AB ile müzakerelerde 19. faslın açılmasını sağlayacak olan Sendikalar Yasası ile ilgili Türk-İş ile DİSK birçok noktada uzlaştıklarını fakat Hak-İş'in hükümet yanlısı davranarak yasadaki kısıtlanmasını sürdürmekten yana olduğunu savundular.
Yaklaşık bir yıldır TBMM gündeminde bekleyen 2821 ve 2822 sayılı yasa tasarıları, işvereni de sendikacıları da karşı karşıya getirdi. Referans gazetesinin haberine göre, AB ile müzakarelerde "Sosyal Şart ve İstihdam" başlıklı 19. faslın açılması için çıkması gereken Sendikalar Yasası, Meclis'te kilitlendi. Sendikalar eski yasanın değiştirilmesi için 26 yıldır mücadele ediyor. Hükümet 'sendikalar kendi aralarında uzlaşamıyor' derken Türk-İş ve DİSK ortak nokta olarak ILO standartlarının getirilmesini istiyor ancak yüzde 10'luk işkolu barajı konusunda bu iki konfederasyon arasında görüş ayrılığı bulunuyor. Türk-İş yüzde 10 barajının zamanla indirilmesi isterken DİSK "Türk-İş'in bu talebi kısıtlamaları sürdürür" diyor.
Düzenleme çalışma yaşamının 12 Eylül yasaklarından sıyrılması açısından önemli. Başbakan Erdoğan'ın birkaç gün önce AK Partili'li ilçe belediye başkanları toplantısında "2821 sayılı Sendikalar Kanunu ve 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu önümüzdeki günlerde TBMM gündemine gelecek" açıklaması tartışmaları alevlendirdi.
İşverenin sendikal çatı örgütü TİSK'in yasa tasarılarında odaklandığı tek konu yüzde 50+1 işyeri barajının korunması ve grev yasaklarının devamı. Sendikaların aralarında tartıştıkları konular ise yasa tasarılarındaki yüzde 10 işkolu barajı, yüzde 50 işyeri barajı, işkollarının azaltılması, örgütlenme yöntemi ve grev hakları maddeleri oldu.
Herkesin onayı alındı eleştiriler şık değil
Yasa tasalarılarının mimarı olan AK Parti Çorum Milletvekili Agah Kafkas "ILO standardında düzenlemeler yaptık. Ama tabii Türkiye koşulları içinde. Çalışmalar sırasında her tarafın onayını aldık. Ama şimdi çıkıp kendi iç dinamiklerine veya kafasına yatmadı diye yasaya laf söylenmesi şık değil" diyerek sendikaların tavrını eleştiriyor. Kafkas, tarafların uzlaşması durumda yasa geçerken dahi düzeltme yapılabileceğini söyledi.
CHP de yasanın bu şekliyle TBMM'de oylanması halinde destek vermeyi düşünmüyor. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı Cevdet Selvi, "Hükümet ısrarla sendikalarla anlaştık diyor ancak sendikaların bu konuda uzlaşmadığı ortada. Mevcut tasarı ne örgütlünme konusunda ne de grev hakkı konusunda kolaylıklar getirmiyor. Türkiye ILO sözleşmelerini ve AB kriterlerini kabul etti. Sözleşme ne diyorsa Türkiye onu yapmak zorunda. Ama yasa çıkarılamadığı için hükümet suç işliyor" dedi.
KESK ise yasa tasarılarına farklı bir noktadan karşı görüş bildiriyor. Kamu Emekçileri Konfederasyonu Başkanı Sami Evren, şu açıklamayı yaptı: "Kamu emekçileri 4688 sayılı yasaya tabii. 2821 ve 2822 sayılı yasalardaki değişiklik doğrudan bizi etkilemiyor. Ancak bu yasalardaki demokratik değişikler bizi de olumlu etkileyecektir.Kamu emekçileri olarak bizler asıl olarak işçi ve kamu çalışanlarının ortak bir yasada buluşmasını istiyoruz. Tabii olduğumuz 4688 Sayılı yasanın dernekler Yasası'ndan hiçbir farkı yok. Ne örgütlenme ne de grev hakkı var. Bu engeller kaldırılmadan zaten 19. fasıl açılamaz."
Görüşler
Ortak nokta ILO olmalı / DİSK Genel Sekreteri Tayfun Görgün
Taslaklar 12 Eylül yasalarına göre göre oldukça ileri. Ancak bazı temel maddeler ILO normlarına aykırı. Yasanın bu haliyle kabulu 19. faslı görüşmeye açsa bile süreçte değişiklikleri zorunlu kılar. Sendikaları kendi içlerinde ve tarafları hükümetle uzlaştırması gereken ortak nokta ILO normları olmalıdır. Sendikaların birbiri arasındaki sürtüşme iddiası ise hükümetin bahanesi. İsim vermek istemiyoruz ama bazı kısıtlamaların sürmesini isteyen işçi konfederasyonları da var.
DİSK ne istiyor?
İşkolları sayısı en çok 16 olmalı.
Grev yasakları tamamen kaldırılmalı.
Herkese sendika kurma hakkı verilmeli.
Toplu sözleşme prosedürü kısaltılmalı.
İşyeri barajı yüzde 33'ü geçmemeli. Israrımız yok.
Yüzde 10 barajı 0 olmalı.
Taslak yandaş sendikacılığı getiriyor / Türk-İş Genel Sekreteri Mustafa Türkel
Taslağa itirazlarımız var. DİSK'le birçok noktada anlaşıyoruz; ancak yüzde 10 iş kolu barajı konusunda farklı görüşlerimiz var. DİSK ve Hak-İş yüzde 5'e bile razı olmuştu. Diğer yandan yandaş konfederasyon Hak-İş'i muhatap dâhi kabul etmiyoruz. Taslak barajları kaldırma iddiasında ama siyasi baraj getiriyor. Biz barajların tamamen kaldırılmasını istiyoruz. Siyasi irade sendika arenasından çıkmalı. Ama bir geçiş süreci de tanınabilir diye düşünüyoruz. Sendikalar yasası ile 19. fasıl açılacak, ILO bizden yasa bekliyor diye aceleye gelmemeli. Temel hakları daha geriye götürecek bir yasaya izin verilmemeli.
Türk-İş ne istiyor?
Noter onaylı üyelik kaldırılmalı. Ancak sahte üyeliğin önüne de geçilmeli.
Sendikal hayatı düzenleyecek bağımsız bir kurul oluşturulmalı.
Yüzde 10 olarak belirlenen işkolu barajı kaldırılmalı.
İşyeri barajı geçici bir süre için yüzde 33 olmalı ve zamanla kaldırılmalı.
Örgütlenme sadece işkoluna değil meslek esasına göre de yapılmalı.
İşkollarının belirlenmesinde siyasi irade etkin olmamalı.
İtirazımız yok / Hak-İş Genel Başkanı Salim Uslu
Türk hükümeti sendikalar arası problemi öne sürerek yasayı ötelememeli. İtirazımız yok. Önerilerimiz var. Türk-İş ve bazı işveren örgütleri yasanın çıkmasını engelliyor. Türk-iş pek çok konuda kamuoyunu yanıltıyor. Türk-işin alternatif taslağı ise mevcut düzenlemenin gerisinde. Önerileriyle bindikleri dalı kesiyorlar. İşveren sendikaları ise kolaycı. Aranızda anlaşın diyorlar.
HAK-İŞ ne istiyor?
Yüzde 33+1 geçiş dönemi için iyi.
Grev yasakları daraltılmalı.
Genel olarak mutabıkız.
19. fasıl ne diyor?
AB ile sürdürülen müzakere başlıklarından Sosyal Politika ve İstihdam maddesi 19. fasıl olarak anılıyor. İş hukuku, istihdam ve sosyal güvenlik bakımından kadın ve erkek arasında eşit muamele, iş sağlığı ve güvenliği gibi alanlardaki standartları içeriyor. Bu başlığın iki açılış kriteri var. Bunlar sağlanmazsa müzakere başlamıyor. İki kriterden biri sendikal haklarla ilgili.
Avrupa Birliği’nde sendikal işleyiş nasıl?
AB ülkelerinde işkolu değil mesleki örgütlenme yapılıyor.
Sendika üyeliği işçinin beyanına bağlı olarak yapılıyor.
İşkolu sayısı ülkelere göre değişmekle birlikte 12 ile 18 arasında değişiyor.
Grev ve örgütlenme hakkı konusunda işyeri ya da mesleki sendika barajı bulunmuyor.
Grev hakkı örgütlü bulunan sendikanın gücüne bağlı olarak gerçekleşiyor. Grev kararı sendikanın kararına bağlı.
2821 ne getiriyor?
• Sendika üyesinin bir yıllık işsizlik sonrası üyeliği düşecek.
• Sendika kurucusu olmak için Türk vatandaşı olma koşulu kalkacak
• 15 yaşını dolduranlar sendikaya üye alabilecek
• İşçi sendikalarına üyelikte noter şartı kalkacak
• İşyeri sendika temsilcilerine ve tüm yöneticilere, sıfatı boyunca iş güvencesinden yararlanma imkanı gelecek.
• Sendikalar, gelirlerinin yüzde 15'ini üyelerinin eğitimine harcayacak. (Halen yüzde 10)
• Sendika yetkili kurulları isterse, yeminli mali müşavirlere denetim yaptırabilecek.
• Sayısı 28 olan resmi işkollarının sayısı 19'a düşürülecek.
2822 ne getiriyor?
• Çoğunluk tespiti Sosyal Güvenlik Kurumu'na verilen e-bildirge üzerinden yapılacak
• Grev ve lokavt yasağı bulunan işletmede Yüksek Hakem Kurulu'na (YHK) müracaat edilebilecek
• İşkolunun belirlenmesinde işverenin beyanı esas alınacak. İşçi sendikası buna itiraz edebilecek
• Taraflar, resmi liste dışından da arabulucu belirleyebilecek
• Bakanlar Kurulu grev erteleme kararından önce, YHK'den istişari mütaala isteyecek
• Grev gözcüleri için kulübe, çadır, baraka kurma yasağı kaldırılacak
• Grev yasakları şehiriçi deniz kara ve demiryolu ve diğer raylı toplu yolcu ulaştırma hizmetleri hariç alenen korunuyor
• Grev veya lokavt uygulanan işyerinde, "Bu işyerinde grev vardır" veya "Bu işyerinde lokavt vardır" ibareleri dışında, ilan araçlarını asmak yine yasak. Yenilik ise on bin TL'ye kadar para cezası
• YHK'ye işçi konfederasyonlarından katılacak 2 üyeden biri en çok üyeye mensup konfederasyondan, diğer üye görüşmeye taraf işçi sendikasının üye olduğu konfederasyondan olacak.
• Yetkili sendikanın belirlenmesinde yüzde 10 barajı kaldırılacak. Ekonomik ve sosyal konseye üye olan konfederasyonlara üyelik veya ülke genelinde en az 80.000 üyeye sahip konfederasyona üye olan sendikalar TİS imzalayabilecek. Yüzde 50+1 olan işyeri barajı aynen korunacak
