştü.
Kasım ayında kurulan merkezin resmi adı Suriye Köktenci İdeolojiyle Mücadele Merkezi.
Merkezde yaklaşık 100 eski militan kalıyor.
Kurumun kurucularından Hüseyin Nasır, merkezin ortaya çıkışını güvenlik ihtiyacıyla açıklıyor: "Bu merkezi kurduk çünkü IŞİD'in çöküşünden sonra Halep'in kuzey bölümlerinden birçok savaşçı geliyor ve bu kişiler güvenlik problem yaratıyor."
Merkezden kalanlardan bazıları gönüllü olarak programa katılım sağlarken bazıları ise hapis cezalarıyla birlikte burada terapi görüyor.
Eski militanlar üç gruba ayrılmış: Kısa dönemli IŞİD militanları, yoğun olarak çatışmaya girenler ve yabancı militanlar.
Nasır, tedavi sürecinin altı aya kadar sürdüğünü, gerekirse uzatıldığın belirtiyor.
Merkezdeki yönetici, avukat ve doktorlar isyancıların kurduğu mahkemelerle ortak çalışıyor.
Nasır, mahkemelere, bu kişilerin topluma uyum sağlayıp sağlayamayacaklarına dair bilgi aktarıldığını belirtiyor.
Merkezde hem grup terapileri hem de kişisel terapiler uygulanıyor; İslam hukuku, insan hakları ve psikoloji gibi dersler veriliyor.
2014 yılında IŞİD'e katılan, 23 yaşındaki Rakkalı Muhammed Hac Ahmed merkezde kalanlardan biri.
Ahmed, "Bir İslam devleti kurmayı hayal ediyordum. Ama şimdi aldığımız eğitimle bir zamanlar inandığımız şeyin neden yanlış olduğu konusunda aydınlanıyoruz" diyor.
Ahmed, merkezden ayrılmasına izin verilmesi durumunda nasıl bir hayat kuracağını bilmediğini belirtiyor: "Belki bir iş kurarım, eğitimime devam ederim. Belki de Avrupa'ya giderim."
Başka bir eski militan, 26 yaşındaki Iraklı Abdülkadir Derviş ise IŞİD'e katılmış olsa da Mars'tan gelmediğini söylüyor:
"Başta amacım İslam'ın zaferiydi ama belli bir süre sonra sivil hayatıma, topluma, akrabalarıma, çocuklarıma dönmeyi düşündüm.
"Ben toplumun önemli bir parçasıyım. Her ne kadar DAEŞ'e katılmış olsam da bir taştan ya da Mars'tan gelmedim".
Derviş ülkesine dönerse tutuklanmaktan korktuğunu bu yüzden Türkiye'ye gidebileceğini belirtiyor.
Derviş, önündeki sorunun toplumun kendilerini nasıl kabul edeceği meselesi olduğunu belirtiyor.
2016 yılında Türkiye üzerinden Suriye'ye geçen Ukraynalı Gazimetov ise IŞİD'in diğer Müslümanlara yönelik katliamları ardından örgütten kaçmaya karar verdiğini belirtiyor ve ekliyor:
"Kendimi bunlardan dolayı suçlu hissediyorum. Tabi ki sosyalleşmek ve sivil hayatıma dönmek istiyorum. Bu hayatı hayal ediyorum."
