T24 Dış Haberler
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkarmıştı. Yakalama emirleri, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e düzenlediği saldırı ve İsrail'in o tarihten bu yana Gazze'de yürüttüğü askeri harekât sırasında işlendiği iddia edilen savaş suçları ve insanlığa karşı işlenen suçları kapsıyor. UCM ayrıca Hamas liderlerinden Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkarmıştı. İsrail, Deif'i temmuz ayında bir hava saldırısında öldürdüğünü iddia ediyor ancak mahkemenin ön yargılama dairesi ölümünü doğrulamak için “bilgi toplamaya devam edeceğini” söyledi.
Mahkeme, 22 yıllık tarihinin en önemli kararını vererek ilk kez Batı yanlısı bir devletin liderini suçlamış oldu. Netanyahu ve Gallant, mahkemeyi kuran Roma Statüsü'nü imzalayan 124 ülkeden herhangi birine seyahat etmeleri halinde tutuklanma riskiyle karşı karşıya.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi, UCM'nin kararını "temelden" reddettiklerini söylerken "Savcının tutuklama emri çıkartmak için acele etmesinden ve bu karara yol açan rahatsız edici süreç hatalarından derin endişe duymaya devam ediyoruz" açıklamasında bulundu.
Kanada Başbakanı Trudeau: Karara uyacağız
Kanada Başbakanı Justin Trudeau ise “Herkesin uluslararası hukuka uyması gerçekten çok önemli” diyerek ülkesinin uluslararası mahkemelerin kararlarına uyacağını da sözlerine ekledi.
Avrupa Birliği (AB) Dış Politika Şefi Josep Borrel, kararın "siyasî" olmadığını ve AB üye ülkelerinin mahkeme kararına saygı duyarak uygulaması gerektğini söyledi. Tüm AB ülkeleri Roma Statüsü'nün tarafı.
Roma Statüsü nedir?
Roma Statüsü, 15 Haziran 1998-17 Temmuz 1998 tarihleri arasında toplanan Birleşmiş Milletler Konferası'nın karara bağladığı Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kuruluş statüsüdür. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM); savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakan uluslararası bir mahkemedir.
UCM kararlarının bağlayıcılığı ülkelerin Roma Statüsü'ne taraf olup olmamasına bağlıdır. Roma Statüsü'ne taraf olan ülkeler, UCM'nin kararlarını uygulamakla yükümlüdür. Taraf olmayan ülkeler mahkemeyi yalnızca belirli suçlar için yetkilendirebilir.
|
AB ülkeleri ne diyor?
Hollanda, İsviçre, İrlanda, İtalya ve İspanya; Roma Statüsü ve uluslararası hukuka ilişkin taahhüt ve yükümlülüklerini yerine getireceklerini açıkladı.
TIKLAYIN | Tel Aviv yönetimi UCM kararına uyacaklarını söyleyen Hollanda Dışişleri Bakanı'nın İsrail ziyaretini iptal etti
Avusturya da mahkeme kararına uyacaklarını açıkladı ancak Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg tutuklama emrinin saçma olduğunu söyledi.
Fransa Dışişleri Bakanlığı da yakalama emirlerine vereceği cevabın UCM tüzüğüne uygun olacağını belirtti ancak "yasal karmaşıklığı" gerekçe göstererek Netanyahu'yu tutuklayıp tutuklamayacağını teyit etmekten kaçındı.
Slovenya Başbakanı Robert Golob da hükümete ait X hesabından yaptığı açıklamada, UCM'nin, "Gazze'de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan ötürü" İsrail Başbakanı Netanyahu ile eski Savunma Bakanı Gallant hakkındaki karara saygı duyduğunu kaydetti. Başbakan Golob, Netanyahu ve Gallant hakkındaki tutuklama kararına da ülkesinin tamamen uyacağını bildirdi. Slovenya, İsrail'in saldırılarının ardından haziranda Filistin'i devlet olarak tanımıştı.
Orban, Netanyahu'yu Macaristan'a davet edecek
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, İsrailli mevkidaşı Netanyahu'yu, UCM tarafından çıkarılan tutuklama kararına karşı ülkesine davet edeceğini söyledi.
Devlet radyosuna verdiği haftalık mülakatta Orban, UCM'nin kararını “çirkin bir şekilde küstahça” ve “alaycı” olarak nitelendirdi. Orban, “Devam eden bir çatışmaya müdahale ediyor. Hukuki bir karar gibi gösteriliyor ama aslında siyasi amaçlar için” dedi.
Orban, “Burada başka seçenek yok, bu karara karşı çıkmak zorundayız” dedi ve şöyle devam etti:
“Bugün ilerleyen saatlerde İsrail Başbakanı Sayın Netanyahu'yu Macaristan'ı ziyaret etmeye davet edeceğim ve gelmesi halinde kendisine Uluslararası Ceza Mahkemesi kararının Macaristan'da hiçbir etkisi olmayacağını ve bu kararın şartlarına uymayacağımızı garanti edeceğim"
|
Britanya: UCM'nin bağımsızlığına saygı duyuyoruz
Britanya Başbakanı Keir Starmer da ülkesinin, UCM'nin bağımsızlığına saygı duyduğunu belirtirken yakalama emirlerine uyup uymayacaklarına ilişkin net bir açıklamada bulunmadı.
Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide ise “UCM'nin görevini adil bir şekilde yerine getirmesi önemlidir" dedi ve "Mahkemenin davayı en yüksek adil yargılama standartları temelinde yürüteceğine güveniyorum" ifadelerini kullandı.
İsveç Dışişleri Bakanı Maria Malmer Stenergard, İsveç ve AB'nin “mahkemenin önemli çalışmalarını desteklediğini ve mahkemenin bağımsızlığını ve bütünlüğünü koruduğunu” söyledi.
Stenergard, İsveç topraklarında UCM tarafından haklarında yakalama emri çıkarılan kişilerin tutuklanmasına İsveç kolluk kuvvetlerinin karar verdiğini de sözlerine ekledi.
Dışişleri Bakanı Fidan: Umut verici
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, tutuklama emrinin "adaletin tecellisi bakımından umut verici" olduğunu kaydetti.
Bakan Fidan, X sosyal medya hesabından UCM'nin İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Gallant hakkındaki tutuklama emrine ilişkin paylaşım yaptı.
Fidan, "Uluslararası Ceza Mahkemesinin Netanyahu ve Gallant hakkında açıkladığı tutuklama emri, adaletin tecellisi bakımından umut vericidir." ifadesini kullandı.
Söz konusu kararın, Filistinlilere soykırım uygulayan İsrailli yetkililerin adalet önüne getirilmesi bakımından "son derece önemli bir adım" olduğunu vurgulayan Fidan, "Uluslararası hukukun bütün kurum ve kurallarıyla, soykırımı cezalandırmak üzere hayata geçmesi için çalışmaya devam edeceğiz" ifadelerine yer verdi.
Bakan Fidan, "Bu sadece katledilen Filistinlilere değil, bütün ezilen milletlere ve gelecek nesillere karşı olan bir yükümlülüğümüzdür" dedi.
|
