Suriye'deki yeni yönetim ile PYD/SDG arasında sorunun siyasî yollardan çözümüne yönelik başlayan diyalogda, liderler düzeyinde yapılan görüşme ve toplantılara rağmen ilerleme sağlanamadı. SDG'nin yeni Suriye ordusuna katılma biçimi konusunda anlaşmazlıklar Şam yönetiminin yapmayı planladığı Suriye Ulusal Konferansı’na Kürtleri davet etmemesi ve SDG’ye ‘silah bırakma’ şartı getirilmesi uluslararası alana taşıdı. Fransa yönetiminin girişimleriyle Paris'te yapılan Suriye konulu konferansta SDG’ye destek vurgusu yapıldı. Birleşmiş Milletler Teşkilatı Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) Ortadoğu ve Suriye konulu toplantısında da bölgede süren çatışmaların durdurulması istendi. Kürt temsilcilerin de davet edildiği bugün başlayan Münih Güvenlik Konferansı’nda ise Kuzeydoğu Suriye sorununun etraflıca ele alınması bekleniyor.
Kuzeydoğu ve güneydeki güçlerin talepleri
Suriye’deki siyasî ve silahlı güçlerile tek merkezden yönetmek amacıyla bir süredir görüşmeler yürüten yeni Suriye yönetimi, girişiminde istediği sonucu henüz elde edemedi. Suriye Milli Ordusu (SMO) içinde yer alan bazı grupların yeni Suriye ordusuna katılmasına rağmen ülkenin kuzeydoğusunda Kürtler, güneyinde Dera eyaletinde faaliyet gösteren "Ebu Avde" lakaplı Ahmed el-Avde ile Süveyda’da Dürziler dâhil ülkede birçok silahlı grup hala merkezî ordu dışında faaliyet sürdürüyor. Ülkenin güneyinde bulunan ve merkezi ordu dışındaki silahlı güçler ile kuzeydoğudaki Kürtler, federasyon ya da özerklik talep ediyor. Kuzeydoğu Suriye yönetimi, taleplerini en alt düzeye düşürerek “muhtariyet” benzeri yönetim şeklinden de söz etmeye başladı.
Türkiye'nin talebi
Kuzeydoğu Suriye’de bir Kürt oluşumuna karşı siyasî ve askerî seçenekleri uygulamaya geçiren Ankara, "Suriye'nin geleceğinde DEAŞ veya PKK/YPG/SDG'ye yer yoktur” görüşünü dillendiriyor.
Ankara bu kapsamda özellikle bölgede SDG tarafından kontrol edilen IŞİD’lilerin tutulduğu cezaevleri ile ailelerinin barındığı kampların Şam yönetimine teslim edilmesine yönelik ABD ve koalisyon ülkeleri üzerinde baskısını artırıyor. SDG’nin elindeki en güçlü kart olarak görülen IŞİD’lilerin Şam’ın kontrolüne geçmesi için Ankara, IŞİD'e karşı ortak mücadele için Türkiye-Irak-Suriye ve Ürdün arasında ortak bir mekanizma oluşturulmasını talep ediyor. Talebin hayata geçmesi ve ortak mekanizma sağlanması için Ürdün’de dört ülke arasında ortak toplantı düzenlenmesine yönelik girişimlerin son günlerde arttığına dikkat çekiliyor.
Kuzeydoğu Suriye’ye yönelik kapsamlı askerî harekât ihtimalinin giderek zayıfladığı değerlendirilirken sorunun masada çözülmesine yönelik girişimlerin, beklenen sonuç alınmamasına rağmen, önümüzdeki günlerde de sürmesine yönelik temaslar sürüyor. Ancak bu gelişme, ABD Başkanı Donald Trump'ın ABD güçlerinin Kuzeydoğu Suriye'den çekilmesi konusundaki tutumu ve Abdullah Öcalan'ın PKK'ya olası silah bırakma çağrısının Kuzeydoğu Suriye’ye yansımasına yönelik beklenti de Suriye sahasında dikkatle izleniyor.
Ulusal Konferans, Kürtler olmadan mı toplanacak?
Ülkedeki birçok silahlı ve siyasî grubun katılımı ile Şam’da yapılmasına yönelik hazırlıkların sürdüğü Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’ne PYD/SDG’nin yanı sıra hiçbir Kürt oluşumu davet edilmedi.
Suriye Ulusal Diyalog Kongresi Hazırlık Komitesi Sözcüsü Hasan Duğeym, SDG’nin silahlarını bırakmadığı sürece kongrede yer almayacağını "SDG silahlarını bırakana kadar Suriye Ulusal Diyalog Kongresi'ne katılamayacak. Kongrenin temel amacı, Suriye'nin toprak ve halk bütünlüğünü korumaktır" sözleri ile açıkladı.
12 Şubat’ta Suriye Ulusal Diyalog Kongresi hazırlıkları kapsamında oluşturulan 7 kişilik hazırlık komitesinin üyeleri arasında Kürt temsilcilerin yer almaması Kuzeydoğu Suriye’de tepki ile karşılandı. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) eski Başkanı Mesud Barzani’ye yakın politikaları ile dikkat çeken Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) tarafından yapılan açıklamada, Kürtlerin düzenlenecek konferansa çağrılmaması eleştirildi.
Açıklamada, “11 Şubat'ta ilan edilen Suriye Ulusal Kongresi Hazırlık Komitesi'nin, ülkenin siyasi ve ulusal çeşitliliğini yansıtması ve tüm ulusal bileşenlerin gerçek temsilini sağlaması gerekirdi. Kürtlerin bu komitedeki temsiliyetinin dışlanması bir ilke ihlalidir. Suriye'nin geleceğinin şekillenmesinde gerçek ortaklar olarak ülke bileşenlerine yaklaşım tarzı konusunda meşru endişeler yaratır” ifadelerine yer verildi.
Komitenin çalışmaları ve kongre sürecine dair gelişmelerin önümüzdeki günlerde netleşmesi bekleniyor.
Uluslararası platformlarda tartışılmaya başlandı
Kuzeydoğu Suriye’nin geleceğine yönelik Şam merkezli görüşmeler sürerken bölgedeki gelişmeler uluslararası platformlarda ve devletler düzeyinde tartışılmaya başlandı. Fransa’nın girişimi ile Paris’te düzenlenen ve Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ile Kuzey Suriyeli temsilcilerin katıldığı Suriye konulu uluslararası konferansta konuşan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, SDG çatısında faaliyet gösteren silahlı güçlerin Suriye ordusuna entegre edilmesinin Suriye’nin çıkarına olacağını söyledi. “SDG, IŞİD’in yenilmesine yardımcı oldu ve onları terk etmeyeceğiz” diyen Macron, Suriye Geçici Cumhurbaşkanı Muhammed Colani'yi (Ahmed el Şara) yakında Paris’te kabul edeceğini ifade etti. Macron, Suriye'deki istikrar çabalarına destek için Suriye’ye 50 milyon Euro destek sağlayacaklarını sözlerine ekledi.
Macron’dan destek
Macron, konferansta bulunan Suriyeli yetkililere ve siyasetçilere hitaben yaptığı konuşmada, SDG'nin Suriye ordusuna entegre edilmesinin ülkenin istikrarına katkı sunacağını savundu ve "Burada açıkça ifade etmek istiyorum ki, SDG’nin Suriye’nin geçiş sürecinde tam olarak entegrasyonu, öncelikle sizin güvenlik hedefinize hizmet eder. Çünkü onlar güçlü ve deneyimli savaşçılardır. Bugün sizin sorumluluğunuz, onları entegre ederek istikrarınızı bozan terörist gruplara karşı savaşmak ve egemenliğinizi korumaktır" diye konuştu.
BM’den dikkat çeken açıklama
BM Güvenlik Konseyi’nde yapılan görüşmelerde ise Kuzeydoğu Suriye’deki Türkiye destekli SMO ile PYD/SDG silahlı grupları arasında yaşanan çatışmalar, TSK ile SDG arasındaki çatışmalar ve yaşanan sivil ölümler ele alındı. BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) Orta Doğu ve Suriye konulu toplantısında konuşan BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile ABD’nin BM Temsilciliği, bölgedeki çatışmalara ve sivil ölümlere dikkat çekti.
Kürtler ilk kez Münih Güvenlik Konferansı’na katılıyor
Öte yandan bugün Almanya'nın Münih kentinde başlayan ve üç gün sürecek 61. Münih Güvenlik Konferansı’na (MSC) Kürtler ilk kez katıldı. Konferansa IKBY Başkanı Neçirvan Barzani’nin yanı sıra Kuzeydoğu Suriye’den Dr. Younes Behram katılıyor.
Uluslararası güvenlik ve dış politika konularını ele almak amacıyla her yıl düzenlenen önemli bir platform olarak bilinen konferansta IKBY, Irak, Suriye ve Kuzeydoğu Suriye’deki gelişmeler ve diğer ülkelerle ilişkilerin ele alınması bekleniyor.
16 Şubat’a kadar devam edecek Münih Güvenlik Konferansı’na Orta Doğu, Avrupa ve dünyanın birçok bölgesinden devlet ve hükûmet başkanları, siyasi ve askeri yetkililer katılım sağlayacak.
