Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Başbakanlığı döneminde “Şanghay İşbirliği Teşkilatı'na Türkiye'yi alın ve bizi bu sıkıntıdan kurtarın” dediği Şanghay İşbirliği Örgütü’nü anlattı.
Sergey Lavrov’un Hürriyet gazetesi için yazdığı yazı şöyle:
11-12 Eylül tarihlerinde Duşanbe’de gerçekleştirilecek Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi’ne Kazakistan, Kırgızistan, Çin, Rusya, Tacikistan ve Özbekistan’ın liderlerinin yanı sıra gözlemci devletlerin liderleri ve üst düzey temsilcileri, uluslararası örgütler ve diğer misafirler katılacak. ŞİÖ etkili bir kuruluş ve çok merkezli yeni dünya düzeninin oluşumunda önemli bir unsur haline geldi. Örgüt, üye ülkeler arasında çok yönlü siyasi, ekonomik ve insani işbirliğinin güçlendirilmesinde ve güvenliklerinin sağlanmasında somut gelişimler için çalıştı. ŞİÖ, uluslararası ve bölgesel meselelerdeki rolünün artması sonucu birçok ülke ve uluslararası örgütün ilgisini çekiyor. Pakistan, Hindistan ve İran, ŞİÖ’nün tam üyesi olmak isterken, giderek daha fazla ülke de gözlemci veya diyalog ortağı statüsü almak istiyor.
Peki ŞİÖ’nün başarısının sırrı ne? Cevap basit: BM Tüzüğüne ve başta eşitlik, karşılıklı saygı, birbirinin çıkarlarını göz önünde tutma, ihtilaf ve anlaşmazlıkların siyasi ve diplomatik yöntemlerle çözümü, devletlerin kendi kalkınma modeli seçme hakkının tanınması gibi temel uluslararası normlara ve yasalara tutarlı bağlılıktır. Bu ilkeler, istikrarlı ve demokratik bir uluslararası sistem sağlanması hedefine de uygundur. ŞİÖ, belirli ülke bloklarındaki disipline katı bağlılığa dayanan geçen çağın kalıntılarından farklı olarak 21’nci yüzyılın gerçekleri ve ihtiyaçlarıyla uyum içindedir. Duşanbe’deki zirveden hemen sonra başlayacak Rusya’nın ŞİÖ dönem başkanlığı boyunca, bugünün dünyasındaki zorluklarla başa çıkabilmek için ŞİÖ’ye daha iyi bir donanım sağlamaya ve bölgedeki ve dünyadaki olaylara yeterli şekilde cevap vermek için birlikte çalışmaya odaklanmayı planlıyoruz.
2015 yılında Ufa’da gerçekleşecek ŞİÖ Üye Devletler Konsey Başkanları toplantısı için tamamlanacak olan ŞİÖ 2025’e Kadar Kalkınma Stratejisi’nde ortak sorunlara koordineli yaklaşımlar yer alacaktır. Söz konusu belge, ŞİÖ içindeki işbirliğini derinleştirirken, başta BM ve nezdindeki kuruluşlar olmak üzere önde gelen çok taraflı teşkilatlarla işbirliğinin genişletilmesine yönelik hazırlanmıştır. Avrasya Ekonomik Birliği ile ilişkilerin kurulması da belgede öngörülmektedir.
Bölgesel güvenlik ŞİÖ’nün baş önceliği olarak kalmaktadır. Diğer öncelikler, terörizme, aşırıcılığa ve özellikle Afganistan’daki kötüleşen durumla bağlantılı olarak uyuşturucu kaçakçılığına karşı ortaklıkları içerir. Bu, ŞİÖ’nün Bölgesel Terörle Mücadele Yapısı’nın güçlendirilmesiyle ve Uyuşturucu Karşıtı Strateji ve düzenli terörle mücadele eğitiminin uygulanmasıyla gerçekleştirilecektir. 24-29 Ağustos tarihlerinde Çin’de gerçekleşen ‘ŞİÖ Barış Misyonu 2014’ tatbikatları üye ülkelerin ortaya çıkan tehditlere karşılık vermeye hazır olduğunu göstermiştir. ŞİÖ, askeri-siyasi bir ittifak kurmaya çalışmadığını açıkça ortaya koymuştur. Bununla beraber, temel ilkeleri arasında üye devletlerinin çıkarlarına zarar veren yasadışı hareketlerin önlenmesi de vardır.
Bugünkü kapsamlı ve birbirine bağlı zorlukların karşısında, Rusya, dönem başkanlığını ekonomide, finans sektöründe, enerjide ve gıda güvenliğinde koordineli adımların atılmasını sağlamak için kullanacaktır. Küresel ekonomide istikrarsızlığın devam etmesi ve yeni bir krizin yaşanma riski daha fazla ekonomik işbirliği gerektirmektedir. Uzlaşmalarda ulusal para birimlerinin daha geniş kullanımı için planlar hazırlanıyor. Ulaşım, enerji, innovasyon araştırması ve teknoloji, tarım ve uzayın barışçıl amaçlı kullanılması alanlarında büyük çok taraflı projeler için çok iyi bir görüntü bulunuyor. Öte yandan, bu projelerin yapılması için ideal finans mekanizması belirlenmelidir. ŞİÖ İş Konseyi, Bankalar arası Birlik ve Enerji Kulübü, üye devletler arasında pratik işbirliğinin büyütülmesinde ön saflarda yer alıyor.
ŞİÖ, hızla ortak bir araştırma, eğitim, kültür ve insani alan oluşturuyor. ŞİÖ Üniversitesi ağını yayma ve bilgi alanında işbirliğini kurumsallaştırma çalışmaları devam etmektedir. 2. Dünya Savaşı’ndaki zaferin 70’nci yıldönümünün planlanan ortak kutlamaları, üye devletlerin ortak tarihi hafızanın korunmasına ve karşılıklı güvenin pekiştirilmesine yönelik bağlılığının açık bir göstergesi olacaktır. Bunda Gençlik Konseyi ve ŞİÖ Forumu da rol alacaktır.
Duşanbe Zirvesi, ŞİÖ’ye yeni üyelerin kabul edilmesi için hukuki, idari ve finansal gerekliliklerin şekillenmesini sağlayacak ve böylece Rusya’nın başkanlık döneminde örgütün genişleme sürecinin başlamasını mümkün kılacaktır. Aynı zamanda gözlemci ülkeler ve diyalog ortaklarıyla da ilgilenmeye devam edeceğiz.
Güçlü şekilde inanıyorum ki, ortaklarımızla yakın işbirliği içerisinde ŞİÖ’nün büyümesini hızlandıracak ve bölgede barış ve refahın sağlanmasına yönelik rolünü artıracağız.
