Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) son araştırmaya göre, dünyada silah ve savunma ürünleri piyasasının yarısından fazlası ABD'li şirketlerin elinde bulunuyor. Dünyanın önde gelen 100 savunma sanayi şirketi arasında ilk sırada yine ABD'li Lockheed Martin bulunuyor. Savunma sanayi şirketlerinden hiçbiri 2017 yılında, Lockheed Martin kadar yüksek kazanç sağlayamadı. Geçen yıl 44 milyar dolarlık satış yapan Lockheed Martin, SIPRI sıralamasında açık arayla ilk sırada yer alıyor. Almanya'nın önde gelen savunma sanayii şirketlerinden Rheinmetall ise bu satışın onda birine bile ulaşamıyor. 3 milyar 400 milyon dolar satış yapan Düsseldorf merkezli Rheinmetall, 25'inci sırada bulunuyor.
Boeing ikinci sırada
Lockheed Martin'in satışta elde ettiği başarı, ABD silahlı kuvvetlerinin savunma ürünlerine olan ihtiyacına ve şirketin ordu için farklı silah sistemleri üretmesine dayanıyor. Bu ürünler arasında "F-35 Lightning” tipi savaş uçakları ile "C-100 Hercules” tipi nakliye uçakları yer alıyor.
Dünyada silah üreten şirketler arasında ikinci sırada Boeing bulunuyor. ABD Başkanı Donald Trump, Temmuz ayında Boeing'e iki yeni başkanlık uçağı Air Force One'ın üretimi için sipariş verdi. Başkanlık uçaklarının üzerindeki açık mavi-beyaz renklerden vazgeçen Trump fiyatta indirim sağladı. Uçakların fiyatı yaklaşık 3 milyar 900 milyon euro olarak belirlendi.
En iyi silahı üretme yarışı
Amerikan savunma sanayiinin en iyi müşterisi sürekli yeni silahlara ihtiyaç duyan ve uçak gemisi gibi son derece pahalı sistemlerin maliyetini karşılayabilen ABD ordusu. Rusya ve Çin gibi ülkelerle yapılan rekabet de silahlanma yarışını körüklüyor. Lockheed Martin, mevcut bütün radar sistemlerinden geçebilen, son derece pahalı bir "hipersonik füzenin” geliştirilmesi için çalışmalar yapıyor. Rusya ve Çin'in ses hızını aşan, bu tip füze sistemleri bulunuyor. Silahlanma yarışı artık uzayı da kapsıyor, Donald Trump gelecekte kuracağı "Uzay Gücü” etkin olmak istiyor. ABD, rekor düzeyindeki bütçe ile gelecek yıl silahlanmaya 716 milyar dolar ayırmayı planlıyor.
SIPRI sıralamasının üst sıralarında Avrupa'dan çok az sayıda şirket yer alıyor. Bu şirketler arasında, Almanya'nın da ortağı olduğu Airbus da bulunuyor. Airbus, Avrupa'daki bir çok ülkenin ordusu için "A400 M” tipi nakliye uçakları üretiyor.
Batı Avrupa'da silah üreten ülkeler arasında İngiltere birinci, Fransa ise ikinci sırayı alıyor. İngiltere'deki dev şirket BAE Systems, 83 bin çalışanı ile dünyanın en büyük beş şirketi arasında sayılıyor. BAE Systems, Suudi Arabistan gibi ülkelere satılan "Eurofighter Typhoon” tipi savaş uçaklarının üretimine katkı sağlıyor.
Türk ve Rus şirketlerin yükselişi
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in orduyu modernleştirme programı nedeniyle savunma sanayinde faaliyet gösteren Rus şirketler de SIPRI sıralamasında üst sıralara yükseldi. Rus savunma sanayii şirketi Almaz-Antey SIPRI listesinde ilk 10 sırada yer aldı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın silah ithalatına olan bağımlılığı azaltabilmek için geliştirdiği strateji, Türk silah üreticilerinin kârını yüzde 24 oranında artırmasını sağladı.
SIPRI uzmanları, Çin'de silah üreten üç şirketin de sıralamanın üst sıralarında yer alabileceğini tahmin ediyor. Ancak bu şirketler, silah satışı konusundaki güvenilir verileri açıklamadığı için sıralamada yer almadıkları belirtildi.
Dört Alman şirket
Dünyanın önde gelen 100 silah üreticisi arasında dört Alman şirketi bulunuyor. Rheinmetall'in yanı sıra Thyssenkrupp ve Krauss-Maffei Wegmann, Alman ordusu için denizaltı, savaş gemisi, tank ve zırhlı araçlar üretmenin yanı sıra ürünlerini ihraç da ediyor. 2017 yılında her üç firma da kârını artırdı. Münih yakınlarında bulunan ve elektronik savaşta kullanılan sensör ve radarların üretimini yapan Hensoldt ise listeye yeni giren bir şirket. Ancak silah ve savunma ürünlerinin ihracatı Almanya'nın dış ticaretinde küçük bir rol oynuyor. Bu ürünler, Almanya'nın toplam ihracatının sadece yüzde 1'ini oluşturuyor.
Nina Werkhäuser
© Deutsche Welle Türkçe
