CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu'nun hazırladığı, Türkiye'de İş Sağlığı ve Güvenliği Hak İhlalleri Raporu'na göre; AKP iktidarlarında geçen 2002-2021 yılları arasında en az 28 bin 577 işçi “önlenebilir sebeplere rağmen” yaşamını yitirdi. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) çalışmaları sonucunda 2021 yılında 165 kadın, 2 bin 5 erkek işçi yaşamını yitirdi.
Rapora göre; 2021 yılında iş cinayetlerinin yaş gruplarına göre dağılımı şöyle:
“14 yaş ve altı 21 çocuk işçi. 15-17 yaş arası 41 çocuk/genç işçi, 18-27 yaş arası 222 işçi, 28-50 yaş arası 1091 işçi, 51-64 yaş arası 544 işçi, 65 yaş ve üstü 143 işçi, yaşı belirlenemeyen 108 işçi yaşamını yitirdi.”
Raporda, 2021 yılında 94 mülteci/göçmen işçinin de yaşamını yitirdiği belirtilerek uyruklarına göre hayatını kaybeden işçiler ise şöyle:
“42 işçi Suriyeli, 17 işçi Afganistanlı, 7 işçi Rusya’dan, 7 işçi Türkmenistanlı, 5 işçi Pakistanlı, 3 işçi Somalili, 2 işçi Azerbaycanlı, 2 İşçi Gürcistanlı, 2 İşçi İranlı, 1 işçi Bulgaristanlı, Güney Koreli, Macaristanlı, Moldovyalı, Sırbistanlı, Ugandalı ve Ukraynalı.”
2022 yılında hayatını kaybeden işçiler
2022 yılının ilk üç aylık döneminde ise (Ocak ayında 120, Şubat ayında 109, Mart ayında 118 olmak üzere) en az 347 işçi hayatını kaybetti. Üç aylık dönemde yaşamını yitiren işçilerin 25’nin kadın, 322’nin ise erkek olduğu belirlendi.
Üç aylık dönemde yaşamını yitiren işçilerin yaş gruplarına göre dağılımı:
“14 yaş ve altı 1 çocuk işçi,15-17 yaş arası 5 çocuk/genç işçi, 18-27 yaş arası 39 işçi, 28-50 yaş arası 176 işçi, 51-64 yaş arası 81 işçi, 65 yaş ve üstü 23 işçi, Yaşı belirlenemeyen 22 işçi.”
Çocuk işçi ölümleri
Raporda, İSİG’in 20 Kasım 2021 tarihinde yayınlanan bir çalışmasına göre, AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından beri iş cinayetlerinde en az 787 çocuk işçi hayatını kaybetti. En fazla çocuk işçi ölümü 2020 yılında oldu.
Pandemi sürecindeki ölümler
İSİG verilerine göre, iki yıllık salgın sürecinde Covid-19 nedeniyle en az 1400 işçi hayatını kaybetti. İSİG’in yürüttüğü araştırmalar sonucunda, Covid-19’dan kaynaklanan mülteci/göçmen işçi ölümleri, çiftçi ölümleri konusunda bilgi edinilemediği, bu konuda basına yansıyan bir bilgi de olmadığı ortaya çıktı.
İşsizlik ve salgın
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezinin (DİSK-AR) 21 Nisan 2022 tarihinde yayınlanan bir çalışmasına da raporda yer verilerek salgının toplu iş sözleşmesi kapsamını düşürdüğü belirtildi.
“Salgın döneminde özel sektörde toplu iş sözleşmesi kapsamı yüzde 6,9’dan yüzde 5,5’e geriledi. Özel sektörde gerçek sendikalaşma kapsamı yüzde 5,5. Salgın döneminde özel sektörde toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında kalan işçilerin sayısı 841 bin arttı. Sendika üyesi işçilerin yüzde 28’i toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında. 616 bin işçi sendika üyesi olduğu halde toplu iş sözleşmesi kapsamında değil. İşçilerin yüzde 90,5’i TİS kapsamında değil. 616 bin sendika üyesi toplu iş sözleşmesinden yoksun.”
Fiili sendikalaşma oranı yüzde 13,3’e düştü
Raporda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) tarafından yayımlanan sendikalaşma istatistiklerine göre Ocak 2022 döneminde sendikalı işçi sayısının 2 milyon 189 bin 645 kişi, sigortalı işçi sayısının ise 15 milyon 294 bin 362 olduğu belirtilen DİSK-AR çalışmasında, şöyle denildi:
“Böylece Ocak 2022 döneminde resmi sendikalaşma oranı yüzde 14,32’dir. Kayıt dışı işçilerin de hesaba katıldığı fiili sendikalaşma oranı yüzde 13,3’e düşmektedir. Özel sektörde TİS kapsamı yüzde 5,5’tir.”
