Bora Ekmekci *
İşkur’un düzenlediği İşbaşı Eğitim Programı ile personelin altı aya kadar olan maaşını İşkur ödüyor. Bu programı düzenleyen şirketler, sonrasındaki altı aylık dönemde de sadece yarım net asgari ücret ödüyorlar.
İşkur’la birlikte düzenlenen İşbaşı Eğitim Programı ile hizmet ve bilişim sektörlerinde en fazla altı ay, diğer sektörlerde ise en fazla 3 aylık (asgari ücretle sınırlı olmak üzere) personel maaşını İşkur ödüyor. Bu program, il bazında bulunan toplam çalışan sayısının yüzde 30’u kadar düzenlenebiliyor ve şirketlere personel başına aylık 2 bin 384 liralık bir fayda sağlıyor.
İmalat sektöründeki 100 kişilik örnek bir şirket üzerinden incelersek, yüzde 30 kontenjan ile 30 kişilik kursiyer istihdam edebiliyor. 30 kişilik (yüzde 30’luk) bu kontenjandan tek bir seferde faydalanabileceği gibi, birden fazla program düzenleyerek de faydalanabiliyor. Bu kontenjan, bir defaya mahsus tanımlanan bir kontenjan olmadığı için program düzenlenmek istenen tarihte, toplam çalışan sayısının yüzde 30’undan mevcut devam eden programlardaki kursiyerler düşüldükten sonra kalan sayı kontenjan sayısı olarak belirleniyor. Yani, personel giriş ve çıkışı çok olan şirketlerde, neredeyse her ay bu yüzde 30’luk kontenjan kadar kursiyer istihdam edilebiliyor. Bu durumda da, (asgari ücretli bir personelin şirkete maliyeti olan) 2 bin 384 lira, her bir personel için tasarruf edilmiş oluyor. 100 kişilik şirket örneğimize dönersek, 30 kişilik kontenjan ile personel başına 2 bin 384 liralık tasarruf ile toplamda aylık 71 bin 520 liralık bir tasarruf elde edilmiş oluyor.
Bu program kapsamında, personelin net asgari ücreti İşkur tarafından personelin adına Halkbank’a yatırılıyor ve personel, kimliği ile herhangi bir Halkbank şubesinden maaşını tahsil edebiliyor. Personelin iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primi ile genel sağlık sigortası primi İşkur tarafından ödeniyor. Yani kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler, kurs süresince sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyor.
Kursiyerlere SGK ve vergi teşvikleri de uygulanıyor
Personeller kurs süresince, işsiz sayıldıkları için kurs sonrasında şirketin istihdam etmesi durumunda, 6111 ve 17103 veya 27103 teşviklerine uygun duruma geliyorlar. 17103 ve 27103 teşvikleri, SGK işçi primi, SGK işveren primi, gelir vergisi ve damga vergisi teşviklerini kapsadığı için İşbaşı Eğitim Programı sonrasında istihdam edilen personel sadece net asgari ücret ile istihdam ediliyor.
İşe İlk Adım Projesi ile daha da fazla tasarruf imkanı
Yeni çıkan İşe İlk Adım Projesi kapsamında ise istihdam edilen personellerin zorunlu istihdam sürecinde net maaşının yüzde 50’si, zorunlu istihdam süresinin bitiminden sonraki 12 aylık süreçte ise yüzde 25’ini İşkur şirkete teşvik olarak ödüyor. Bu teşvik 6111, 17103 ve 27103 teşviklerinin üzerine ilave olarak geldiği için zorunlu istihdam sürecinde sadece yarım net asgari ücrete, sonrasındaki 12 aylık süreçte ise yüzde 75 net asgari ücrete personel istihdam edilmiş oluyor.
Zorunlu istihdam süreci nedir?
İşkur, İşbaşı Eğitim Programı uygulanan personellerin en az yüzde 50’sini kurs bitiminde şirketin istihdam etmesini bekliyor. Eğer şirket bu oranda istihdam gerçekleştiremez ise de şirketi bu programda bir sene cezalı duruma düşürüyor ve bu süre zarfında yeni program düzenlemesini (il bazında) yasaklıyor. Bunun dışında bir maddi yaptırımı bulunmuyor.
Bu uygulama programın kötüye kullanılmaması için konulmuş bir uygulamadır. Eğer, program dahilindeki kursiyerlerin yüzde 50’sinden fazlası işten ayrılmış ise aynı meslek kodundan istihdam edilen kişiler İşkur kaydı ile istihdam edilirse kurs dışı istihdam edildikleri belirtilerek, yüzde 50 yükümlülüğüne dâhil edilebilir. Yani bu zorunluluğu, kurs dışı istihdam ile de tamamlayabilirsiniz.
Program sadece asgari ücretli personeller için mi düzenlenebiliyor?
Tabi ki hayır. Ancak, İşkur sadece net asgari ücret kadar maaşı ödüyor. Bunun üzerindeki maaş ile anlaştığınız bir personel için siz ek ödeme ile maaşını tamamlayabiliyorsunuz. Üstelik, üzerinde ödeyeceğiniz rakam SGK priminden tamamen muaf. Brüt asgari ücretin yarısına kadar olan kısmı ise gelir vergisinden muaf. Üzerindeki rakam hangi vergi dilimine giriyorsa, o oranda gelir vergisi ödersiniz. Yani, asgari ücretin üzerindeki personellerde dahi, ciddi bir tasarruf imkanı sağlıyor.
Dezavantajı var mı?
Evet var:
Personelin iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primi ile, genel sağlık sigortası primi İşkur tarafından ödeniyor. Ancak, kurs süresince emeklilik primi ödenmiyor. Bu da personellerde mutsuzluğa neden olabiliyor. Ancak bu durum, prim gün sayısı doldurulsa bile, emeklilik yaşının beklenmesi nedeni ile, ciddi bir sıkıntı yaratmıyor. Personelin zor bulunduğu bölgelerde personelin şirket seçiminde olumsuz bir durum yaratabiliyor. Çoğu şirket ise İşbaşı Eğitim Programı sürecinde, teşviği personelle paylaşarak bu olumsuz durumu olumluya çevirebiliyor. Danışmanlığını yaptığımız müşterilerimizden bir kısmı aylık ek prim ödemesi ile hem bu olumsuz durumu bertaraf ettiği gibi hem de personel bulma anlamında rakiplerine göre avantaj sağlayabiliyor.
Özetlemek gerekirse, özellikle perakende ve imalat sektörlerinde yoğun olarak kullanılan, ancak tüm şirketler için uygun olan İşbaşı Eğitim Programı ile 18 aya varan süreçte ciddi bir tasarruf imkanı sağlanabiliyor. Personel giriş ve çıkışının çok olduğu şirketlerde ise bu fayda her ay sağlanabiliyor.
* Proventus Danışmanlık
