Atıştırmalık niyetine yiyip içilen abur cubur besinler dikkat edilemezse sağlığı bozuyor, kilo aldırıyor.
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu, Hürriyet gazetesinde yayımlanan yazısında (27.03.09), abur cubur besinlerin sağlığa zararlarını anlatıyor. Müftüoğlu’nun yazısı şöyle:
“Atıştırmalık niyetine yiyip içilen abur cubur besinler dikkat edilemezse sağlığı bozuyor, kilo aldırıyor.
Bunun sebebi çoğunun içinin tıka basa karbonhidrat ve kötü yağlarla dolu olması. Özellikle son yıllarda önüne geçilmesi güç bir problem haline gelen çocuk obezitesi sorununun arka planında abur cubur yiyecek ve içecekler yatıyor. Okul yönetimleri beslenme konusuna önem vermediği, aileler çocuk ve gençlerin ne yiyip içtiklerine dikkat etmediği sürece bu problem büyümeye devam edecek.
Atıştırmalık olarak tüketilen abur cuburlardan zarar gören yalnızca çocuklar değil. Bu kalori bombalarından büyükler de nasiplerini alıyor. İşyerinde ayaküstü yenen atıştırmaların çoğunu beslenme uzmanları fazla şekerli, unlu, tuzlu ve aşırı yağlı buluyor. Bunun doğal sonucu olarak da kiloyu yönetmek, şekerden, hipertansiyondan, kan yağları dengesizliğinden kaçınmak her gün biraz daha zorlaşıyor.
Kalorileri fazla
Bu yiyeceklerin bazıları tam bir karbonhidrat bombası. İçlerindeki karbonhidratsa sağlığa pek de iyi gelmeyen –hatta zarar veren- beyaz un, şeker ve nişasta. Bu üçlünün ortak özellikleri kana hızla karışmaları, kan şekerini hızla yükseltmeleri. Bu durum karşısında paniğe kapılan pankreas bezi kana aşırı miktarda insülin pompalıyor. İnsülin fazlalığı bir süre sonra insülin direncine dönüşüyor. Kan insülin ve şeker kaynıyor, şeker ve insülin fazlalığı ise kilo aldırıyor, yağlandırıyor. Trigliseridi, şekeri, ürik asidi yükseltiyor.
Atıştırmalık niyetine tüketilen bazı içeceklerde de çok fazla şeker var. Fruktoz şurubu bu içeceklerde sık kullanılan bir şeker kaynağı. Fruktoz eklenmiş meyve konsantreleri çocukların ağız tatlarını değiştiriyor. Bir süre sonra da onları kolalı içecek ya da meyve suyu konsantresi bağımlıları haline getiriyor.
Yağ miktarları yüksek
Atıştırmalık yiyeceklerin bir diğer sorunu da fazla yağlı olabilmeleri. Özellikle doymuş yağlar ve trans yağlar çoğunda arzu edilen seviyelerden fazla. Bazı üreticiler atıştırmalıklarda trans yağ kullanımına son verseler ve doymuş yağ oranını düşürseler de bu yiyeceklerin her birinin birer “yağ küpü” olmalarını engelleyemiyorlar. Örneğin cipsin trans yağsız olanı ve doymuş yağ oranı düşük bulunanları da var ama genelde toplam yağ miktarı hâlâ çok yüksek. Bu nedenle de her cips paketi bir kalori bombası özelliği taşıyor. Siz veya çocuklarınız fazla miktarda atıştırmalık abur cubur yiyip içiyorsanız, çok miktarda ve faydasız, içi boş kalorileri yüklenmek, zararlı karbonhidrat ve yağlarla mücadele etmek zorunda kalabilirsiniz. İşin bir başka boyutu daha var: Bu yiyeceklerin bazılarında bol miktarda katkı maddesi de bulunuyor.
Ne yapmalı
Özellikle çocuklarınızın sağlığını düşünüyorsanız, onları zararlı atıştırmalıklardan uzak tutun. Özellikle cips, gofret, şekerlemeler, kolalı içecekler, enerji içecekleri, şeker yüklü meyve konsantreleri ve benzerlerinden çok sık yemelerine engel olun. Atıştırmalık olarak tükettikleri yiyecek ve içeceklerde yeteri kadar protein, vitamin ve mineral var mı kontrol edin. Özellikle yiyecek olarak meyve bazlı atıştırmalar ya da miktarı aşırıya kaçmamak koşuluyla yağlı tohumlar (fındık, ceviz) yemeleri konusunda onları ikna edin.
Okul kantinlerinde meyve satılması konusunda okul yönetimlerine baskı yapın. Evinizde daha çok sebze ve meyve yemelerini sağlayın. İçecek olarak tükettikleri atıştırmaların taze hazırlanmış meyve suları olmasına çalışın. Bu mümkün olmadığı takdirde süt, ayran gibi içeceklere öncelik vermelerini sağlayın. Bütün bunlara rağmen ne yiyip içtiklerini gözden kaçırmayın.”
