Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ülkesinin "dost olmayan ülkelere" doğal gaz satışı ödemelerinde Rus rublesine geçmesine yönelik kararnameyi imzalamasıyla, Moskova Batı'ya karşı "enerji silahını" ilk defa kullanmış oldu.
Putin'in imzaladığı ve ülkenin yasal bilgi sisteminde yayınlanan kararnameye göre, Rus gazının dost olmayan ülkelere satışında rubleyle ödeme alınmasına yönelik yeni sistem devreye girdi.
Buna göre, Rus gazı alan ilgili ülkelerin, Gazprombank'tan hesap açmaları gerekirken, ödemeleri bu bankaya yapmalarının ardından söz konusu fonlar Moskova Borsasında rubleye çevrilecek.
Kararname çerçevesinde Rusya'ya doğal gaz karşılığında ruble ile ödeme yapılmazsa, Moskova bunu ihlal olarak değerlendirip gaz akışını kesebilecek.
Rusya şimdiye kadar kriz dönemlerinde hiçbir şekilde enerjiye ilişkin somut bir karar almamıştı. Bu, Rusya'nın Batı'ya karşı enerji silahını ilk defa kullanması olarak yorumlandı.
Rus hükümeti, Rusya'ya yönelik "dost olmayan" ülkeler listesini 7 Mart'ta onaylamıştı.
Onaylanan listede ABD, Avrupa Birliği ülkeleri, Birleşik Krallık, Güney Kore, Japonya, Ukrayna, İsviçre ve Singapur gibi ülkelerin yanı sıra Rusya'ya yaptırım uygulayan 15 ülke daha yer alıyor.
Bu yayınlanan listenin ardından Avrupa'da, Rusya'nın yaptırım düzeyinde bir adım atmasına ihtimal verilmiyordu. Rusya aldığı ruble kararıyla "blöf" ihtimalini masadan kaldırmış oldu.
Putin'in bu hamlesi doğal gaz fiyatlarında dalgalanmaya neden oldu. Ayrıca büyük ölçüde Rus doğal gazına bağımlı olan Avrupa'da arz kesintisine ilişkin endişeler arttı.
Mart başında Batılı ülkelerin Rusya'ya uygulamayı planladığı yaptırımların etkisiyle bir dolar 143 ruble oldu. Bugün itibarıyla dolar/ruble paritesi Ukrayna-Rusya savaşı öncesindeki 82 seviyesine döndü.
Rusya uluslararası krizlerde gaz vanasını kapatmadı
Rusya ile Gürcistan arasında 2008'de yaşanan Güney Osetya Savaşı ve 2014'te Kırım'ın yasa dışı ilhakında, Moskova enerji konusunda Batılı ülkelere herhangi bir yaptırım uygulamamıştı.
Gürcistan ordusu ile Rusya'nın desteklediği Abhazyalı ayrılıkçılar 1992-1993'te 13 ay boyunca savaştı.
Daha sonra 2008'de Güney Osetya Savaşı çıkmış, ardından Rusya'nın desteklediği Abhazya ve Güney Osetya bölgeleri, Gürcistan'dan tek taraflı bağımsızlığını ilan etmişti.
Rusya, 2008'de bu iki bölgenin sözde bağımsızlığını tanımış, Gürcistan ise buna karşılık Rusya ile diplomatik ilişkileri kesmişti. Ancak Moskova'ya karşı herhangi bir yaptırım uygulanmadı.
Bu olaydan 6 yıl sonra, Rus birliklerinin Mart 2014'te Ukrayna toprağı olan Kırım'ı işgal etmesi, uluslararası tepkilere neden oldu. İşgalin ardından yapılan tartışmalı referandumla Rusya yarımadayı yasa dışı ilhak etti.
Kırım'ın Rusya tarafından ilhak edilmesi ve Ukrayna'nın doğusunda çıkan olaylardan sonra AB, ABD ve bazı ülkeler, Rusya'ya ekonomik yaptırımlar uygulamaya başlamıştı. AB, Rusya'ya ekonomik olarak ilk yaptırım kararını 2014'te almıştı.
Bu yaptırım kararlarına rağmen başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkeleri Rusya'dan doğal gaz almaya devam etti. Rusya da yaptırımlara karşılık enerji kozunu kullanmayı tercih etmedi.
